روابط عمومی دانشگاه سوره_ صنایع‌دستی هنری متعالی است که قدمتی به‌طول زیستن انسان بر کره خاکی داشته و از جایگاهی ویژه و منحصر به‌فرد درمیان مردمان قدیم و دوران معاصر برخوردار است. برکسی پوشیده نیست که ایران‌زمین مهد هنر و آثارباستانی کهنی است که جهان را از تمدن و قدمت خود شگفت‌زده ساخته است. باری صنایع‌دستی که جزء لاینفک آثار هنری و باستانی کشور ما است از دیرباز مورد توجه مردم هنرمند و هنردوست ایران و بلکه جهان قرارداشته؛ تا جایی‌که سال‌ها است به‌صورت آموزش آکادمیک و دانشگاهی جوانانی را تربیت می‌کند که این میراث عظیم و ارزشمند را حفظ کرده و تعالی بخشد. دانشگاه سوره نیز با چنین رویکردی «گروه صنایع‌دستی» خود را بنیان نهاد و اکنون بیست و هشت سال از قدمت آن می‌گذرد و همه‌ساله دانشجویان هنرمندی را در رشته‌های مختلف به جامعه هنر تقدیم می‌کند. از این‌رو به‌مناسبت روز جهانی صنایع‌دستی به سراغ برخی از اساتید برجسته این حوزه رفتیم تا از جزئیات این میراث هنری کهن بیشتر آگاه شویم.
دکتر عبدالکریم عطارزاده دانشیارگروه هنرهای اسلامی دانشگاه سوره در پاسخ به اهمیت صنایع‌دستی اینطور می‌گوید: اولاً تلاش جهان امروزه بر این است که صنایع‌دستی را به این دلیل حفظ کند تا آثاری تولید شود که نماینده اصالت، هویت و فرهنگ یک جامعه باشد و ثانیاً بتواند بدین‌وسیله مشاغلی ایجاد شود و جنبه اقتصادی به آن دهند. به این معنی که هم اقتصادی باشد هم فرهنگی؛ از طرف دیگر جایگاه قبلی آن هنری، کاربردی و فرهنگی بوده که امروزه جایگاه کاربردی آن تا حدی از دست رفته و تبدیل به یک جایگاه تزئینی، هنری و نمایشگاهی و موزه‌ای شده است.
جایگاه و ظرفیت‌های صنایع‌دستی دانشگاه سوره
اگر به تاریخچه صنایع‌دستی نگاه کنیم متوجه وجود بعد سیاسی، حکومتی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و هنری آن می‌شویم که در بخش تولیدات جامعه حرف اول را می‌زده اما از اواخر دوره قاجار با توجه به تحولات شگرفی که در حوزه تکنولوژی، صنعت و ارتباطات شده طبعاً صنایع‌دستی جایگاه خود را تاحدودی از دست داده. خوشبختانه در کشورهای متفاوت و متنوع رویکردهای مختلفی برای بقای صنایع‌دستی وجود داشته است؛ از خود اروپا که دچار انقلاب صنعتی شد در نظر بگیرید که خود آن‌ها سازمان‌ها، هیئت‌ها، و کنوانسیون‌هایی را برای حفظ این صنایع برپا کردند تا کشورهای دیگری که صنایع‌دستی‌شان در اوج بود مانند کشور چین، هندوستان و ازجمله ایران که تمام تلاش‌شان در طول این ۱۰۰ سال این بوده که صنایع‌دستی حفظ شود.
نوآوری و ابتکار در هنر غنیِ صنایع‌دستی
دکتر عطارزاده در ادامه به روند حفظ و رشد صنایع‌دستی در ایران اینطور اشاره کرد: در ایران این روند از ایجاد سازمانی به همین نام آغاز شد که اکنون تبدیل به یک وزارتخانه شده است و به دنبال این بوده و هستند که آثار باستانی و صنایع‌دستی حفظ شود؛ با توجه به ایجاد رشته در مدارس، هنرستان‌ها و دانشگاه‌ها همچنین امروزه توجه به صنایع‌دستی نسبت به قبل بیشتر شده است؛ با این اقدام هم توانسته‌اند جوانان زیادی را به این رشته سوق دهند و هم با ورود جوانان تحصیل کرده، باهوش و با استعداد فضای صنایع‌دستی را از بعد تنوع، نوآوری و ابتکار پرورش دهند؛ به‌طوری‌که امروز در کشورمان با خیل عظیمی از جوانان و اساتیدی مواجهیم که علاوه بر اینکه مدارک دانشگاهی را کسب کرده و در حقیقت تجارب علمی و آکادمیک را دارا هستند توانسته‌اند با بهره‌گیری از دانش خود صنایع‌دستی را تولید کرده به گونه‌ای که برای عموم کاربردی باشد.
انتقال هنر ایرانی به جهان
عطارزاده در پاسخ به این پرسش که آیا خروج جوانان برای ترویج هنر صنایع‌دستی ایرانی نوعی فرار مغزها تلقی می‌شود اظهارداشت: از نظر اینجانب نمی‌توان اسم فرار مغزها را بر این پدیده گذاشت؛ زیرا هر کشوری به‌دنبال این است که هویت و فرهنگ خود را در معرض دید و نمایش جهانیان قرار دهد، به‌عنوان مثال قاره اروپا که بعد از عصر روشنگری و رنسانس مردمانش سوار بر ارابه مسافرت شدند و به کشورهای شرقی سفر کرده و هنر خود را به این کشورها دیکته کردند و فرهنگ خود را معرفی و جهان را اروپایی کردند، ما نیز این ویژگی را داشته‌ایم مثلاً در دوران صفویه گاهی از هنرمندان ما خواسته شده که برای استفاده از هنر ایرانی به کشورهای دیگر عزیمت کنند. مثلاً در هندوستان وقتی سلسله تیموری ایجاد شد از دولت صفویه خواستار انتقال معماران زیادی شد برای ساخت بناها مصادف با دوره اسلامی بود که خالق این آثار ایرانی‌ها بودند و این ویژگی فرهنگ است، بنابراین اگر امروزه دانشجویان و فارغ‌التحصیلان به کشورهای دیگر مهاجرت می‌کنند دارای دلایلی نظیر: ۱. علاقه‌مندی دنیا به فرهنگ‌های اصیل کشورها ۲. فرهنگ، اصالت و هنرهای سنتی ما به شدت غنی بوده و امکان این که بتواند در جهان حرفی برای گفتن داشته باشد خیلی زیاد است و شایسته است که این دانشجویان و نمایندگان مروج فرهنگ ما در جهان باشند.
ویژگی‌های دانشگاه سوره در رشته صنایع‌دستی
دانشیار گروه هنرهای اسلامی دانشگاه سوره در رابطه با ویژگی‌های بسیار خوب گروه صنایع‌دستی گفت: در گذشته اساتید برجسته و طراز اول در زمینه صنایع‌دستی را ما برای کارگاه‌ها دعوت می‌کردیم؛ زیرا اوایل کار بود و اساتید برجسته بیشتر مشغول به کار در کارگاه‌های خود بودند و تدریسی نداشتند، این فضا برای دعوت از بهترین اساتید فراهم شد. ازجمله بهترین اساتیدی که به آن‌ها می‌توان اشاره کرد عبارتند از: استاد گلریز خاتمی برای خاتم، مرحوم جعفر پاکدست برای طراحی فرش، مرحوم عبدالله مهری برای سفالگری، استاد علیجان‌پور برای نگارگری، استاد آقامیری برای نگارگری و بسیاری دیگر. بدین‌ترتیب دانشجوهای ما در فضای دانشگاه با اساتید برتر این رشته‌ها آشنا شدند و آموزش دیدند. جالب اینکه خیلی از افراد ماهر در رشته صنایع‌دستی که فاقد مدرک بودند وارد دانشگاه ما شدند و هم به‌صورت عملی مهارت خود را تقویت کرده و در کنار اساتید برجسته و هم به‌صورت نظری و تئوریک با پایان‌نامه‌ها و تحقیقاتی که انجام می‌دادند جنبه‌های نظری فعالیت‌شان هم تقویت شد که درنتیجه بسیاری از آن‌ها به‌نوعی جذب کار و بازار شدند.
از طرفی دیگر به دلیل تأسیس مقطع کارشناسی ارشد از برخی دانشجویان توانا در امر تدریس پس از فارغ‌التحصیلی دعوت به همکاری می‌کردیم و در حال حاضر خیل عظیمی از اساتید ما فارغ‌التحصیلان سوره هستند؛ صمیمیت ایجادشده توسط دانشجویان، فارغ‌التحصیلان، اساتید قدیمی و... باعث شده فضایی ایجاد شود که زمینه‌ساز حضور مداوم ما در همایش‌ها سمینارها و... شود و دانشگاه برای برگزاری نمایشگاه‌های خود و برای نمایش آثار و تولیدات خود به صنایع‌دستی متکی است و هرگاه قرار بر برگزاری نمایشگاه باشد بلافاصله آثار گروه ما به کمک می‌آید که این آثار در «نگارخانه آیه» دوره را سپری خواهد کرد.
عطار زاده در انتها با تبریک و گرامی‌داشت روز جهانی صنایع‌دستی خاطرنشان کرد: برای ما که در گروه صنایع‌دستی مشغول به‌کار هستیم؛ همه روزه مصادف است با روز صنایع‌دستی؛ در آغاز روز وقتی به گروه مراجعه می‌کنیم و مشغول به مطالعه و نوشتن کتاب‌ها، مقالات با موضوع صنایع‌دستی هستیم، همینطور تدریس ما صنایع‌دستی است و دانشجویان ما طالب آن هستند و مدام به‌دنبال این هستیم که با کمک دانشجویان کارهای پژوهشی در ارتباط با صنایع‌دستی انجام دهیم و نمایشگاه‌های مختلف با همین موضوع برگزار کنیم. افراد علاقه‌مند و وارد شده به این رشته باید بدانند که صنایع‌دستی، هنر و پیشه‌ای است که عاشقانه باید به دنبال آن رفت و در وهله اول باید به هویت خود و فرهنگ خود عشق ورزید و در ادامه به کار هنری تعلق و وابستگی داشته باشند و از انجام کار هنری لذت ببرند. دانشجویان و هنرآموزان بدانند گروه صنایع‌دستی دانشگاه سوره گروهی است بسیار عاطفی و خانوادگی و همه در کنار یکدیگر تمام داشته‌های خود را که کم نیست را به اشتراک خواهند گذاشت و فضا برای لذت بردن دانشجو از فعالیت‌های هنری و سنتی موجود است. بنده این اطمینان را خواهم داد که دانشجویان علاقه‌مند و امیدوار به این رشته هرگز ضرر نخواهند کرد و سرشار از امید و عشق این دوره را سپری خواهد کرد.
نظر خود را بنویسید