به‌مناسبت هفته پژوهش، نشست آنلاین با عنوان «اقتصاد توجه» با حضور پروفسور "باقر ساروخانی"، به همت معاونت پژوهشی دانشگاه سوره و با همکاری دانشکده فرهنگ و ارتباطات، روز چهار‌شنبه 23 آذرماه 1401 از ساعت 13 تا 14 برگزار شد.
به گزارش روابط‌عمومی دانشگاه سوره به نقل از معاونت پژوهشی پروفسور "باقر ساروخانی" پدر جامعه‌شناسی ایران بابیان اینکه مخاطبان یک رسانه یکسان نیستند، عنوان کرد: هر مخاطب ویژگی‌های خاص خود را دارد، باید ببینیم مخاطب ما کیست، هویت و ذهنیت و انگیزه‌های او چیست؟ آیا دچار غم و ناراحتی یا شادی است. بنابراین باید ذهن استاندارد و Optimum را پیدا کنیم.»
پروفسور ساروخانی بابیان اینکه هرکدام از رسانه‌ها ظرفیت خود را دارند، افزود: موقعیت‌ها خود حامل پیام هستند و قبل از ارسال پیام باید ظرفیت رسانه را سنجید. زمان، موقعیت، و ظرفیت رسانه که هر یک از این مؤلفه‌ها در انتقال پیام تأثیر دارند باید سنجیده شوند.
این مؤلف و پژوهشگر ضمن تشریح انواع توجه اظهار کرد: توجهات فردی و توجهات جمعی، توجه سرد و گرم، توجه تصنعی و واقعی، توجه خاموش و مشارکتی، شخص‌محور و محتوا محور، توجه آغازین و توجه متأخر، توجه پایدار و موقت از انواع توجه هستند.
وی خاطرنشان کرد: توجه خاموش یعنی من توجه می‌کنم ولی هیچ واکنشی ندارم، درحالی‌که توجه مشارکتی با حرکت انجام می‌شود و لبخند، شادی، غم، و زبان بدن مخاطب جابه‌جا می‌شود و در بیان او انتقال می‌یابد.
دکتر ساروخانی یادآور شد: توجه شخص‌محور توجه خوبی نیست و پیام را اولویت نمی‌دهد. به معنای این است که اگر یک پیام یا معنای خاص را یک شخص عادی بیان کرد سبب شود تا به آن توجه نکنیم و بگوییم این اصلاً شایسته توجه نیست و اگر همین پیام را یک شخص بزرگ و دارای مقام گفت بگوییم این پیام خوبی است.
پدر جامعه‌شناسی ارتباطات در ایران با اشاره و تأکید به توجه محتوا محور اضافه کرد: چقدر خوب است که سواد ارتباطی ما به حدی برسد که توجه ما به فرد نباشد بلکه به محتوا توجه کنیم. اینجا می‌گوییم توجه صالح، اگر پیام خوبی بود، آن را بشنویم و توجه کنیم حتی اگر این پیام خوب بر روی دیوارنوشته شده باشد.
وی همچنین با شرح ویژگی‌های توجه آغازین و متأخر تصریح کرد: این دو نوع از انواع توجه برای ما خیلی مطلوب نیستند، ما باید بتوانیم مسیر توجه را پیوسته نگه‌داریم یعنی مخاطبان در هرلحظه پیام با ما باشند نه‌فقط در ابتدا یا انتهای آن.
ساروخانی در ادامه با شرح توجه پایدار و موقت گفت: در اینجا مباحث مربوط به پایداری توجه مطرح است، بسیار پیش می‌آید که بعضی از سخنرانان و گویندگان آن‌قدر پرمحتوا صحبت می‌کنند که وفاداری توجه را جلب کرده و پیام آن‌ها ماندگار است. توجه یک سرمایه ماندگار است که اگر توانستیم آن را به دست بیاوریم باید کاری کنیم که پایدار بماند چراکه افراد همیشه به پیام ما استناد می‌کنند و پیام‌بر ما هستند.
نویسنده کتاب جامعه‌شناسی ارتباطات با اشاره به الگوی ایده‌آل توجه اظهار کرد: «توجهات مطلوب و نامطلوب از همدیگر قابل تمیز هستند.»
وی همچنین بابیان تکنیک‌های توجه عنوان کرد: فرا آگاهی نوع خاصی از جلب‌توجه و اثرگذاری بر مخاطب است که البته تکنیک خوبی نیست. ازجمله شیوه‌های دیگر چشم‌فریب روش‌های ضربتی است یعنی ما برای انتقال پیام از شیوه‌های ضربه‌ای استفاده می‌کنیم که آدم‌ها را متعجب می‌کند. برای مثال بنرها و تابلوهای خیابانی با مضمون "منتظر دنیای دیگر باشید" یا "گذر را فراموش نکن" که مخاطب بعد از دریافت آن کنجکاو است بداند منظور این پیام چیست.
این استاد دانشگاه در ادامه تفاوت‌های بین نگهداشت پایدار، پذیرش و رسول‌سازی را تشریح کرد و در انتها افزود: من به‌عنوان یک مخاطب، اگر توجهی به دست آوردم باید خوب از آن استفاده کنم، انگیزه آدم‌ها را شناسایی کنم، بر اساس انگیزه مخاطبان خود پیام را منتشر کنم تا بر اساس هدف، پذیرش معنا شکل بگیرد تا علاقه و توجه فرد یا افرادی که پیام را شنیده و پذیرفته‌اند شدت پیداکرده و از این توجه حداکثر استفاده را بکنند. یعنی توانش بالقوه آدم‌ها را به توانش بالفعل تبدیل کنیم.
به گفته او «هدف ما گذراندن پیام از مراحل هفت‌گانه و تبدیل آدم‌ها به سفیران پیام است.»
این مؤلف و پژوهشگر با اشاره به آسیب‌های پیام گفت: طولانی شدن، فقدان زبان بدن، عدم فهم مناسب مخاطب، کنترل و اندازه‌گیری ازجمله آسیب‌های پیام است. جلب‌توجه همگان و کنترل آن بحث بسیار مهمی است که از نگاه مشارکت و واکنش اهمیت پیدا می‌کند.
نظر خود را بنویسید