به گزارش روابط عمومی دانشگاه سوره_ در پی برگزاری نخستین دوره مقطع دکترای رشته ارتباطات در دانشکده فرهنگ و ارتباطات دانشگاه سوره، پروفسور باقر ساروخانی جامعه‌شناس و پدر جامعه‌شناسی ارتباطات در ایران و عضو هیأت‌علمی دانشگاه سوره، ضمن گفت‌وگو با واحد روابط عمومی دانشگاه سوره به بیان سه شرط توفیق در کار دانش پرداخت و گفت: سه شرط جهت توفیق در کار دانش پیشنهاد می‌شود که شامل گزینش، پردازش و انگیزش است. گزینش به این معنا که ما باید بتوانیم بر روی گزینش افراد به خوبی کار کنیم و باید توجه کنیم به چه کسانی احتیاج داریم. همچنین گزینش پاک، گزینش بی‌طرفانه، گزینش حساس، بینا، هوشمند و با معیارهای کاملاً مشخص بسیار لازم و ضروری است.
وی در این باره افزود: نخستین کار، گزینش صحیح است که خوشبختانه در این دوره دکترا این مشخصات را مشاهده کردم و امیدوارم که ادامه پیدا کند. شرط دوم پردازش است؛ یعنی در دانشگاه دانشجویان را تربیت کنیم. نخستین کاری که بسیار مهم است؛ کاهش قوانین دست و پا گیر است. در برخی دانشگاه‌ها ملاحظه می‌کنیم، ضمن اینکه دانشجو تحصیلات خود را در مقطع دکترا تمام کرده، اخذ مدرک دکترا حدود دو سال به طول می‌انجامد. همچنین برای ثبت‌نام، قوانین و مقررات غیرضروری وجود دارد و هرچه دانشگاه شفاف و ساده باشد و قوانین دست و پا گیر نداشته باشد، بهتر است.
سپس، باقر ساروخانی در جهت بهبود و ارتقاء کیفیت آموزش در مقطع دکترا رشته ارتباطات، نکاتی را ارائه کرد و درباره وضعیت کلاس‌های آموزشی دانشگاه گفت: نکته دیگری که فوق‌العاده مهم است، این است که ما بتوانیم به طور مداوم کنترل کنیم و دانشجو بایستی از روز نخست حضور در کلاس، به فکر امتحان باشد. به نحوی که هر کلاس درسی امتحان است. وی گفت: حضور در کلاس، مشارکت، سؤال کردن دانشجو در کلاس و حتی به نقد کشیدن استاد خود، از ملزومات کلاس درس بوده و دانشجو باید بتواند استاد خود را نقد کند. دانشجوها حق دارند فکر و سپس اظهارنظر کنند؛ بنابراین هر کلاسی یک امتحان است.
باقر ساروخانی در این خصوص تصریح کرد: ما به دانشجویی که فقط در کلاس جزوه می‌نویسد احتیاجی نداریم و حضور دانشجو در سمینارهای متنوع، کارگاه‌های مختلف و مخصوصاً حضور دانشجو از اول سال تحصیلی در کتابخانه بسیار مهم است. کتابخانه مخزن دانش‌های بشر در حوزه ارتباطات است و اگر دانشجو به صورت حضوری شرکت نمی‌کند، می‌تواند به صورت مجازی یا برخط نیز با کتابخانه دانشگاه در ارتباط باشد.
وی اضافه کرد: مسئله دیگر که حائز اهمیت بوده، مسئله پاداش است. ما باید به دانشجویان پاداش دهیم و آنان نیز در قبال کار نیک پاداش دریافت کنند. پاداش می‌تواند این قول باشد که یکی از دانشجویان کوشا و توانمند در دانشگاه استخدام شود و شرایط استخدامی را برای او فراهم کنند. یارانه پرداخت آموزش به دانشجویان داده شود و همچنین غذای ارزان، رفت و آمد ارزان، وام دانشجویی و کمک در پیدا کردن مسکن برای دانشجویان می‌تواند به نوعی پاداش برای آن‌ها در نظر گرفته شود. این موارد بسیار مهم بوده و دانشگاه را کیفی می‌کند. بهترین‌ها از این طریق تشویق می‌شوند و دانشجو به جایی می‌رسد که انگیزه را تولید می‌کند که در این صورت انگیزه آموزش و انگیزه دانستن ایجاد می‌شود؛ بنابراین منظور و مقصود؛ گزینش درست، آموزش درست و سپس انگیزه درست است.
ساروخانی ضمن اشاره به اهمیت وجود انگیزه در فضای آموزشی مطرح کرد: اگر بهترین دستگاه‌های آموزشی به کار گرفته شوند و بهترین برنامه‌های آموزشی نیز اعمال شوند؛ اگر دانشجو انگیزه نداشته باشد، تمام آن موارد باطل شده و بدون نتیجه خواهد بود. همچنین کمک کردن به دانشجو، ایجاد رقابت شدید میان دانشجویان و امتیازبخشی به دانشجویان برتر، بسیار خوب و سازنده بوده و قابل اهمیت است که بتوان در حال حاضر بهترین دانشجویان دکتری را استخدام کرد و سپس آنان را پردازش نمود و از خلاقیت‌شان بهره گرفت؛ بنابراین کلاس، کارگاه خلاقیت است و دانشجو باید بتواند اندیشه کند و متفکر باشد. اسلام نیز چنین امری را قبول دارد. فرصت و توان اندیشیدن، تفکر کردن و حق نقد کردن باید برای دانشجو وجود داشته باشد.
باقر ساروخانی در این زمینه اذعان کرد: هیچ تعریفی صحیح نیست اگر ما نتوانیم شخص مقابل را نقد کنیم. کلاس زنده، فعال، پرجوش و کلاس انگیزشی دقیقاً به همین صورت است. اگر بتوانیم انگیزه دانایی را ایجاد کنیم، این امر می‌تواند در تمام زندگی انسان‌ها امتداد پیدا کند. در چنین شرایطی زمانی که شخص فارغ‌التحصیل شد نیز احتیاج و عادت به دانش‌اندوزی پیدا کرده است و عادت به تفکر دارد. آن شخص عادتی پیدا کرده که هر اندیشه‌ای را نپذیرد و از دروازه‌های ذهنی خود محافظت کند. علاوه بر آن مسئله‌ی گیرا بودن، جاذبه داشتن و مخصوصاً عاطفی بودن کلاس بسیار مهم است. کلاس باید جایگاه امن، آرام و عاطفی برای دانشجویان باشد.
وی در ادامه گفت: دانشجو هنگامی‌که از کلاس درس خارج می‌شود تا هفته آینده باید منتظر کلاس باشد. اگر این‌چنین نبود، شکست آموزش اتفاق می‌افتد. موضوعی که باید به آن توجه کنیم مقوله‌ی استاد معلم است. شخصی می‌تواند استاد برجسته‌ای باشد اما معلم نباشد! به همین سبب استاد باید هر دو ویژگی صلاحیت دانشمند بودن و صلاحیت اجرایی را دارا باشد و دانشجو نیز باید ضمن پذیرش استاد خود، اندوخته علمی و بار دانش استاد برایش مقبول باشد.
ساروخانی با تمرکز بر موضوع همسازی میان استادان، در این مورد خاطرنشان کرد: به موضوعی که باید توجه کنیم؛ همسازی میان استادان است؛ یعنی تمامی استادان یک دانشگاه به‌طور یکسان و هماهنگ به مسائل ذکرشده اهمیت دهند. همچنین وی با ذکر این نکته که یکی از شرایط کلاس‌ها امتحان است گفت: چنین چیزی شرط نیست که تمام دانشجویان باید در امتحان پایان‌ترم قبول شوند. بهترین دانشجویان در امتحان قبول و بعد فارغ‌التحصیل می‌شوند. امتحان دقیق و درست سهم بزرگی در توفیق کلاس‌های درسی دارد. ضمن اینکه آزمون موقعیتی است که حتی معلم نیز خودش را به نوعی امتحان می‌کند.
وی در ادامه بیان کرد: اگر دانشجویان همه در امتحان ناتوان بودند، استاد نیز مقصر است؛ بنابراین امتحان در معنای نظارت، بازبینی و بازسنجی است. در این صورت استادان کار بسیار بزرگی در پیش دارند و فردای جامعه‌شناسی ارتباطات در گرو امروز ماست. باید دقت کنیم که چه نوع آینده‌ای را قصد داریم طراحی کنیم. پرورش افرادی که خودانگیخته هستند و خودشان به دنیای دانش راه پیدا کرده و اشتیاق به دانش و دانستن دارند، یا کسانی که دکتری را صرفاً به جهت مدرک آن دریافت می‌کنند که این مدرک صرف آفت بزرگی است. مدرک‌گرایی و مدرک‌زدگی آفتی برای دانش ماست؛ بنابراین کلاس، مکانی برای تعالی اندیشه‌ها، نقد و جایی‌ست که افراد در درون آن می‌توانند انسان تازه‌ای شوند و این انسان تازه می‌تواند یک ثروت بزرگ برای فردای جامعه ایران باشد.
ساروخانی نظر و دیدگاه خود را در خصوص اضافه کردن رشته‌های دیگر در مقطع دکترای دانشگاه سوره این‌گونه اعلام کرد و گفت: هر چه در رشته‌های مقطع دکترا گسترش ایجاد شود بهتر است. منتها گسترشی که همراه با کیفیت و خلاقیت باشد. به این معنا که برنامه‌ریزی صحیح از پیش انجام شده باشد و نیروی انسانی دانا و استاد داشته باشیم. همچنین دانشگاه فقط با ساختمانش دانشگاه تلقی نمی‌شود، بلکه دانشگاه با استادانش ساخته می‌شود. اگر ما برنامه‌ریزی خوب و صحیح داشته باشیم، منعی در این زمینه وجود ندارد و می‌توانیم رشته‌های جدید را که مورد نیاز جامعه است ایجاد کنیم، به شرطی که در اوج کیفیت عمل شود.
تنظیم‌کننده مصاحبه: محدثه جواد اصفهانی
نظر خود را بنویسید