به گزارش روابط عمومی دانشگاه سوره، به نقل از معاونت پژوهشی دانشگاه_ به مناسبت هفته معمار، وبینار تخصصی «چالش‌های کاربرد مفاهیم و انگاره‌های ایرانی در معماری» به کوشش دانشکده معماری و شهرسازی و با همکاری معاونت پژوهشی دانشگاه سوره در روز چهارشنبه 28 اردیبهشت‌ماه 1401 از ساعت 14 الی 15:30 به صورت مجازی در سامانه دانشگاه سوره برگزار شد.
در این نشست دکتر امیر مسعود دباغ، به عنوان دبیر جلسه و دکتر حسین سطان زاده، استاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، به عنوان سخنران حضور داشتند.
در ابتدا دباغ، دبیر نشست ضمن عرض سلام از دکتر سلطان‌زاده بابت حضور در این نشست تشکر کرد و از ایشان دعوت کرد تا سخنان خود را آغاز کند.
دکتر سلطان‌زاده ضمن عرض سلام و تشکر از دست‌اندرکاران بیان کرد: چگونگی کاربرد مفاهیم و انگاره‌های ایرانی در معماری معاصر، یکی از مسائل و چالش‌های مهم در طراحی بسیاری از بناها به‌ویژه بناهای آیینی و یادمان‌ها است که در این وبینار قرار است به آن بپردازیم. در حال حاضر معماران مطرح کشور توجهی به استفاده از شاخص‌های معماری ایرانی ندارند. البته معماری شبیه ادبیات است؛ همان‌طور که در ادبیات شاخه‌های گوناگون وجود دارد در معماری نیز این‌گونه بوده و هرکس که در هر شاخه‌ای کار می‌کند فعالیت و اثرش مورد احترام است.
وی درباره چالش‌های معماری اذعان کرد که ما به صورت کلی دو نوع چالش داریم؛ چالش نظری و چالش طراحانه. در بخش نظری مهم است بدانیم که خیلی به صورت ریشه‌ای به تئوری‌ها پرداخته نمی‌شود و حتی نهاد فرهنگی نداریم که حامی معماری باشد و نظریه‌پردازی قوی در این زمینه صورت نگرفته است.
سلطان‌زاده درباره هویت به صورت مختصر به موارد زیر اشاره کرد:
- انواع هویت: موردی و جامع
- جنبه‌های زمانی هویت: پایدار و پویا
- جنبه‌های ادراکی: دانسته‌های پیشینی ذهنی و تشخیص عمومی
- جنبه‌های تشخیصی هویت: تشخیص حرفه‌ای و عمومی
سلطان‌زاده به بحث تحولات معماری در اروپا نیز پرداخت: در دوره رنسانس ما شاهد برپایی آکادمی‌های متعدد و آغاز مباحث تئوری هستیم مثلاً در قرن 15 مطالعات برونلسکی درباره رم باستان و تأسیس آکادمی مجسمه‌سازی و معماری در فلورانس که داوینچی و میکل‌آنژ از دانش‌آموخته‌های آن بودند اتفاق افتاد. در این دوره به کشف برخی متن‌ها و نقشه‌های دوران باستان و قرون‌وسطی رسیدیم. برای نمونه می‌توانیم به برخی اتفاقات در قرن 18 نیز به: کشف باستان‌شناسی، تشکیل انجمن یونان دوستان در لندن، توجه به معماری یونان و روم باستان در فرانسه، شکل‌گیری آکادمی فرانسه و شروع طراحی به شیوه نئوکلاسیسیسم و کتاب وینکلمان درباره معماری یونان باستان اشاره کنیم.
وی درباره معماری و مشکلات آن در دوره قاجار گفت: در این دوره ما شاهد ضعف نظریه‌پردازی در بین معماران هستیم و به دلیل پایتخت شدن شهر تهران تعداد زیادی سازنده از شهرهای مختلف به آنجا آمدند و به راحتی نام معمار را به روی خود گذاشتند به صورتی که معماران خارجی برای اینکه خودشان را از این دسته جدا کنند با نام آرشیتکت شناخته می‌شدند. همچنین اشتیاق بسیاری از اعیان و مردم به معماری فرنگی و همچنین ورود برخی معماران و تحصیل‌کرده‌های ایرانی از اروپا باعث ترویج فرهنگ و معماری غربی یا فرنگی شد.
البته این موارد به دلیل ویژگی‌های اجتماعی آن دوره از جمله: ضعف و ناتوانی حکومت قاجار، کم توجهی نسبت به توسعه علوم و دانش‌ها، اقتباس در بسیاری از زمینه‌های هنری و معماری از فرنگ و احساس حقارت و نارضایتی به سبب مشکلات و شکست در جنگ با روسیه و عهدنامه گلستان و ترکمنچای نیز بود.
سلطان‌زاده درباره اتفاقات دوران پهلوی افزود:
توسعه ناسیونالیسم در غرب و بازتاب آن در کشورهای شرقی، جنگ جهانی دوم و ورود گسترده باستان
شناسان به ایران سبب توسعه کشفیات باستان‌شناسی شد.
فعالیت‌های طراحی معماران خارجی مرتبط با سفارتخانه‌ها و نهادهای خارجی بیشتر شد.
شکل‌گیری انجمن آثار ملی و بزرگداشت بزرگان و مفاخر کشور به دلیل اهمیت نقش اعضای انجمن و باستان شناسان و معماران در شکل‌گیری نوعی معماری ایرانی و اهمیت نقش هرتسفلد و آندره گدار در توجه به معماری ایرانی بود.
همچنین به دلیل توجه معماران ایرانی تحصیل‌کرده در خارج به معماری مدرن، ما شاهد شکل‌گیری انجمن آرشیتکت‌های ایران و گسترش معماری پیشامدرن و مدرن نیز هستیم.
وی همچنین به توسعه سنت‌گرایی غربی در ایران و گسترش اندیشه‌های بوکهارت و دیگران در باب هنر و معماری گفت: یکی از دلایل آن نارضایتی غربی‌ها از برخی خصوصیات رنسانس و پیامدهای منفی انقلاب صنعتی بود که نمود آن را می‌توان در فیلم عصر جدید چارلی چاپلین و همچین موضوع انحطاط تمدن غرب که اشپنگلر مطرح کرد، دید.
نسبت دادن هنرهای اسلامی به خاستگاه‌های چادرنشینی و جوامع ابتدایی و تفسیرهای شخصی و بدون استنادهای درست در مورد معماری دوران اسلامی را نیز می‌توان نمونه‌ای از توسعه سنت‌گرایی غربی در ایران و گسترش اندیشه‌های بوکهارت در این زمینه دانست.
در انتها نیز دکتر سلطان‌زاده به ارائه و بررسی برخی آثار معماری در ایران پرداخت.
نظر خود را بنویسید