در ادامه سلسله نشست‌های هفته پژوهش دانشگاه سوره، نشست آنلاین «ویژگی‌های زبان نوشته‌های پژوهشی» با حضور دکتر "اسماعیل امینی" به همّت معاونت پژوهشی دانشگاه سوره با همکاری دانشکده فرهنگ و ارتباطات، روز دو‌شنبه 28 آذرماه 1401 از ساعت 12 تا 14 برگزار شد.

به گزارش روابط‌عمومی دانشگاه سوره به نقل از معاونت پژوهشی دکتر "اسماعیل امینی" با اشاره به برخی از ویژگی‌های زبان نوشته‌های پژوهشی عنوان کرد: زبان مقاله‌های علمی برخی از ویژگی‌های متن علمی و پژوهشی را ندارد. این چیزی متمایز از ویرایش، درست‌نویسی و رعایت رسم‌الخط یکسان و قواعد نگارش زبان فارسی است.

این نویسنده و پژوهشگر بابیان اینکه زبان متن پژوهشی رسمی است که متفاوت از زبان نامه‌های اداری است، گفت: به‌هیچ‌عنوان متن علمی محل فاضل‌نمایی نیست که متأسفانه ما در متون ادبی، حقوقی، علمی و انسانی شاهد آن هستیم. معمولاً پژوهشگر علاقه دارد سواد و تخصص خود را به رخ بکشد بنابراین به‌جای استفاده از زبان رسا از زبان آراسته و فاخر استفاده می‌کند. این زبان اصلاً در فضای علمی هیچ جایگاهی ندارد و ما باید علم و سواد پژوهشگر را در نتایج و روش او ببینیم نه در زبان نوشتاری.

دکترای زبان و ادبیات فارسی با اشاره به اینکه نباید از کلمات نامأنوس استفاده شود، افزود: انتقال ساده و سهل معنا بر همه‌چیز ترجیح دارد برای همین جملات کوتاه بر جملات بلند ارجح است. جمله‌ای که 65 کلمه دارد پذیرفته نیست چون مخاطب تا از نهاد به گزاره برسد فراموش می‌کند ابتدای جمله چه بوده است. به همین دلیل جمله‌واره‌های توضیحی نباید در میان جمله اصلی بیاید چراکه به ارتباط مخاطب با متن آسیب می‌زند.

وی بیان کرد: «استفاده از افعال و ترکیبات ساختگی فقط منجر به درازنویسی می‌شود. مثلاً به‌جای عباراتی مانند "به دست فراموشی سپرده شد" فقط باید بنویسیم فراموش شد. یا به‌جای "کتاب‌هایی که در این حوزه نوشته‌شده به تعداد انگشتان دست هم نیست" باید بگوییم کتاب‌های این حوزه کمتر از 5 تا است. چراکه چنین متن‌هایی مخاطب را یک مرحله از دریافت معنا دور می‌کند.

مؤلف کتاب‌های لبخند سعدی و چگونه نویسنده شویم، با تأکید بر لزوم شناخت زبان علمی خاطرنشان کرد: استفاده از تلمیح، کنایه، و... در متن ادبی زیباست اما در متن علمی ناپسند است. وی بابیان اینکه به‌هیچ‌روی متن علمی به زبان محاوره نزدیک نیست، عنوان کرد: «مترادف نویسی هم در متن علمی ممنوع است. برای مثال بروز و ظهور در کنار هم.»

این مدرس دانشگاه ادامه داد: ما این عادت را در نوشتن داریم، و فکر می‌کنیم اگر برای یک کلمه مترادف بیاوریم خوب است. شاعر و هنرمند و نویسنده و صاحب‌قلم همه در معنا یکی هستند و آوردن همه این‌ها کنار هم درست نیست. وقتی جمله را تمام کردید بررسی کنید اگر مترادف نویسی در طول متن داشته‌اید حتماً آنها را حذف کنید.

نویسنده کتاب‌های لبخند غیرمجاز و روایت‌هایی از دل‌بستگی به فرهنگ، ادب و زبان فارسی اظهار کرد: پوچ نویسی نیز اصلاً کار درست و پسندیده‌ای نیست، پوچ نویسی یعنی شما جملات زیادی گفته و یا نوشته‌اید ولی از این‌همه جمله چیزی در دست مخاطب نمی‌ماند که متأسفانه خیلی هم رایج است.

دکتر اسماعیل امینی یادآور شد: اینکه می‌گویند در مقاله کلمات کلیدی بنویسیم برای تفریح نیست بلکه اول برای جستجو است و دیگر اینکه وقتی کسی مقاله را می‌خواند و از آن استفاده می‌کند بداند که شما آن کلمه را در چه معنایی به‌کاربرده‌اید. برخی از تعابیر کیفی نظیر خوب، عالی، اندک و... که هیچ‌چیز را روشن نمی‌کند مگر اینکه بعدازآن توضیح دهید. برای نمونه واژه اعتلا. یعنی چه؟ از کجا به کجا برسیم به معنای اعتلا و پیشرفت است؟»

عضو شورای عالی شعر و موسیقی صداوسیما تأکید کرد: نوشتن علمی به‌هیچ‌عنوان جای چنین مواردی نیست، زیرا وقتی مقاله علمی می‌نویسیم این جزء کارنامه علمی ما خواهد بود.

این پژوهشگر بابیان اهمیت تمرکز بر یک حوزه تخصصی گفت: یک شاخه را به‌عنوان تخصص خود انتخاب کنید، با توجه به حوزه اطلاعات، منابع در دسترس و توانایی‌هایتان. هم منابع اصلی و مقالات مهم، و پایان‌نامه‌های قابل استناد آن حوزه را گردآوری کرده و هم به‌تدریج در این حوزه و در کار خود شناخته خواهید شد. هرچند دنیای دیجیتال ما را از این هم بی‌نیاز کرده است.

به گفته‌ وی «این موضوع به معنای این نیست که در حوزه‌های دیگر کسب اطلاعات نکنید بلکه شما باید در تمام حوزه‌ها اطلاعات و سواد لازم را داشته باشید ولی در حوزه تخصصی خود اشراف و اطلاعات به‌مراتب بیشتری به دست می‌آورید و همواره در حال رشد در آن زمینه هستید.»

نشست آنلاین «ویژگی‌های زبان نوشته‌های پژوهشی» با حضور دکتر "اسماعیل امینی" ‌دوشنبه 28 آذر 1401 به همّت معاونت پژوهشی دانشگاه سوره و در ادامه سلسله نشست‌های هفته‌ پژوهش برگزار شد.