نخستین نشست تخصصی هفته هنر انقلاب اسلامی با تمرکز بر هنر در دهه ۶۰ شمسی ایران در راستای گرامیداشت یاد سید شهیدان اهل‌قلم، سید مرتضی آوینی و پاسداشت هفته هنر انقلاب در دانشگاه سوره برگزار شد.       

به گزارش روابط عمومی دانشگاه سوره به نقل از معاونت پژوهشی، با کوشش این معاونت و با همکاری مرکز هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، نشست‌های تخصصی با موضوع «هفته هنر انقلاب اسلامی با تمرکز بر هنر در دهه ۶۰ شمسی ایران» برگزار می شود. این جلسات تخصصی در راستای گرامیداشت یاد سید مرتضی آوینی و پاسداشت هفته هنر انقلاب برنامه ریزی شده و نخستین روز آن 19 فروردین‌ماه 1402 از ساعت ۱۰ تا ۱۳ در سالن جلسات دانشگاه سوره برگزار شد.

در این نشست دکتر محمدعلی رجبی، دکتر وحید یامین پور و همچنین دکتر عبدالحمید قدیریان به‌عنوان سخنران و دکتر مهدی محمدی در جایگاه دبیر نشست حضور داشتند.

دکتر محمدی به‌منظور ارائه مقدمه‌ای بر نشست‌‌ها از دکتر ساعی، رئیس دانشگاه سوره، خواست تا با سخنان خود آغازگر این مهم باشد.

دکتر ساعی ضمن آرزوی قبولی طاعات و عبادات حضار در ماه مبارک رمضان، با اشاره به گذشت سه دهه از شهادت سید مرتضی آوینی، سید شهیدان اهل‌قلم یاد ایشان را گرامی ‌داشت  و اذعان کرد: شهید آوینی برای نسل ما فرد بسیار مهمی است. او بدون شک یکی از تأثیرگذارترین شخصیت‌هایی است که باعث شد افرادی چون بنده در مواجهه با آثار ایشان  دچار دگرگونی شوند.

ساعی ادامه داد: این‌که ایشان با نگاه منحصربه‌فرد خود نسبت به مسائلی که ممکن است افرادی زیادی به آن فکر کرده باشند ابعاد دیگری از مسائل را نمایان می‌کنند نیاز به توضیحات زیادی ندارد. چیزی که شهید آوینی به ما نشان می‌دهد مولود انقلاب اسلامی است.

در ادامه دکتر کاظم نظری به‌اختصار از شرکت‌کنندگان و سخنرانان گرامی تقدیر و تشکر کرد و بر اهمیت زنده نگه‌داشتن یاد و روش زندگی افراد بزرگی چون شهید آوینی تأکید کرد. نظری درنهایت به نقش هنر در ساختار روحیه خودباوری اشاره کرد.

دکتر محمدعلی رجبی به‌عنوان اولین سخنران به موضوع ممیزات هنر انقلاب اسلامی پرداخت. وی همچنین به  شخصیت والای شهید آوینی در هنر دهه ۶۰ اشاره کرد و در ادامه افزود: مهم‌‌ترین ویژگی هنر و انقلاب اسلامی، خدامحوری است. به این معنی که خدا را در تمام افعال خود و همچنین مظاهر زمینی مشاهده کنیم. شاید امر روشنی باشد اما پیدا کردن نشانه‌های خدامحوری در آثار، افعال و سیستم کشورداری نشان می‌دهد که در حقیقت این امر وجود دارد.

 وی تصریح کرد: هنرمندان انقلاب، افرادی هستند که بر ریشه‌دار بودن هنر تأکید داشتند. ازنظر آنها هنری که ریشه‌ نداشته باشد دچار اکنون‌زدگی و پوچی شده است. هنر بدون ریشه، هنر بی تاریخ است.

رجبی در ادامه افزود: ماهيت هنر انقلاب اسلامي نه آينه‌اي بی‌روح از انقلاب اسلامي و نه تصويري رنگين اما بی‌تحرک از شعارهاي انقلاب؛ بلكه تجلي‌گاه روح حماسي و معرفت توحيدي حركت آفرين اسلامي است كه انقلاب اسلامي در ايران و جهان عرضه كرد. جهان در تفكر اسلامى جلوه و مشكات انوار الهى بوده و حاصل فیض مقدس نقاش ازلى است. هر ذره‌ای و هر موجودى از موجودات جهان و هر نقش و نگارى مظهر اسمى از اسماء الهی است و در میان موجودات، انسان مظهر جمیع اسماء و صفات و گزیده عالم است. هنرمند در پرتو چنین تفكرى در مقام انسانى است كه به‌صورت و دیدار و حقیقت اشیاء در وراى عوارض و ظواهر می‌پردازد.

 

 

در بخش دوم سخنرانی‌های نشست دکتر وحید یامین‌پور به ارائه نظرات خود در خصوص تولد هنر انقلاب اسلامی پرداخت و با اشاره به مرگ هنر مدرن سخنان خود را آغاز کرد: افراد زیادی از تعبیر مرگ هنر مدرن استفاده کرده‌اند که مشهورترین آنها هگل بود و بعدازآن هایدگر هم از این مفهوم تجلیل کرد.

وی ادامه داد: منظور از مرگ هنر مدرن، محاکات حقیقت است. ازنظر هگل آثار هنری امروزه مطلقِ احساسات شده و از حقیقت فاصله گرفته است. هنر امروز نمونه هنر بی‌منطق و سرشار از احساسات غلو شده است. هگل همچنین درباره مرگ هنر بزرگ صحبت می‌کند که به معنی مرگ آثار هنری بزرگ نیست بلکه به معنی مرگ وظیفه بزرگ هنر است که به نابودی کشیده شده است.

 یامین پور گفت: برای مدرنیته آینده‌ای وجود ندارد و راه بسته است. هنر انقلاب اسلامی راه نو و تازه‌ای در پیش‌روی افراد قرار می‌دهد. به همین جهت است که ما شهید را فردی درگذشته نمی‌دانیم بلکه شهید کسی است که در آینده و‌ حال نیز حضور دارد. ما به زمان باقی متصل شده‌ایم. شهید آوینی کسی است که توانسته در زبان و آثار خود این بقا و ماندگاری را نشان دهد.

یامین پور به جهان‌بینی سید شهیدان اهل‌قلم اشاره کرد و اظهار داشت این تفکر و نوع نگاه حاصل یادگیری سطحی و آموزش‌های ساده نبوده است بلکه آوینی خود متر و معیار آثار هنری انقلاب اسلامی است. ما روح هنر را حتی در آثار پژوهشی و مستند شهید آوینی مشاهده می‌کنیم. او در انتها به دانشجویان و هنرجویان توصیه کرد به آثار شهید آوینی توجه بیشتری داشته باشند و جزئیات آن را با دقت بیشتری مطالعه کنند چراکه سرشار از آموزه‌های هنری و معنی است.

دکتر عبدالحمید قدیریان به‌عنوان آخرین سخنران در باب هنر سخن گفت. به گفته او هنر انقلاب اسلامی، هنر واجد نور شدن است. هنر در اصل تبدیل مفهوم به فرم است. در این مسیر ظرف‌هایی مثل مدیوم و خود هنرمند با ویژگی‌هایی مثل زبان گویش هنرمند وجود دارد. نکته مهم و زیربنایی ظرف دوم یا همان هنرمند است.

قدیریان ادامه داد: بحث موردنظر در اینجا، بحث پاکی یا ناپاکی ظرف است. ممکن است مفاهیمی که به سراغ آن می‌رویم یک مفهوم الهی و‌ پاک باشند اما در یک ظرف ناپاک یک ویژگی دیگر پیدا می‌کنند و ممکن است از آن مفهوم سوء‌استفاده شود. مفاهیمی چون آزادی و مسائلی که امروزه مطرح است از این قبیل موضوعات هستند.

به گفته قدیریان انقلاب اسلامی بستری برای شکوفایی هنر در ایران بوده و به‌طور کل انقلاب‌ها عاملی برای تغییر نگرش و شکوفایی ابعادی متفاوت از هنر هستند. البته باز هم نوع انقلاب و پاکی و ناپاکی آن در انتقال مفاهیم دخیل است. به‌عنوان‌مثال انقلاب فرانسه که مثل هر جنبش اجتماعی دیگر بر فطرت انسان تأکید کرد. در انقلاب فرانسه موضوعاتی شبیه به اعتقاد و ایمان به خدا مطرح نیست.

دکتر قدیریان در پایان افزود: در انقلاب‌ها پس از مدتی هنرمندان شروع به زیست می‌کنند که البته در انقلاب اسلامی به برکت نگاه بنیان‌گذار آن، امام خمینی(ره)، هنرمند از اولین روزهای انقلاب شروع به فعالیت کرد.

در انتها دکتر محمدی با ارائه خلاصه‌ای از هر سه سخنرانی ارائه‌شده به جمع‌بندی نشست پرداخت و از سخنرانان و تمامی شرکت‌‌کنندگان در نشست تقدیر و تشکر کرد.