به مناسبت هفته ارتباطات، دانشکده فرهنگ و ارتباطات دانشگاه سوره باهمکاری معاونت پژوهشی،  نشست‌ها و کارگاه‌هایی را با حضور استادان برتر حوزه ارتباطات برگزار می‌کند.

به‌گزارش روابط‌عمومی دانشگاه سوره به نقل از معاونت پژوهشی، نخستین وبینار از سسلسه جلسات هفته ارتباطات در روز ۱۶ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۲ از ساعت ۱۰:۳۰ تا  ۱۲ در دانشکده فرهنگ و ارتباطات دانشگاه سوره برگزار شد.

این نشست با حضور دکتر باقر ساروخانی، پدر علم جامعه‌شناسی ارتباطات ایران، همراه بود و در خصوص راه‌های برون‌رفت از انسداد ارتباطی سخن گفته شد.

دکتر باقر ساروخانی با توضیح و معرفی لغت «اقتصاد توجه» سخنان خود را آغاز و تشریح کرد: در اقتصاد هر آن چیزی که نایاب است موردتوجه قرار می‌گیرد. به‌طور مثال زمانی که آب نایاب می‌شود این بحث پیش می‌آید که با چه اقتصادی آب را مصرف کنیم که دچار مشکل نشویم. در خصوص توجه هم همین مسئله مطرح است. توجه گویای زمانی است که فرد هست یا نیست؟ گویای بودن یا نبودن است. توجه یعنی همزمان گفتن و شنیدن. توجه یعنی پویا بودن.

ساروخانی ادامه داد: هر چیزی که پوشیده می‌شود خطرناک است. مثلاً بیکاری خطرناک است. فرد یا بیکار است یا نیست. اما زمانی خطر وجود دارد که مشخص نباشد بیکاری در سطح جامعه و حتی در یک فرد بیکاری وجود دارد و این مسئله پنهان باشد و دیده نشود. در اقتصاد توجه هم این امر مطرح است. به‌طور مثال اگر گوینده چهره شما را رو‌به‌روی خود ببیند اما متوجه این نشود که توجه شما هم همراه با اوست یا خیر خطری برای ارتباط بین افراد وجود دارد. گوینده باید کاری کند که مخاطب از انسداد خارج شود و توجه همه‌جانبه داشته باشد.

وی ادامه داد: اگر بپرسید که عوامل انسداد ارتباط چه چیزهایی هستند می‌توان به چند مورد به‌اختصار اشاره کرد. برای مثال زمانی که ارتباط برقرار می‌شود و توجه هم وجود دارد اما به نتیجه‌ای نمی‌رسد؛ یک نوع انسداد نهایی یا نتیجه‌ای هست. مورد بعدی اختلاف بین نسل‌ها است. به‌عنوان نمونه بنده با پدرم ۲۰سال اختلاف سنی داشتم. اگر امروز با فرزندم هم ۲۰ سال اختلاف سنی داشته باشم، این اختلاف فاصله‌ای به‌اندازه ۵۰ سال میان ما است. ما امروزه دچار زمان التهابی هستیم و هرروز ما دچار اتفاقات نو و تازه است.

 ساروخانی با اشاره به پیشرفت‌های هوش مصنوعی به آسیب‌های واردشده به روابط انسانی پرداخت و گفت: ما شاهد جایگزین شدن کامپیوتر به‌جای انسان در بسیاری از زمینه‌ها هستیم. این امر آسیب‌های زیادی به مشاغل و تفکرات و ارتباطات انسانی وارد می‌کند تا جایی که افراد در کشورهای مختلف خواستار متوقف شدن پیشرفت‌های هوش مصنوعی شده‌اند. امروزه در بسیاری از جوامع به اظهارات افراد اعتماد نمی‌شود و باید مدارک بر اساس داده‌های تکنولوژی باشد.  با پیشرفت این تکنولوژی زمانی خواهد رسید که اعتماد در جامعه از بین خواهد رفت.

همچنین در ادامه نشست ساروخانی به عقاید قالب در یک جامعه پرداخت و عنوان کرد که مثلاً اگر ما از یک فرد اسکاتلندی رفتاری من‌باب خساست مشاهده کنیم رفتار او را به تمام قوم و ملت او تعمیم می‌دهیم و نتیجه می‌گیریم که تمام اسکاتلندی‌ها افراد خسیسی هستند. عقاید قالب تعمیم یک خصیصه به یک جمع است که به‌نوبه خود بسیار خطرناک است. این تفکر و عقاید حتی عادلانه هم نیست و باعث دوری و انسداد با کلیت یک جامعه می‌شود.

وی همچنین بیان کرد: ما باید نسبت به ارتباطی که برقرار می‌کنیم تعهد داشته باشیم. مثل کودک یا گیاهی که او را رشد داده‌ایم و مسئول آن هستیم. یکی از راه‌های حفظ ارتباط مدیریت آن است. مدیریت ارتباط با دوستان، همکاران و خانواده یکی از مهم‌ترین مسائل در زندگی ما است. بافتن اندیشه، فرهنگ و عقاید مشترک برای ایجاد ارتباط یکی از اولویت‌های ساختن یک ارتباط مؤثر است. بدیهی است که ارتباط مؤثر درنهایت به اعتماد منجر می‌شود. حفظ حریم و احترام از ضروریات ارتباط بین افراد است.

ساروخانی همچنین تأکید کرد که یک ارتباط سالم، یک ارتباط افقی است که دو طرف این ارتباط در شرایط برابر باهم تعامل داشته باشند. اگر یک ارتباط به شکل عمودی باشد و یکی از افراد حاضر دراین‌ارتباط خود را از دیگری برتر یا بالاتر ببیند باعث عدم تعامل درست و سالم و گفت‌وشنود می‌شود. در کل ارتباط دستوری، ارتباط سالمی نیست و باید افراد در کنار یکدیگر باشند.

در ادامه توضیحِ راه‌های برون‌رفت از انسداد ارتباطی دکتر ساروخانی به نردبانی عمل کردن در ارتباط اشاره کرد و گفت: لازم نیست شما یک‌روزه ارتباط کاملی باکسی پیدا کنید. ارتباط باید طی زمان و پله به پله شکل بگیرد. در این مدل ارتباطی شناخت ارزش‌ها و باور‌ها زمینه‌ساز ارتباط هستند و به دوام و استحکام آن کمک می‌کنند.

در پایان نشست دکتر ساروخانی به گفتگو با شرکت‌کنندگان پرداخت و به پرسش‌های مطرح‌شده نظیر شرایط و ضروریات ارتباط در دنیای امروز پاسخ داد و گفت: همان‌طور که گفته شد امروزه دچار التهاب زمانی شده‌ایم و اگر ما و بزرگ‌ترهای جامعه همگام با جامعه و پیشرفت‌های آن گام برندارند یقیناً به‌مرور زمان از چرخه ارتباطی کنار گذاشته خواهند شد. این عمر شامل تک‌تک افراد جامعه می‌شود. اگر ما تغییرات را نپذیریم و خود را مجهز به روش ارتباطی روز نکنیم، روزی فرا خواهد رسید که هیچ ارتباطی با دنیای بیرون نخواهیم داشت.

وی ادامه داد: دوران همه‌گیری کرونا دوران ارتباطی عجیبی بود که موجب پیشرفت و تحولات زیادی شد. اشکال ارتباطی در سطح جوامع تغییر کرد و روش نو و جدیدی شکل گرفت. ارتباط از راه دور و فاصله گرفتن از حضور در جمع باعث تجربیات بدیعی برای افراد بود. همین دوران نشان‌دهنده اهمیت و اعتبار ارتباط در سطح جامعه و در گستره بزرگ‌تری است که نیاز به تقویت و اهتمام دارد.

درنهایت دکتر باقر ساروخانی از تمامی شرکت‌کنندگان و برگزارکنندگان نشست تقدیر و تشکر کرد.

این گزارش به کوشش سمیرا چگنی تهیه شده است.