اولین دوره خوانش کتاب تخصصی معماری با عنوان «معماری‌خوانی» که طی چهار جلسه در دانشکده معماری وشهرسازی دانشگاه سوره برگزار می‌شد، به پایان رسید.

به گزارش روابط‌عمومی دانشگاه سوره به نقل از معاونت پژوهشی، اولین دوره خوانش کتاب تخصصی معماری با عنوان معماری‌خوانی در دانشگاه سوره توسط پادکست معماری رادیو نمانا با مشارکت معاونت پژوهشی دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه سوره، با رویکرد خوانش کتاب پرسش‌های ادراک پدیدارشناسی معماری، به همراه سه مقاله از معماران و نظریه‌پردازان استیون‌هال، آلبرتو پرز گومز و یوهانی پالاسما به ترجمه‌ی علی‌اکبری و محمدامین شریفیان از انتشارات پرهام نقش، برگزار شد.

این نشست چهارشنبه‌ها ساعت 11:00 تا 13:00 در کتابخانه دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه سوره، به‌صورت حضوری و مجازی از تاریخ 13 اردیبهشت تا 3 خرداد 1402، به یاری و همدلی جمعی ریاست دانشکده معماری و شهرسازی، دکتر نجمه دشتکی؛ معاون پژوهشی دانشگاه سوره دکتر زکیه سادات طباطبایی و همکاران کتابخانه دانشکده معماری و شهرسازی، به دبیری مهندس آناهیتا سماوات، با تعاون دانشجویان الهه میرزایی، سید علی کامران، سحر رحیمی و مهدیس محمد نژاد اصلی به سرانجام رسید.

در هر یک از جلسات به دعوت از معماران و مدرسین محترم دکتر محمدصادق خاجی، مهندس میلاد سمیاری، مهندس مهناز حجتی و مهندس ایلناز سوادی پرداخته شد تا بستر تحلیل و بررسی بیشتر برای دغدغه‌مندان معماری و شهرسازی فراهم آید.

نشست اول خوانش به چیستی پدیدارشناسی پرداخته شد و سپس تجلی آن از طریق حواس هفتگانه‌ انسان به گفت‌وگو گذاشته شد تا دانشجویان بیش‌ازپیش به صمیمیت شنوایی، فضای رایحه، شکل لامسه، هویت‌یابی بدنی و در آخر به طعم معماری و وظیفه‌ی آن توجه کنند.

نشست دوم به این مهم اختصاص یافت که چگونه حوزه‌های پدیداری امتزاج می‌یابند و یک کل ادراکی را برای مخاطبان متبلور می‌شوند.

در این نشست به سایر عناصر مانند نور، سایه، رنگ، فضامندی شب، دیرند زمان، آب به‌مثابه عنصری پدیداری، صدا، ادراکات بساوایی، مقیاس و زمینه پرداخته شد. و این بخش از جلسه با جمله‌ای از استیون هال این‌گونه بسط پیدا کرد که ادراکات ما باید به‌مثابه مدلی برای تفکر معماری باشد.

در نشست سوم به بررسی فضای مجازی و مسئله پدیداری آن پرداخته شد و این چالش مطرح شد که آیا فضای مجازی ادراکات بساوایی ما برای لمس و تجربه‌ی زندگی را نیز فراهم می‌آورد؟ و به نقل از آلبرتو پرز گومز، معماری امری پیچیده است. هم تحت تأثیر تاریخ و فرهنگ تغییر می‌کند و هم همزمان تحت تأثیر شرایط انسانی است که می‌طلبد پیوسته به دنبال پرسش‌های مشابه بنیادین باشیم تا به شرایط میرایی تدریجی و امکان تعالی دست‌یابیم که از طریق زبان فراهم می‌آید؛ در حالیکه در انتظار پاسخ‌های متنوع و متناسب با زمان‌ها و مکان‌های خاص هستیم.

در نشست چهارم و آخرین جلسه از این نشست، صاحب‌نظران به چیستی فضا، مکان، خاطره و تخیل به بحث نشستند و این‌گونه ادراک شد که ساخت‌وسازهای انسان همچنان که وظیفه حفاظت از گذشته را دارند، باید ما را در تجربه و درک پیوستار فرهنگ و سنت نیز یاری دهند چراکه ساختارهای معماری علاوه بر اهداف عملکردی، وظیفه وجودی و ذهنی مهمی را بر عهده‌دارند.

آن‌ها از طریق تبدیل فضای ناشناس، یکنواخت و بی‌حدوحصر به مکان‌هایی متمایز و معنی‌دار، فضا را برای تصرف انسان، اهلی می‌کنند. لذا محیط‌ها و ساختمان‌ها همگی باهم، تنها اهدافی عملکردی و منفعت‌گرایانه را عرضه نمی‌دارند؛ بلکه فهم ما از جهان را نیز ساختارمند می‌کنند. به‌زعم باشلار، خانه، نخستین ابزار تجسد یافته برای مواجهه با جهان هستی است. معماری دارای جهان گفتمانی مختص به خود است. هر اثر معماری مانند یک انسان است و داستان و زندگینامه مختص به خود را دارد. لذا با تغییر زمینه و سایت هر پروژه، علاوه بر نیازهای آن پروژه، داستان و روایت هر پروژه نیز تغییر می‌کند. در این نشست با تأکید بر عناصر و وجوه متفاوت پدیدارشناسی، به ساختارمندی، شاعرانگی و زیبایی اندیشه نهان آثار معماری سنتی ایرانی اشاره شد. امید است که در آینده نزدیک، دغدغه‌مندان معماری، پژوهش‌های پدیدارشناسانه در خصوص میراث باارزش معماری ایران و عناصر آن انجام شود.

گزارش: آناهیتا سماوات