معاونت پژوهشی دانشگاه سوره در بیست و چهارمین کرسی ترویجی خود «طراحی مدل تولید محتوای فرهنگی برای زنان در فضای مجازی» را مورد بررسی قرار داد.

به گزارش روابط عمومی دانشگاه سوره به نقل از معاونت پژوهشی کرسی ترویجی «طراحی مدل تولید محتوای فرهنگی برای زنان در فضای مجازی» در دانشگاه سوره با همکاری دانشکده فرهنگ و ارتباطات و با کوشش معاونت پژوهشی دانشگاه، با موضوع «طراحی مدل تولید محتوای فرهنگی برای زنان در فضای مجازی» روز دوشنبه ۱۳ شهریور ماه ۱۴۰۲ از ساعت ۹:۳۰ تا ۱۱:۳۰  برگزار شد.

در این نشست دکتر سمیرا خطیب زاده به عنوان ارائه دهنده، دکتر محمدصادق نصرالهی به عنوان ناقد و دکتر امیدعلی مسعودی در جایگاه ناقد و دبیر نشست حضور داشتند.

دکترخطیب زاده در آغاز اشاره کرد مطالبی که در این کرسی ارائه خواهد شد برگرفته از مقاله‌ای است که در سال گذشته در مجله‌ رهپویه فرهنگ و ارتباطات دانشگاه سوره به چاپ رسیده است. وی افزود: در چند دهه اخیر، زندگی ما به شدت تحت تاثیر فضای مجازی قرار گرفته است. نه تنها زندگی اجتماعی بلکه زندگی فردی ما نیز تاثیر گرفته از این فضا است. طبق آمار منتشر شده زنان به طور متوسط بیش از ۲۰ ساعت زمان خود را در فضای مجازی سپری می‌کنند.

خطیب زاده ادامه داد: مسئله مهم آن است که آیا محتوای فرهنگیی که در فضای مجازی تولید و به زنان جامعه ما عرضه می‌شود با فرهنگ، ارزش ها، آداب و رسوم کشورمان و در یک کلام سبک زندگی ایرانی – اسلامی همخوانی  لازم را دارد یا خیر! فراوانی پیام ها و محتواها در فضای مجازی با رنگ و لعابی جذاب برای زنان ایرانی آنچنان چشمگیر است که خلا وجود یک مدل بومی به منظور تولید محتوای فرهنگی برای زنان کشورمان در فضای مجازی به وضوح قابل مشاهده است.

وی افزود: به نظر می‌رسد بهره‌مند نبودن تولیدکنندگان محتواهای فرهنگی از دانش و سواد رسانه ای لازم زنجیره ناقصی را به وجود آورده است. متأسفانه با وجود محتوای متنوع تولید شده در فضای مجازی در زمینه هایی همچون عفاف و حجاب، ازدواج آسان، تحکیم بنیان خانواده، تربیت اسلامی، همسرداری و فرزندآوری و...  سبک زندگی زنان جامعه ما با وضعیت مطلوب فاصله بسیار دارد.

خطیب زاده اظهار داشت: با وجود تبليغات بسیار ازدواج آسان در فضای مجازی، شاهد افزایش شیب تند طلاق و از هم گسیختگی بنیان خانواده هستیم به نحوی که طبق آمار رسمی کشور نرخ طلاق در سال ۱۳۹۷ برابر با ۲/۱۳درصد در هر ۱۰۰۰ نفر برآورد می شود در حالی که نرخ ازدواج در همین سال برابر با ۶/۷۲ درصد در هر ۱۰۰۰ نفر جمعیت بوده است. در شش ماهه اول سال ۱۳۹۸ تقریباً به ازای هر ازدواج یک طلاق ثبت شده است.

به گفته‌ خطیب زاده یافته ها نشان می دهد جایگزین شدن ارتباطات مجازی به جای ارتباطات حقیقی یکی از آسیب های فضای مجازی است. کاهش ساعات گفت وگو در بین اعضای خانواده و کم شدن زمانی که اعضای خانواده برای یکدیگر می گذارند و در جهت رفع نیازهای یکدیگر تلاش می کنند همه از عواقب این فضا است که این از هم گسستگی را دوچندان می کند. همچنین به واسطه مشغولیت های فراوان زنان در فضای مجازی و تغییر سبک زندگی که در جامعه مخاطب زن ایجاد می شود، آنان علاقه مندی کمتری به نقش های اصلی خود از جمله مادری نشان می دهند و موقعیت اجتماعی خود را در مسائل دیگری همچون تحصیل، شغل و... جست وجو می کنند.

وی در ادامه بیان کرد: همچنین مشخص شده است که  امروزه الگوی بسیاری از دختران و زنان ایرانی بازیگران خوانندگان و در یک کلام سلبریتی ها شده است. تغییر الگودهندگان از مراجع فکری سنتی به سمت سلبریتی ها نتایج نامناسبی را به دنبال خواهد داشت و کمترین آن تغییر سبک زندگی زنان و دختران ایرانی و همانند  شدن آن با سبک زندگی سلبریتی ها است. یعنی دختر ایرانی در نوع پوشش، آرایش، نوع غذا خوردن و حتی ازدواج کردن و بچه دار شده و داشتن حیوانات خانگی از تک تک اعمال و رفتار سلبریتی ها کپی برداری می کند. بستر فضای مجازی نیز امکان این الگو شدن را چند برابر می کند.

سمیرا خطیب زاده در پایان به ارائه راهکارهایی برای برطرف کردن این شرایط پرداخت و گفت:

همچنین پیشنهادها و راهکارهایی برای استفاده مناسب از فضای مجازی برای زنان جامعه به منظور پیشگیری و کاهش آسیب های اجتماعی نوپدید وجود دارد که در صورت اجرای به موقع و مناسب می‌تواند ثمر بخش واقع شود:

۱- در بعد زیر ساخت ها راه اندازی شبکه های اجتماعی بومی قدرتمند توسط دولت یا سایر نهادهای فعال در این حوزه ضروری به نظر می رسد. اگر چه اکنون شبکه های اجتماعی در داخل کشور همچون بله ایتا، سروش و... وجود دارد، اما متأسفانه پشتیبانی لازم به جهت فنی و مالی از آنان صورت نگرفته است.

۲- تولید محتوای با مختصات فرهنگ ایرانی- اسلامی و ترویج نظام فرهنگی خانواده اصیل ایرانی و زن طراز انقلاب اسلامی و هماهنگی بین نهادهای تولید محتوا سازمان های تابعه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت ارتباطات، سازمان تبلیغات اسلامی، نهادهای وابسته به حوزه علمیه و... همچنین در تولید و انتشار محتوایی که باعث ترویج و تقویت نظام خانواده می شود. یکی از چالش های اصلی در این حوزه فقدان محتوای بومی و سلطه محتوای غربی یا به تعبیری غیر ایرانی - اسلامی در فضای مجازی و متعاقب آن شبکه های مجازی است که در این زمینه هم دولت و هم سازمان ها و نهادهای عمومی و انقلابی باید بیشتر تلاش کنند.

3- با توجه به اینکه چالش اصلی خانواده ها در استفاده از شبکه های اجتماعی در حوزه سواد رسانه ای است، بُعد آموزش اهمیت دارد، از جمله راهبردهای مهم در این زمینه برنامه ریزی برای آموزش سواد رسانه ای کاربران است که در این باره همه عوامل چون، دولت، دانشگاه، مدارس، حوزه و مساجد و... باید همت کافی داشته باشند.

۴- از آنجاکه خیل عظیم مخاطبان ثابت شبکه های اجتماعی از جمله اینستاگرام را زنان خانه دار تشکیل می دهند، لازم است مسئولان و برنامه ریزان فرهنگی کشور از جمله متولیان رسانه ملی، وزارت ورزش و جوانان و...  اقدامات ارزنده و شایسته ای را در جهت پر کردن اوقات فراغت افراد انجام دهند.

در بخش دوم نشست«طراحی مدل تولید محتوای فرهنگی برای زنان در فضای مجازی»، دکتر محمدصادق نصرالهی به عنوان ناقد به ارائه دیدگاه خود پرداخت و گفت: از دو منظر می‌شود اهمیت این کار و مقاله را در نظر گرفت. اولاً، از دیدگاه توجه به قشر بانوان و زنان، باید تأکید کرد که در جامعه ایران، مشارکت و تعامل اجتماعی زنان به عنوان یک قشر بسیار مهم و اساسی است. دوماً، از منظر رویکرد ارتباط شناسانه و مخاطب شناسانه، باید توجه به این نکته داشت که در فضای ارتباطی کشور، این موضوع به نسبت دیگر مسائل مغفول بوده است. بنابراین، به منظور تحقق پیشرفت و توسعه جامعه، لازم است که به تعامل و شناخت بهتر این دو عامل توجه ویژه‌ای داشته باشیم.

نصرالهی افزود: با توجه به جامعه ایران، نکته‌ کلیدی این است که نیاز به تغییر دیدگاه‌ها و آگاهی افراد از اهمیت تعامل و ارتباط شناسانه داریم. برای این منظور، آموزش و آگاهی‌دهی در زمینه‌هایی که به تقویت این مهارت‌ها کمک می‌کنند، مثل مهارت‌های ارتباطی و تواصل، بسیار مهم است.

وی همچنین ادامه داد:  توجه به قشر بانوان و زنان در امور اجتماعی، اقتصادی، و سیاسی از اهمیت بالایی برخوردار است. ایجاد فرصت‌هایی برابر برای زنان در تمامی حوزه‌ها و تشویق به مشارکت فعال آنها به توسعه و پیشرفت کشور کمک خواهد کرد. نصراللهی در نهایت اظهار داشت  رویکرد ارتباط شناسانه به معنای بهبود روابط انسانی و ارتقاء فرآیندهای اجتماعی و فرهنگی می‌تواند به تعامل و تعادل در جامعه ایران کمک کند و باعث توسعه‌ پایدار و سازنده‌تری شود.

در بخش آخر نشست دکتر امیدعلی مسعودی به عنوان ناقد و دبیر نشست به ارائه مطالب پرداخت و اظهار داشت: تلاش محقق در این مقاله با توجه به موضوع بسیار مهم آن قابل تقدیر است و بنده تنها نکاتی را برای تکمیل این مطلب بیان خواهم کرد. توجه به فلسفه روش تحقیق برای انسجام یک مقاله بسیار مهم است. در کل اساس کار در طرح مسئله مشخص می‌شود و چگونگی بیان مسئله بسیار مهم است.

وی در ادامه بیان کرد: در عنوان مسئله مقاله می‌توانیم به جای طراحی "مدل" از "الگو" استفاده کنیم تا نشان دهنده نمونه‌ مناسب باشد. همچنین در اشاره به زنان، کامل و دقیق مشخص نیست که چه قشری از زنان مورد توجه است. می‌تواند قشر تحصیل کرده یا کم سواد باشد یا قشر مدرن یا سنتی!

دکتر مسعودی بیان کرد: در آخر باید عنوان فضای مجازی را مورد بحث قرار داد. در عنوان مقاله به کلیت فضای مجازی اشاره شده است درحالی که در متن مقاله گویی توجه بر اینستاگرام است. تمام پلتفرم‌های موجود در دنیای دیجیتال با زندگی واقعی تطابق دارند و حضور افراد در جایی همچون این نشست واقعی‌ است. لذا باید به این نکته که کدام بخش محتوای تولید شده در فضای مجازی مورد مطالعه ما هست توجه بیشتری شود.

در آخر دکتر مسعودی به جمع بندی مطالب مطرح شده پرداخت و از سخنرانان و شنوندگان این کرسی ترویجی تقدیر و تشکر کرد. و به افراد حاضر در جلسه گواهی حضور نیز اعطا شد.