پس از حمله هوایی اسرائیل به کمپ چادری در رفح که منجر به آتش‌سوزی و شهادت بسیاری از جمله کودکان شد، کمپینی در اینستاگرام توسط جوانی به نام «چاو» ایجاد شد و رفته رفته کاربران زیادی از فعالان سیاسی گرفته تا گروه‌های حقوق بشری و افراد مشهور در نقاط مختلف جهان به آن پیوستند و با اشتراک تصویری از چادرها که به کمک هوش مصنوعی بر روی آن نوشته شده «همه چشم‌ها به رفح است» نسبت به این امر واکنش نشان دادند. یوسف خجیر، عضو هیات علمی دانشکده فرهنگ و ارتباطات درباره تاثیر چنین کمپین هایی می گوید: بدون شک این کمپین ها تاثیرگذار بوده است ولی تاثیرگذاری آن را نمی توان فقط به دلیل ساخت و انتشار کمپین بدانیم بلکه زمینه و بافت های سیاسی، فرهنگی و اجتماعی باعث می شود که پذیرفته شوند. به عبارتی دیگر کمپین ها به تنهایی عامل تاثیرگذار بر روی سیاست دولتمردان نیستند. به تعبیری میدان، دیپلماسی و فضای رسانه های جدید با هم سبب شده که شاهد تغییراتی در نگاه سیاسیون اروپایی و بعضاً آمریکایی باشیم.
به گزارش روابط عمومی دانشگاه سوره به نقل از شفقنا، یوسف خجیر، عضو هیات علمی دانشکده فرهنگ و ارتباطات با اشاره به ویژگی های مورد نیاز یک کمپین مجازی مثل «همه چشم‌ها به رفح است» برای تاثیرگذاری بیشتر بر نگاه سیاستگذاران بین المللی به شفقنا رسانه می گوید: در ابتدا باید دید که این کمپین قابلیت تبدیل به یک کمپین دعوت به اقدام را دارد یا خیر. موضوعاتی قابلیت تبدیل به یک کمپین را دارند که برای کاربر اولویت دار، موضوع روز، مهم و دارای ارزش دربرگیری بالا باشند. به علاوه باید امکان تصویری سازی در ذهن مخاطب را هم داشته باشند.
او ادامه می دهد: قابلیت بعدی این است که کاربر باید احساس کند این موضوع ارزش به اشتراک گذاشتن را دارد. به عبارتی کاربر براساس اصل روانشناسی دنبال دیده شدن است و موضوعاتی را مورد توجه قرار می دهد که بتواند مشارکتش را در شبکه های اجتماعی بالا ببرد و لایک و کامنت زیاد بگیرد.
خجیر دارا بودن قابلیت محتواسازی مناسب برای کمپین های مجازی دعوت به اقدام را امر مهمی می داند و می گوید: در بحث کمپین های آنلاین مدل ها و شیوه های مختلفی داریم. یکی از ساده ترین مدل ها بر اساس مدل ارتباطی دیوید برلو گرفته شده است که به مدل منبع، پیام، کانال و مخاطب معروف است. توجه به بحث مربوط به محتوا و فرم درکمپین های آنلاینی که بیشتر دعوت به اقدام می کنند حائز اهمیت است.
در کمپین آنلاین باید نحوه رمزگذاری، ویژگی محتوای مورد نظر و نحوه ارائه آن را به خوبی ببینیم
این عضو هیات علمی دانشکده فرهنگ و ارتباطات تاکید می کند: در کمپین آنلاین باید سه وجه پیام؛ نحوه رمزگذاری، ویژگی محتوای مورد نظر و نحوه ارائه آن را به خوبی ببینیم. در این سه مورد باید فکر کنیم که چگونه می توان کمپین را به یک موفقیت کمی (دیده شدن بالای کمپین) و کیفی (رسیدن به سیاست اولیه محتوا) رساند.
او توضیح می دهد: در بحث مربوط به رمز و فرم باید به این مسئله توجه کنیم که حجم کلی پیام ها، میزان تکرار پذیری، نحوه برجسته سازی محتوای اقناعی، زمان ارائه در کمپین دیده شود. در بحث محتوایی هم باید دقت کنیم که محتوای ما جنبه اقناعی داشته باشد تا مخاطب را درگیر کند. در نحوه ارائه هم ما در کمپین های آنلاین یک اصلی داریم که اول باید مخاطب نسبت به موضوع آگاه شود، موضوع را درک کند، متقاعد شود که این موضوع حائز اهمیت است، برای آن کنشی انجام دهد و انگیزه پیدا کند که دست به اقدام بزند. وقتی که دست به اقدام زد و تبدیل به رفتار شد تازه بحث هوادارسازی و یا همراهی فالوورها شکل می گیرد.
خجیر ضمن تاکید بر اینکه در بحث کمپین آنلاین باید به چگونگی برنامه ریزی بر روی کاربران توجه کرد، می گوید: ما می توانیم این قصه را در چهار حوزه ببینیم. گاهی من تمایل دارم که فقط مرحله مقدماتی با تاثیرات محدود باشد مثل؛ تغییر عکس پروفایل یا ارائه تصویر یا ویدئو ولی گاهی من دنبال پاسخگویی و متقاعد کردن مخاطبان هستم. مورد سومی هم وجود دارد ما درکنار این ها تلاش می کنم تا افراد را با خود همراه کنیم. مرحله عالی شبکه سازی های آنلاین در کمپین های دعوت به اقدام این است که ارتباطات غیر موبایلی در پیش بگیریم. یعنی تمام موارد قبلی انجام شده و به مرحله ای رسیدیم که در دنیای واقعی کنش خود را بروز می دهیم. به عبارتی کنش و فعالیت های مجازی و شبکه ای به کنش و فعالیت های واقعی تبدیل شود.
کمپین ها به تنهایی عامل تاثیرگذار بر روی سیاست دولتمردان نیستند
با این اوصاف فکر می کنید کمپین های چند روز اخیر مثل «کمپین بلاک اوت »و «کمپین همه چشم ها به رفح است» و… می توانند تاثیری بر روی نگاه و رویکرد سیاستگذاران بین المللی داشته باشند؟ او پاسخ می دهد: تحولات دیپلماتیک نشان می دهد که تغییر مواضع دولت فرانسه، کانادا، آلمان، اتحادیه اروپا و… جنبه رفتاری کمپین بوده است. بدون شک این کمپین تاثیرگذار بوده است ولی تاثیرگذاری آن را نمی توان فقط به دلیل ساخت و انتشار کمپین بدانیم به عبارتی زمینه و بافت های سیاسی، فرهنگی و اجتماعی باعث می شود که پذیرفته شوند. به عبارتی دیگر کمپین ها به تنهایی عامل تاثیرگذار بر روی سیاست دولتمردان نیستند. به تعبیری میدان، دیپلماسی و فضای رسانه های جدید با هم سبب شده که شاهد تغییراتی در نگاه سیاسیون اروپایی و بعضاً آمریکایی باشیم.
با این اوصاف آیا می توان گفت که چنین کمپین هایی می توانند عامل تقویت کننده و شتاب دهنده بر روی تغییر نگاه سیاستمداران باشند؟ خجیر پاسخ می دهد: بله کمپین ها با تاثیر گذاری رابطه علت و معلولی تام ندارند. اما به عنوان متغیر میانجی بی شک موثر هستند و نقش شتاب دهنده دارند. در ارتباطات آن چه باعث برتری کمپین می شود زمینه و بافت مناسب اجتماعی- سیاسی است. الان این بافت در خصوص حمایت از غزه در عرصه دیپلماتیک و میدان شکل گرفته است. سه ضلع مثلت موفقیت این کمپین ها؛ موفقیت در میدان، موفقیت در عرصه دیپلماسی و موفقیت در عرصه کمپین سازی آنلاین شبکه ای است.
او تاکید می کند: ما الان مرحله آگاهی سازی، درک موضوع و متقاعدسازی را گذرانده ایم و در بخش اقدام و عمل قرار داریم. اقدام و عمل دارای یک پیوستار و طیف، از تغییر پروفایل یا انتشار استوری و پست گرفته تا تاثیرگذاری بر روی سیاستمداران از طریق تجمع ها و اعتراض هاست. نتیجه این عملکردها باعث عقب نشینی دولت فرانسه کانادا و آلمان از مواضع نظری خود و پذیرش کشور و پرچم فلسطین در بین خیلی از کشورهای جهان و اروپا شده است.
طراحان باید کمپین جدید با فرم و نحوه ارائه جدید بسازند
با ادامه دار شدن چنین کمپین هایی آیا می توان امیدوار به تاثیرگذاری بیشترشان شد؟ این استاد ارتباطات می گوید: بی شک هر کمپینی دارای یک نقطه اشباع است. یعنی تا یک نقطه اثرگذاری دارد و وقتی به اشباع رسید موجب دلزدگی کاربر می شود. مگر اینکه طراح کمپین همان موقع با حفظ محتوای مربوط به دفاع از غزه و رفح، کمپین جدید با فرم و نحوه ارائه جدید بسازد. اما با توجه به بستر فراهم شده در عرصه سیاسی و نظامی به نظر من این کمپین در چشم انداز چند ماه، اثر قوی بر پایان این ظلم های صهیونیست ها دارد.
شبکه های اجتماعی ویدئو محور در کمپین سازی موفق تر هستند
با این حال کدام شبکه های اجتماعی برای برگزاری چنین کمپین هایی(پایان جنگ) قابلیت تاثیرگذاری بیشتری دارند؟ او پاسخ می دهد: شبکه های موفق در کمپین های آنلاین در عصر کنونی شبکه های اجتماعی ویدئو محور هستند. این هم بخاطر ذایقه نسل زد و الفا به محتواهای بصری و ویدئویی است و هم ارائه پیام جذاب با همراهی صدا تصویر و متن در این شبکه ها بیشتر است. علاوه بر آن دسترسی و ضریب نفود آنها نیز بخاطر همین ویژگی ها بالاست. در زمینه طوفان الاقصی اینستاگرام در جهان و تیک تاک در آمریکا تاثیر بسزایی داشتند. بعد از شبکه های ویدئو محور، شبکه های متن محور مثل ایکس در بخش نخبگانی حائز توجه بود.
هدف در کمپین سازی آگاهی سازی و اقناع سازی است
خجیر تاکید می کند: به دلیل اینکه هدف در کمپین سازی آگاهی سازی و اقناع سازی است و برای این کار باید همه ذهن مخاطب را جلب کرد، پیام هایی که قابلیت مولتی چندگانه صوت، تصویر، متن، افکت و … را با هم دارند، موفق تر هستند. به عبارتی پیام ترکیبی اصولاً موفق تر از پیام تگ بعدی است.
به طور کلی برنامه ریزان این کمپین های مجازی باید برای موفقیت آن ها در سطح بین المللی چه اقداماتی را در نظر بگیرند؟ این استاد ارتباطات پاسخ می دهد: مورد اول؛ توجه به وجود استراتژی مشخص برای ایجاد کمپین است. برای این کار باید روی هدف برنامه و کاربر یا مخاطب متمرکز شد. در این بخش بررسی می شود که این کمپین در چه سطحی، برای چه مخاطبی و با چه هدفی طراحی می شود. مورد دوم؛ توجه به استراتژی ساخت پیام است. در این بخش باید به همخوانی و هماهنگی سه اصل رمز انتخاب شده محتوای کمپین و نحوه ارائه و ساخت آن توجه کرد. در رمز باید از رمزگان آشنا برای مخاطب استفاده کرد الان بعد از حدود بیش از هفت ماه رمزها برای کاربران آشنا است. علاوه بر آن محتوا نیز باید جنبه اقناعی و متقاعد سازی و متنی بر عمل باشد. مورد سوم هم توجه به نحوه ارائه مناسب است حجم کلی پیام، میزان تکرار اصل سرایت روانی، برجسته سازی، نکته محوری کمپین و زمان ارائه آن در این بخش مهم است.
نظر خود را بنویسید