به گزارش روابط عمومی دانشگاه سوره، به نقل از معاونت پژوهشی دانشگاه_ هم‌زمان با روزهای سالگرد پیروزی انقلاب اسلامیِ مردم ایران، وبینار «تجلی انقلاب اسلامی در هنر» به کوشش دانشکده هنر و با همکاری معاونت پژوهشی دانشگاه، روز سه‌شنبه ۱۹ بهمن‌ماه ۱۴۰۰ از ساعت ۱۶ الی ۱۹ به صورت مجازی، در سامانه سیباد دانشگاه سوره، برگزار شد.
در این نشست، دکتر خسرو خسروی جلودار، دکتر کیارش زندی، دکتر محمدعلی روزبهانی، دکتر فرشاد عسگری کیا و دکتر رامتین شهبازی به عنوان سخنران و همچنین دکتر سمیه رمضان ماهی در جایگاه دبیر علمی نشست حضور داشتند.
در آغاز، دکتر رمضان ماهی ضمن خوش‌آمد گویی به حاضرین و تبریک ایام‌الله دهه فجر و پس از معرفی سخنرانان از دکتر طباطبایی، معاونت پژوهشی و دکتر نظری، ریاست دانشکده هنر دانشگاه سوره دعوت کرد تا با ارائه مقدمه‌ای آغازکننده‌ی این نشست باشند.
دکتر طباطبایی پس از تبریک دهه فجر از بزرگانی که برای برگزاری نشست تلاش کرده‌اند تقدیر کرد و اظهار داشت: دانشگاه سوره با برگزاری وبینارهای تخصصی با دغدغه‌ی علمی در خصوص هنر و فرهنگ ایران‌زمین و همچنین پرداختن به مسائلی که امروزه ذهن مردم را به خود مشغول کرده با یک نگاه علمی و تخصصی برای شناخت و آسیب‌شناسی این مباحث تلاش می‌کند. وبینار امروز با موضوع گفتمان انقلاب اسلامی در سال‌های منتهی به انقلاب اسلامی تا امروز به آثار هنری می‌پردازد که از ارزش‌های انقلاب اسلامی متأثر بوده است.
در ادامه دکتر نظری با خوش‌آمد گویی از حاضرین در نشست و تبریک ایام فجر از سخنرانان، اساتید و دانشجویان برای همراهی و حضورشان تشکر کرد. سپس دکتر رمضان ماهی با اشاره به آثار متأثر از انقلاب اسلامی و رواج آن‌ها در سطح شهر از لزوم شناخت این آثار سخن گفت و از دکتر خسرو خسروی جلودار خواست تا درباره نقاشی دیواری و ارتباط آن با انقلاب اسلامی نظرات خود را ارائه کند.
دکتر خسروی جلودار با اشاره به اینکه نقاشی دیواری یکی از شاخه‌های هنر تجسمی است گفت: نقاشی دیواری در زمان تحولات اجتماعی بسیار تأثیرگذار و تأثیرپذیر از تغییرات است. اگر بخواهیم تأثیر انقلاب اسلامی بر این هنر را بررسی کنیم باید از اوایل دهه‌ی ۵۰ شمسی را در نظر بگیریم و این تحولات را محدود به سیاست نکنیم.
خسروی در ادامه افزود: نقاشی دیواری در فرهنگ ما چیز ناشناخته‌ای نبوده و از دوران باستان تا عصر قاجار می‌توان حجاری‌ها و نقش برجسته‌های بسیار زیاد و متنوع را در پایتخت‌های تمدنی کشور مشاهده کرد. به روایتی نقاشی دیواری هنر طبقه‌ی متوسط جامعه است. نقاشی دیواری تبدیل به یک بلندگوی مؤثر برای گروهی از هنرمندان شد که این گروه خود را نمایندگان تحول اجتماعی می‌دانستند. از هنرمندان این سبک با گرایش به انقلاب ایران می‌توان به منوچهر صفرزاده، بهرام دبیری و هانیبال الخاص اشاره کرد.
سپس در بخش دوم سخنرانی‌ها، رمضان ماهی از دکتر کیارش زندی خواست تا درباره‌ی سیر تحول کارتون مطبوعاتی پسا انقلاب، دیدگاه خود را به اشتراک بگذارد. دکتر کیارش زندی پیشینه‌ی کارتون مطبوعاتی ایران از آغاز تا انقلاب و پس از انقلاب را بررسی کرد. زندی این‌طور آغاز کرد که قبل از انقلاب ایران در مقطعی کاریکاتور وارد ایران می‌شود که به شدت تحت تأثیر نشریات ترک‌زبان است. این تأثیر دو دلیل دارد؛ اول چاپ قفقاز بودن نشریاتی که بعد از مشروطه مسائل ایران می‌پرداختند و دوم تأثیرپذیری نشریات ایرانی پس از سامان یافتن آن‌ها از مجلات ترکی و آمریکایی و ترجمه و چاپ آن‌ها بود.
زندی ادامه داد: سال‌های قبل از ۵۷ دو مجله موفقِ «توفیق» و «کاریکاتور» مشغول به کار بودند. مجله‌ی توفیق بیشتر به مسائل انتقادی و سیاسی توجه داشت. مجله‌ی کاریکاتور با صاحب‌امتیازی محسن دَوَلو که اولین جایزه بین‌المللی را کسب کرد و عامل یک جریان جهانی برای کاریکاتور ایران شد، به مسائل روز و بیشتر سرگرمی می‌پرداخت. کسانی چون جواد علیزاده و بهمن عبدی کار خود را در این جملات شروع کردند. قبل از انقلاب بیشتر امضاها با نام مستعار بوده که همین نکته نشان‌دهنده‌ی فشار همیشگی بر هنرمندان است.
دکتر زندی با اشاره به اولین سال‌های انقلاب اذعان داشت: روزهای پس از انقلاب بسیاری از مجلات توقیف‌شده دوباره شروع به کار کردند. کاریکاتوریست‌های کشورهای دیگر هم در کنار هنرمندان ایرانی، بدون محدودیت در کنار مردم از یک آزادی وسیع استفاده کردند که باعث خلق کاریکاتورهای انتقادی به تمام احزاب و اشخاص شاخص آن روزها شد.
در ادامه نشست، محمدعلی روزبهانی در پی تشریح تمایز بین هنر انقلابی و هنر چپ‌گرا تاریخچه‌ای از گفتمان چپ را یادآور شد و گفت از سال ۱۳۲۰ به بعد با تأسیس حزب توده گفتمان چپ به‌طور جدی و علمی وارد ایران شد. تأثیر این دیدگاه بیشتر در ادبیات و تئاتر و بعد در نقاشی دیده می‌شد. در ادبیات چپ‌گرا اسامی بزرگی مثل غلامحسین ساعدی، بزرگ علوی، نیما یوشیج و جلال آل احمد به چشم می‌خوردند. از اقدامات مؤثر بر گسترش دیدگاه چپ‌گرایان می‌توان به تأسیس کانون پرورش فکری در دهه‌ی ۴۰ شمسی یاد کرد که افرادی چون ساعدی و صمد بهرنگی در این کانون آثاری با دورن مایه‌ی چپ خلق کردند.
به گفته‌ی روزبهانی ما در شناخت هنر انقلابی و تمایز آن با هنر چپ دچار خطا شده‌ایم. از مؤلفه‌های شاخص هنر چپ‌گرا نگاه طبقاتی، ضد امپریالیستی، توجه به طبقه‌ی پرولتاریا، تضاد طبقاتی، تقابل ارباب و دهقان است که این مفاهیم مشابه با دورن مایه‌ی هنر انقلابی بوده اما به دلیل معاصر بودن نباید دچار قضاوت زودهنگام شد و ضروری است تفاوت این دو را از هم باز بشناسیم. برای دیدن این تفاوت باید معیار سنجش را تغییر داد و با دید متفاوت نگریست. عناصری مثل فقر، فرودست و مستضعف، مبارزه و جهاد و حتی استفاده از رنگ‌ها در این دو دیدگاه کاملاً متفاوت است.
در بخش بعد، دکتر رامتین شهبازی مفهوم تحول در سینمای پس از انقلاب را توضیح داد و با تشریح مفهوم تحول به معنی دگرگونی آن را دارای دو ساحت مثبت و منفی معرفی کرد. شهبازی اظهار کرد: مفهوم انقلاب در منظر اندیشمندان دنیا یک رخداد تغییری است که نیاز به سکون و ثبات دارد. سینمای قبل از انقلاب یک مسیر ساری و جاری داشت که به دلیل ضعف و نقص‌ها دچار تحول شد؛ مدتی پس از انقلاب هم درگیر یک سکون مقطعی بود و با گذر از این دوران در دهه‌ی ۶۰ شمسی دارای سه شکل اجتماعی، هنری و دفاع مقدس شد.
رامتین شهبازی در ادامه افزود: سینمای دفاع مقدس به دو دسته تقسیم می‌شود، اول سینماهای معنوی و اعتقادی و دوم سینمایی برای تهیج مخاطب جهت حضور بیشتر و آمادگی مردم در کشوری که درگیر جنگ است. در همین زمان فیلم‌هایی ساخته شد که در آن شخصیت‌های اصلی دچار تحول می‌شدند با این تفاوت که سیر تحول فرد در راستای تحول انقلابی است در این مورد فیلم شب دهم را می‌توان مثال زد. تحول ممکن است منفی باشد و با نگاه نقادانه شکل بگیرد مثل فیلم آژانس شیشه‌ای؛ در این موارد تجارب زیسته و عینی افراد بسیار مهم و مؤثر است.
دکتر فرشاد عسگری‌کیا به عنوان آخرین سخنران، دلیل انتخاب دیوید بارنت برای این نشست را حضور فعال او در ایران و لزوم بررسی دیدگاه یک عکاس غیر ایرانی نسبت به انقلاب اسلامی دانست. دکتر عسگری کیا تصریح کرد: آقای بارنت سابقه‌ی ۶ دهه عکاسی خبری و حضور در ۸۰ کشور جهان برای عکاسی را دارد. در عکاسی خبری، ورزشی و علمی فعال بوده و معتبرترین جوایز دنیا را دریافت کرده است.
عسگری‌کیا در ادامه به مقالاتی که بارنت به تازگی و با استفاده از عکس‌های سال ۵۷ منتشر کرده بیان کرد که در این مقالات بارنت به تجربیات حضور خود در روزهای انقلاب، حضور گسترده‌ی مردم، روزهای پایانی حضور محمدرضا پهلوی در ایران، همبستگی مردم و نظامیان، کم بود سوخت، اجتماعات اعتراضی و مقایسه‌ی آن با اتفاقات حال حاضر اشاره کرده است. دکتر عسگری کیا با نمایش عکس‌های دیوید بارنت سعی کرد نوع نگاه و دیدگاه او را برای مخاطبان تشریح کند.
در پایان جلسه دکتر رمضان ماهی پس از ارائه جملاتی در باب جمع‌بندی از تمام حاضرین و سخنرانان تقدیر و تشکر کرد.
نظر خود را بنویسید