به گزارش روابط عمومی دانشگاه سوره، به نقل از معاونت پژوهشی دانشگاه_ سیزدهمین کرسی ترویجی با موضوع «نظام جانوری در ادبیات دوره سلجوقی» به کوشش دانشکده هنر و همکاری معاونت پژوهشی دانشگاه سوره، در روز سه‌شنبه ۲۸ دی‌ماه ۱۴۰۰ از ساعت ۱۵ تا ۱۷، به‌صورت مجازی در سامانه سیباد سوره برگزار شد.
در این نشست دکتر مهدی محمدی، مدیر گروه صنایع‌دستی و هنری دانشکده هنر به‌عنوان ارائه‌دهنده، دکترمهران هوشیار، دانشیار دانشکده هنر سوره و دکتر نگار کفیلی، استادیار دانشکده به‌عنوان ناقد؛ و همچنین دکتر کیارش زندی، استادیار دانشکده هنر در جایگاه مدیر جلسه حضور داشتند.
کیارش زندی ضمن خوش‌آمد گویی به حاضرین در جلسه، و پس از معرفی موضوع و سخنرانان نشست از دکتر مهدی محمدی دعوت کرد تا به ارائه مطالب خود بپردازد. محمدی این‌طور آغاز کرد که یکی از درخشان‌ترین ادوار تاریخ هنر ایران، دوران سلجوقی است. البته این دوره فرهنگی با مناسبات قدرت و روابط سیاسی عصر سلجوقی مطابقت ندارد. برخی این دوره را به دلیل دستاوردهای بزرگی که در حوزه زیبایی‌شناسی، فرهنگی و هنری دارد،
دوره طلایی هنر اسلامی می‌دانند.
مهدی محمدی با اشاره به اینکه یکی از نکات مهم عصر سلجوقی استفاده از جانوران در آثار مکتوب و تصویریِ فرهنگی و هنری است؛ گفت: با توجه به فقدان پژوهش‌های کافی، شناخت گفتارهای ادبی جانوران، گونه شناسی و طبقه‌بندی این نظام به‌عنوان گام نخست ضروری به نظر می‌رسید.
همچنین افزود: تبیین گفتارهای جانوران در ادبیات دوره سلجوقی، بررسی و تبیین ویژگی‌های هر یک از جانوران در مکتوبات دوره سلجوقی، یافتن راهکارهایی برای نمایاندن لایه‌های مختلف معنا و نزدیک‌ترین معنی به برداشت معاصر درباره پیکرهای جانوران را به‌عنوان اهداف این پژوهش مدنظر داشتم.
دکتر مهدی محمدی خاطرنشان کرد: زمانی که به سراغ ادبیات دوره سلجوقی رفتم، نکته جالب این بود که حضور جانوران نه‌تنها در تصاویر بلکه در ادبیات فقهی، ادبیات علمی و شبه‌علمی، ادبیات فلسفی و ادبیات عرفانی در آثاری چون کلیله‌ودمنه، نزهت نامه، عجایب‌نامه و آثار بزرگانی چون ابن‌سینا، امام محمد غزالی، و عطار مشاهده می‌شد.
در پایان محمدی با اشاره به اینکه ۷۴ جانور خاص در آثار این دوره نام برده شده که هرکدام نمادی از ویژگی انسان هستند اذعان کرد: مطالعه حاضر نشان می‌دهد جانوران در همه عصرهای ادبی دوره سلجوقی حضور داشته‌اند و نقش مهمی در گفتارهای مختلف ادبی بر عهده دارند. همچنین بررسی متون مختلف نشان می‌دهد نظام معرفتی این دوره در باب حیوانات که گفتارهای مختلف ادبی بر اساس آن‌ها بنیان نهاده شده، تفاوت آشکاری با نظام معرفتی معاصر در باب این مقوله دارد.
در بخش اول از نقد مقاله، دکتر زندی از خانم کفیلی خواست تا نظرات خود را مطرح کند. کفیلی اظهار کرد: مطالعه این مقاله برای من به دو بخش تقسیم شد. مقاله‌ی اولیه را بسیار جامع و کامل دیدم و به تمام کسانی که به هنر، صنایع‌دستی و تصویرسازی علاقه دارند مطالعه‌ی آن را توصیه می‌کنم. گاهی می‌بینیم که پژوهشگران بدون اطلاع از اصل موضوع و درک واقعیت بحث صرفاً مطالب پژوهش‌های گذشته را کنار هم می‌گذارند ولی مقاله مدنظر بسیار دقیق و مفهومی پیش رفته است.
دکتر کفیلی در ادامه افزود: با وجود بخش دوم یا ضمیمه مقاله، نظام فکری من به هم ریخت و سؤال‌هایی برای من پیش آمد. آیا دکتر محمدی حوزه ادبیات را برای بررسی نظام جانوری انتخاب کرده‌اند تا برای ساختن یک گفتمان هنری کمک کرده باشد؟ چرا دوره سلجوقی را انتخاب کرده‌اند؟ نیاز هست تا این دو بخش مقاله در کنار هم تکمیل شود و نتیجه دقیق‌تری به خواننده ارائه شود.
در بخش دوم از نقد دکتر هوشیار بیان کرد: طبیعتاً همه می‌دانیم که هنر دوران سلجوقی که در بازه زمانی قرن ۵ تا ۷ هجری مطرح بوده یکی از باشکوه‌ترین دوران هنر اسلام است. نشانه‌های این دوران را در تصویرگری و اشیاء به‌جا‌مانده می‌توان دید که متأثر از دوره پیشااسلامی و برگرفته از ادبیات غنی این دوران است.
وی در ادامه به این مسئله پرداخت که آنچه در مقاله مطرح شد وجود جانوران در آثار دوره سلجوقی است که با وجود متن ضمیمه و تحلیل گفتمان میشل فوکو که در تقابل روش‌شناسی و تاریخ‌نگاری سعی در بررسی عناصر و پدیده‌ها برای یافتن مفاهیم پدیده‌ها دارد؛ باعث دور شدن از اصل موضوع و سردرگمی می‌شود. البته به گفته‌ی دکتر محمدی این مبحث ادامه دارد و قابل بسط و گسترش است.
نظر خود را بنویسید