به گزارش روابط عمومی دانشگاه سوره، به نقل از معاونت پژوهشی دانشگاه_ اولین نشست از سمپوزیوم علمی و تخصصی « آینده تئاتر ایران» به همت دانشکده هنر با همکاری «مرکز هنرهای نمایشی» , «خانه تئاتر ایران» و «مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری»  امروز سه‌شنبه 14 دی‌ماه از ساعت 14:00 تا 17:30 برگزار شد.

مهمانان و سخنرانان این مراسم دکتر سعید اسدی, دکتر مهرداد رایانی مخصوص, دکتر رحمت امینی و استاد کوروش زارعی بودند و این نشست به دبیری اکرم قاسم پور برگزار شد.

در قسمت اول, قاسم پور به بیان مقدمه‌ای از تحولات فعلی تئاتر در ایران پرداخت و با بیان سوالاتی در حوزه نقش تئاتر در آموزش‌های دانشگاهی و سیاست‌های مدیران فرهنگی کشور در قبال تئاتر و ... این سمپوزیوم علمی را با صحبت‌های کوروش زارعی شروع کرد. استاد زارعی در ابتدا سطح حال حاضر تئاتر را پایین دانست و از دلایل اصلی آن عدم تخصیص بودجه به تئاتر معرفی کرد. دکتر زارعی دلیل دیگر لطمه وارده به تئاتر را مدیران فرهنگی و از طرف دیگران هنرمندانی شمرد که بعضاً به ورود فرهنگ غیر ایرانی و اسلامی پافشاری می‌کنند و عرصه تئاتر را از عرصه ملی مذهبی ایرانی خارج می‌کنند. وی عدم تخصیص بودجه را باعث تبدیل شدن تئاتر به حالت سخیف و ضد ارزش فرهنگی دانست و گفت: اگر تئاتر در جمهوری اسلامی ایران حمایت نشود، روزبه‌روز وضعیتش بدتر ضد فرهنگ‌تر خواهد شد. وی ادامه داد بودجه  تخصیصی اندک کفاف کار فاخر از لحاظ اندیشه‌ای را نمی‌دهد. دولت و مجلسیان باید برای این شرایط فکری بکنند تا انتظارات مردم از تئاتر برآورده شود و از سخیف و سطحی شدن تئاتر بیش از این در ایران جلوگیری شود.

در ادامه دکتر اسدی به بیان نکات خود در حوزه مدیریت توسعه‌گرا در تئاتر پرداخت و گفت: ما باید واقعیت امروز و آنچه که وجود دارد را در برابر نگرش توسعه‌گرا بگذاریم و رؤیاپردازی کنیم تا به واقعیت تبدیل شود. وی کلیت حرکت سیاسی اجتماعی تئاتر را روبه‌جلو دانست و عاملان فرهنگی را یکی از تأثیرگذاران این حرکت شمرد که می‌توانند در عرصه‌هایی مثل هنر, سینما و تئاتر تأثیرگذاری فراوانی داشته باشند. اسدی چالش گفتمانی را از مهم‌ترین چالش‌های حال حاضر در تئاتر دانست و آن را یکی از میادین نبرد گفتمانی نامید. دکتر اسدی در ادامه گفت: بین رشد, توسعه و گسترش تفاوت وجود دارد. به‌طور مثال در دهه‌های اخیر تعداد اجرا‌های تئاتر بالا رفته ولی آیا کیفیت آن‌ها هم بالا رفته یا گسترش را اگر رشد با توسعه بدانیم آیا ما در سال‌های اخیر توانسته‌ایم جامعه ایرانی را رشد و توسعه بدهیم؟ اسدی ادامه ‌‌داد : ما باید رویکرد تحول خواهانه را نهادینه کنیم و یکی از مشکلات موجود این است که در فضای آکادمیک این رویکرد دیده نمی‌شود و حتی در فضاهای مدیریتی هم این رویکرد به‌صورت جدی حائز اهمیت نیست. مدیریت توسعه‌گرا به نسبت ظرفیت‌های موجودش آگاهی دارد و از آن استفاده می‌کند به‌طور مثال تماشاخانه‌های خصوصی به‌مرور زمان بدون توجه دولت به این ظرفیت, خود توسعه پیدا کردند و دولت کمکی به این بخش نکرد و هیچ قانونی نیز برای آن در نظر نگرفت. این استاد دانشگاه در آخر گفت : مدیریت توسعه‌گرا باید استراتژی‌های خود را در مقاطع مختلف روشن کند. به‌طور مثال تئاتری که در تهران قابل پخش است در سمنان قابل پخش نیست و مشخص نیست چه کسانی باید دقیقاً به عدم وجود ظرفیت‌ها رسیدگی کنند و کار مدیریت با ابهام روبه‌رو است.

دکتر رایانی به‌عنوان سومین نفر به بیان نظرات خود پرداختند و صحبت‌های خود را از حوزه توسعه تئاتر ایران شروع کرد و گفت : تئاتر هیچ‌وقت برای خود منشور و نقشه راهی نداشته و ما هیچ آمار و رقمی برای این‌رویکرد توسعه‌ای نداریم و در این سال‌ها به دلایل مختلف از ارایه‌دادن آمار دقیق خودداری شده است. وی ادامه داد: پژوهشی از روند پیشرفتی تئاتر وجود ندارد و یستری برای رجوع به بررسی کمی‌ها و کاستی‌ها نیست.دولت نیز به‌مرورزمان حمایت‌های مالی خود را از تئاتر نزدیک به صفر کرده. رایانی با مطرح کردن چگونگی توسعه تئاتر گفت :ما در ابتدا باید بدانیم از کجا می‌خواهیم به کجا برویم البته که تا قدری قابل پیش‌بینی است. تئاتر برای اینکه بتواند انتظارات حوزه‌های مختلف از مدیران گرفته تا مردم را برآورده کند باید نقشه راه مشخص داشته باشد. در حال حاضر باوجود هرج‌ومرج و بی‌برنامگی که وجود دارد همه در سطوح مختلف صرفاً به حفظ شرایط موجود می‌پردازند. وی ادامه‌داد : البته که مرور به زمان حتی با وضع موجود ما شاهد رشد خواهیم بود همان‌طور که می‌بینید مثلاً در حوزه تئاتر خصوصی هیچ برنامه‌ریزی دولتی انجام نشده بود و خود سرپا شد. وی مهم‌ترین کاری که در حال حاضر می‌توان برای اعتلای تئاتر کرد «باز گذاشتن دست هنرمندان» در این عرصه دانست و گفت : ما شاهد این خواهیم بود که به‌مرور زمان تئاتر خصوصی هم به توسعه و ارتقای بیشتر خود می‌پردازد چراکه جریان حاکم بر تئاتر جریان فرهنگی و فرهیخته‌ای است و از ابتذال ساختاری و محتوایی به دور است. رایانی شرط پایداری تئاتر را مشخص کردن مشارکت‌های مردمی, روشن شدن قوانین, تأمین شدن منابع و از همه مهم‌تر تبیین  ابعاد اجتماعی و اقتصادی آن و صورت گرفتن پژوهش‌های آماری دانست.

در ادامه  دکتر امینی به‌عنوان آخرین سخنران بخش اول به بیان نظرات خودپرداخت و در ابتدا تجربیات خود در حوزه توسعه تئاتر را مرور کرد. وی رشد را توسعه همراه با اثر دانست و گفت: ما رشد زیادی در حوزه تئاتر کردیم البته بیشتر این رشد در حوزه تعداد مراکز آموزشی بوده که این خود درخور توجه است ولی شاهد این هستیم که نمو و ارتقا از  مسیر رشد عقب‌مانده است. امینی ادامه داد: ما در تئاتر توسعه پیدا نکردیم ولی رشد فزاینده‌ای کردیم و این رشد بی‌رویه خود باعث ابتذال است و حتی ما شاهد این هستیم تعداد کسانی که خواهان آموزش قوی هستند نیز کم شده  و دانشجویان به یک سطح معمولی نیز بسنده می‌کنند. امینی در مبحث آخر خود در حوزه تماشاخانه‌های خصوصی به‌تصریح صحبت‌های دکتر رایانی پرداخت و گفت : تماشاخانه‌های خصوصی باید در عین رعایت موازین و شئون, حمایت دولتی نیز بشوند و از سختی‌های مسیر در این راه کاسته گردد.

در قسمت دوم نشست قاسم پور, دبیر جلسه, به بیان خلاصه‌ای از مطالب بیان‌شده توسط مهمانان در قسمت اول پرداخت و در حوزه "تغییر روند و فعال‌سازی تواتر در دانشگاه‌ها" طرح مسئله کرد.

دکتر اسدی به‌عنوان اولین سخنران  قسمت دوم به بیان نظرات خود در موضوع مطرح‌شده پرداخت و در ابتدا وضع موجود را ترسیم کرد و دانشگاه را فضایی دید که حتی انتقاد به آکادمیک محور شدن افراد در آن وارد است و فضاهای خارج از حوزه دانشگاه را فضاهای ساختار‌شکن دانست و بیان نمود: به‌مرور حتی فضاهای آکادمیک هم برای اقناع‌سازی دانش‌آموختگان خود مجبور به سپردن آموزش به چهره‌های آلترناتیو شدند و این چالش همواره برای فضاهای آکادمیک وجود دارد. وی ادامه داد :افراد و عواملی که در فضای تئاتر ایران در قسمت‌های مختلف فعالیت می‌کنند هیچ جایگاهی در نظام آکادمیک ندارند و ما اصولاً جایی برای تربیت مدیر فرهنگی برای تئاتر نداریم و دلیل این اتفاق این است که  فضاهای استخدامی یا اعتماد کافی ندارند یا نیروی متخصص پیدا نمی‌کنند. وی در پاسخ به سؤال قاسم پور گفت : باید «دیالکتیک» و فضای ساختارشکن را در دانشگاه‌ها توسعه داد تا وضع موجود تغییر کند. وی رشد حال حاضر تئاتر در حوزه تولید را آماتور دانست و تولید حرفه‌ای تئاتر را از برنامه‌های ساختاری قابل‌توجه برای تغییر دانست. اسدی در بیان نکته آخر خود گفت : مدیریت توسعه‌گرا باید رابطه‌اش را با چند حوزه مشخص کند, حوزه اقتصاد سیاسی , ایدئولوژی, و خود مقوله فرهنگ که  از مهم‌ترین حوزه‌هاست.

رایانی در دومین قسمت به بیان پاسخ خود به سؤال مطرح‌شده پرداخت و گفت : برای هرگونه توسعه نیاز داریم به منشورهای موجود در حوزه تئاتر دسترسی پیدا کنیم و آن‌ها را شناسایی و مدون نماییم. تا زمانی که موانع مشخص نباشند نمی‌شود تغییر را شروع کرد. وی پذیرش وجود ممیزی در عرصه تئاتر را برای توسعه و تغییر الزامی دانست و گفت: باید اهداف تئاتر را در بازه‌های مختلف زمانی مشخص کرد و متأسفانه چنین کاری تابه‌حال انجام‌نشده و همه‌چیز به‌صورت کلی در حوزه فرهنگی مشخص‌شده است. رایانی شورای عالی انقلاب فرهنگی را به‌عنوان مرجع مرتبط کننده نهاد اجرایی و دانشگاهی دانست و گفت : این نقشه و منشور قابلیت این را دارد که توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی نوشته و تبیین شود و در این مدت جایگاهی مختلفی اعم از نشریات,بخش‌های خصوصی, مدارس و غیره ...... وجود دارند که به تئاتر می‌پردازند ولی هیچ‌گونه نیازسنجی و استفاده از ظرفیت‌های موجود انجام نمی‌شود. وی اضافه کرد: همچنین تئاتر خصوصی به‌عنوان یک مرجع توسعه‌دهنده باید تکلیفش با بخش دولتی مشخص شود و یا باید بتواند به‌صورت کاملاً آزادانه فعالیت داشته باشد یا اگر قرار است ذیل قوانین برود از دولت نیز حمایت گردد. وی در بیان نکته بعدی در باب توسعه گفت: در بخش دانشگاهی باید به رشته‌های جدید توجه شود و در این حوزه‌های جدید خلأ جدی مشاهده می‌شود و هیچ‌گونه تخصصی در این حوزه در حال شکل‌گیری نیست. اسدی در بیان چگونگی تغییر و توسعه ادامه داد: شرایط مختلف در همه نقاط دنیا باید دیده و بررسی شود و بعد بومی‌سازی و ایرانیزه گردد. وی در بیان نکته آخر خود گفت: قطب‌های تئاتری باید اجماع کنند و جلوی موازی کاری‌ها گرفته شود.

در آخر دکتر امینی به‌عنوان آخرین سخران این بخش به بیان نکته نظرات خودپرداخت و در عکس‌العمل به حرف‌های دکتر رایانی بیان کرد: یک‌بار سند توسعه تئاتر به‌صورت مشکل‌داری تبیین شد ولی فرصت بررسی و ابلاغ آن نشد و به نظر می‌رسید این سند اهمیت آن‌چنانی برای سطوح دولتی نداشت چراکه همه مراحل آن طی شد بوده ولی به سرانجام نرسید. امینی بیان نمود تئاتر در بستر کوچکی محدودشده و به سطوح بالای تصمیم‌گیری دولتی نمی‌رسد و این را می‌توان نشأت گرفته از بی‌اهمیتی موضوع برای مدیران دولتی و دوم "تئاتر هراسی" .در بخش‌های آکادمیک نیز این تئاتر هراسی وجود دارد. وی تنظیم سند تئاتر را الزامی دانست و بی‌توجهی موجود را سبب بی‌اهمیت دانستن این موضوع از طرف مدیران تصمیم‌گیری دولتی عنوان کرد. اسدی در بیان مبحث آخر خود در حوزه تغییر و توسعه به دانشگاه‌ها پرداخت و گفت : دانشگاه‌ها در حال فعالیت در دو حوزه تربیت هنرمند و آکادمیست به‌صورت هم‌زمان هستند که این سیستم آموزشی پاسخ گوی این عملکرد نیست. اساتید باید در این شرایط در مقطع کارشناسی دانشجویان را به سمت " هنرمند عالم" شدن سوق بدهند و در مقطع کارشناسی ارشد دانشجو باید وارد عرصه تولید علم شود.

دبیر جلسه در آخر به بیان پیشنهاد‌ها کلی مطرح‌شده در این سمپوزیوم پرداخت.