به گزارش روابط عمومی دانشگاه سوره_ ششمین نشست از فصل دوم نشست‌های «دوشنبه‌های نقد کتاب سوره» با محوریت نقد کتاب «ارتباطات تئاتر» نوشته دکتر شهرام گیل‌آبادی به کوشش دانشکده هنر دانشگاه سوره و با همکاری دانشکده فرهنگ و ارتباطات و معاونت پژوهشی دانشگاه، با حضور دکتر شهرام گیل‌آبادی نویسنده این کتاب، دکتر امیدعلی مسعودی به عنوان منتقد و دکتر فرزاد معافی‎‌غفاری در جایگاه دبیر نشست؛ روز دوشنبه مورخ 6 دی‌ماه 1400 ساعت 18:00 الی 20:00 در سامانه آموزش مجازی دانشگاه سوره برگزار شد.

در ابتدای جلسه، فرزاد معافی‌غفاری ضمن عرض خیر مقدم به استادان و دانشجویان، کتاب «ارتباطات تئاتر» را معرفی کرد و به ارائه شرح‌حال از مؤلف این کتاب، شهرام گیل‌آبادی و منتقد این جلسه، امیدعلی مسعودی پرداخت. سپس، شهرام گیل‌آبادی در آغاز سخنان خود گفت: از سال ۱۹۶۰ به نوعی رویکرد تئاتر به سمت فضا رفت تا کارکرد رسانه‌ای داشته باشد. تئاتر نیز، فرم‌های متعدد و متکثری دارد که دارای کارکردهای متفاوتی است.

شهرام گیل‌آبادی عنوان کرد: در فلسفه شبکه‌ای همه چیز تحت تأثیر و شکل‌یافته شبکه‌های مختلف است. تئاتر دارای کارکرد استراتژیک است و برای بیان رخدادهای روز با توجه به زاویه دید معنایی که هر شخصی از زاویه دید خود می‌تواند روایتی را خلق کند. در این فلسفه شبکه‌ای یا جهان سوپر تکنولوژی که ارتباطات نقش اصلی و اساسی دارد، تئاتر کارکردهای خود را توسعه می‌دهد و از مکان فاصله گرفته و به فضاهای متعدد منتقل می‌شود.

وی ادامه داد: در این فضای متعدد، ارتباطات خود را وسیع‌تر می‌کند و هر چه وابستگی به مکان کم می‌شود، به فضا و توسعه ارتباطات و ارتباطات توسعه در موقعیت مشخص کمک می‌کند. همچنین، در ادامه مطالب این کتاب؛ به خلق فضاهای تازه توسط تئاتر می‌رسیم. خلق فضاهای تازه منتج به ایجاد تئاترهای مستند می‌شود. تئاترهای مستندی که اساساً ارتباط‌محور و رویدادمحور بوده و رویدادها و رخدادها را به شکلی مستند، برای تعریف میدان‌های ارتباطی جدید که هم توسعه ارتباطات در آنها وجود دارد و هم ارتباطات توسعه، درون خود طرح می‌کند.

گیل‌آبادی اذعان کرد: در هر حال، ما نیاز به بین‌رشته‌ای‌هایی داریم که این بین رشته‌ای ها شش اصل و دریچه شناختی را درون خود تعریف می‌کنند. این دریچه‌های شناختی شامل؛ دریچه شناخت حسی، احساسی، عاطفی، منطقی، فلسفی و تمثیلی است که تمام این موارد هنگامی که گرد هم می‌آیند، یک ارتباط مؤثر را تعریف می‌کنند. وی در این باره افزود: این ارتباط مؤثر در سیستم تبدیل به ارتباطات یک اثر می‌شود که در این زمان و موقعیت، کارگردانان باید زنجیره ارتباطی را به وجود آورند که یک سیستم است. شهرام گیل‌آبادی در تعریف سیستم بیان کرد: سیستم یعنی نظام به هم پیوسته که همه اجزاء برای رسیدن به یک هدف مشخص با یکدیگر کنش و واکنش دارند.

گیل‌آبادی خاطر نشان کرد: سعی من بر این بود که در این کتاب، چنین موضوعی را به عنوان مقدمه بررسی کنم و این مقدمه‌ای بر ارتباطات تئاتر، به مرور زمان بتواند شکلی را پیدا کند که این شکل کتاب بعدی را به دنبال آورد که کتاب بعدی ارتباطات تئاتر است. این در حالی‌ست که کتاب مورد نقد، مقدمه‌ای بر ارتباطات تئاتر است.

شهرام گیل‌آبادی با اشاره به این که این کتاب حاوی چهار فصل بوده گفت: در این کتاب سعی شده تا مفاهیم پایه‌ای را به شکلی سبک‌تر از کتاب‌های حوزه ارتباطات ارائه کند و به تعاریف و ترکیب واژه‌ها با ترکیب تئاتر پرداخته است.

گیل‌آبادی تصریح کرد: این کتاب آینده پژوهی را به نوعی از فضای مدل‌های ارتباطی طرح می‌کند و بررسی می‌کند که تئاتر به کدام سمت باید حرکت کند. اما این موضوع به شکل خلاصه در این کتاب مطرح شده است و توضیحات مفصل آن در کتاب بعدی ارائه خواهد شد.

در ادامه جلسه، امیدعلی مسعودی با ذکر این نکته که ویژگی مثبت کتاب، نمایه داشتن آن است گفت: عنوان کتاب ارتباطات تئاتر است و پس از آن گفته شده مقدمه‌ای بر ارتباطات تئاتر. در این قسمت نوعی تکرار وجود دارد. همچنین، کتاب چهار فصل دارد و فصل نخست آن مقاله علمی است. در صفحه سیزدهم، چندین منبع آورده شده که به صورت ترجمه بوده و در میان این همه نقل قول باید توصیف در آن وجود داشت و مقایسه نیز صورت می‌گرفت. علاوه بر آن، در قسمتی از متن نوشته شده تئاتر مشارکتی و سپس به تئاتر شورایی اشاره شده است. در این زمینه باید تفکیک و توضیح صورت می‌گرفت تا رفع ابهام شود.

مسعودی مطرح کرد: در بیست‌و‌هشتمین صفحه کتاب، تقابل دو دیدگاه مطرح شده و بهتر است مؤلف در این زمینه مطرح کند که خود طرفدار کدام دیدگاه است. لازم به ذکر است که برخی کلمات و افعال تکراری بوده و باید حذف به قرینه شود. وی اضافه کرد: در روش APA  زمانی که منابع ‌آورده می‌شود؛ در قسمت منابع نیز شیوه ارجاع‌دهی صحیح در دو مورد رعایت نشده است.

امیدعلی مسعودی در خصوص فصل دوم کتاب خاطر نشان کرد: در فصل دوم کتاب مقاله‌ای وجود ندارد و البته ایده‌های بسیار خوبی درباره تئاتر و فراتئاتر مطرح شده است. وی تأکید کرد: در تعریف ارتباطات، توجه بیش از حدی به زبان شده و ارتباطات غیرکلامی نیز مورد بی‌توجهی قرار گرفته است. همچنین، بر خلاف فصل اول، اکثر منابع ذکر نشده است.

مسعودی گفت: در قسمتی از متن، به بحث سوپرتکنولوژی پرداخته شده که مؤلف خود به این بحث آگاه است. اما بهتر بود برای فهم دانشجویان، موضوع سوپرتکنولوژی نیز توضیح و تشریح داده می‌شد. برخی مفاهیم، عبارات و اصطلاحات نیاز به ترجمه دقیق‌تر دارند.

امیدعلی مسعودی درباره بخش مقدمه این کتاب یادآور شد: این کتاب به سبب این‌که مقدمه کتاب‌های دیگر است؛ باید به شکل فرهنگ لغت، برخی اصطلاحات برای فهم و درک بیشتر توضیح داده شود. همچنین، می‌توان گفت که در فصل نخست امکان ارائه ادعا نیز وجود داشت.

در پایان جلسه، فرزاد معافی‌غفاری نکاتی را به عنوان تکمله مطرح کرد و در انتهای جلسه نیز، به تمامی سؤالات علاقه‌مندان در این حوزه پاسخ داده شد.