نشست علمی "آینده رسانه‌های اجتماعی در ایران" با همکاری دانشکده فرهنگ و ارتباطات سوره با پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات به مناسبت روز جهانی ارتباطات با سخنرانی دکتر باقر ساروخانی و دکتر امیدعلی مسعودی و دبیر نشست دکتر یوسف خجیر روز پنجشنبه ۲۷ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۳ ساعت ۱۰:۰۰ صبح در دانشکده فرهنگ و ارتباطات دانشگاه سوره به‌صورت حضوری و برخط برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی دانشگاه سوره، در ابتدای جلسه دکتر مسعودی به مسئله انسان درگذر عمر اعم از زبان، مکان و زمان اشاره نمودند. در ادامه دکتر خجیر به هزاره سوم که شامل انقلاب اینترنت، انقلاب شبکه‌های اجتماعی و انقلاب تلفن‌های هوشمند و ابزارهای اصلی رسانه‌های اجتماعی اشاره کردند و پس از بیان تنوع ارتباطات در رسانه‌های اجتماعی، آن را به چهار گونه مبتنی بر وب۱، مبتنی بر وب۲، مبتنی بر وب۳ (هوش مصنوعی) و تلفیقی بر وب ۲ و ۳ دسته‌بندی کردند.
در ادامه نشست دکتر باقر ساروخانی آینده رسانه‌های اجتماعی را با دیدگاه‌های مختلف (دیدگاه پسیپولیسم: هرکدام ممکن است اتفاق بیافتد؛ دیدگاه پروگالیسم: آینده ممکن است در جهت حرکت ما اتفاق بیافتد ولی کدام دیدگاه احتمال بیشتری دارد و مسئله موردبررسی ما همین است) بیان کردند. استاد ساروخانی عنوان کرد: یکی از مسائل رسانه‌های اجتماعی که ضرورت دارد این است که چرا جامعه ایستا و بی‌حرکت مشکلی برای آینده‌نگری ندارد ولی در جامعه شتابان که هرلحظه در حال تغییر است باید آینده‌نگری کرد؛ آینده‌نگری سخت است چراکه جزئیات کوچک آینده را تغییر می‌دهد ولی تسخیر آینده سخت‌تر است، بنابراین ما روی احتمالات حرکت می‌کنیم.
پژوهشگر حوزه ارتباطات و رسانه عنوان کرد: فرد در امتداد امروز دیجیتالی شدن خانواده است. حتی محیط کار نیز با بسط ارتباطات و هوش مصنوعی کسب‌وکار و اقتصاد دیجیتالی منجر به دگرگونی ساختار شهری شده است. در کتاب جامعه‌شناسی همه‌جانبه اشاره می‌شود که یک‌زمانی رسانه‌ها همه‌جانبه خواهند شد و فراتر از جنسیت و سن حرکت می‌کنند.
ساروخانی عنوان کرد: حساسیت و وابستگی جهان سیاسی به دیجیتالی بودن است. در این عصر ما از گلوگالیسم فراتر خواهیم رفت و فراگلوگالیسم مانند متاورس و اینترنت اشیاء داریم. در عصر ارتباطات زمان ملتهب و زودگذر است و به زمان بیش از یکپارچگی اهمیت می‌دهد. دستگاه‌های هوش مصنوعی به انسان دسترسی می‌دهند تا به واقعیت برسند و علاوه بر موضوعات، انسان را نیز با شخصی شدن اطلاعات و در دسترس بودن اطلاعات افراد (دسترسی به سلایق وبلاگ نویس‌ها در دنیای دیپ فیک و جعلیات) پیدا می‌کند.
ساروخانی با اشاره به کتاب جهان‌شناسی ارتباطات گفت: به این نتیجه می‌رسیم که با دیدن آدم‌ها حرف‌هایشان را باور می‌کنند اما با دیپ فیک همه دنیا را متشنج می‌کنند و حوزه خصوصی افراد را دچار مشکل می‌کند و راه فراری باقی نمی‌گذارد. ما در این دوران به بیکاری جاودان انسان به دلیل پیشرفت فضای مجازی و آینده رسانه‌ها می‌رسیم. با نسل U ما نسلی ناشناخته را خواهیم دید، به‌نوعی از شکاف نسلی فاصله می‌گیریم و ما مانند اصحاب کهف آن زمان هستیم.
در ادامه نشست دکتر مسعودی آینده رسانه‌های اجتماعی را بابیان آدمک‌های مصنوعی و علاقه انسان برای دانستن آینده در همه زمینه‌ها بیان نمودند. استاد دانشگاه سوره عنوان کرد: فیلم‌های زیادی در زمینه آینده رسانه‌ها وجود دارد که باید آن‌ها را بررسی کرد؛ زیرا ما با خارج شدن وارد شهری شدیم که نمی‌دانیم چه اتفاقی در آن می‌افتد. درواقع انسان بر اساس نیاز خود و سواد رسانه‌ای می‌تواند بگوید رسانه‌ها خوب، بد یا خنثی هستند. در این دوران ما تأثیرگذاری خود را با آواتارها انجام می‌دهیم. شبکه‌های اجتماعی فراتر از رسانه‌های جریان اصلی مانند رادیو و... در حال جایگذاری است.
مسعودی بیان کرد: در جامعه ما اقتصاد و سیاست بسیار مهم است. اعتراضات و جنبش‌های اجتماعی (وابسته به شایعات،جزوات و بیانات، ارتباط با شخص و شخص، از طریق منبر، مطبوعات و..) وابسته به شبکه‌های اجتماعی‌اند که ما را وارد دنیای چندبعدی می‌کند. وی دو نظریه برای آینده رسانه‌ها ازجمله دیدگاه خطرناک (سلطه بر ما) و کنترل‌گر بودن رسانه‌ها و ضعف هوش مصنوعی برشمرد. بیگ دیتاها وارد علوم محاسباتی می‌شوند و اس.پی.اس.اس تنها بخشی از کار ما خواهد بود؛ نظریه سقلمه بخشی از ادراک شناختی است.
در ادامه نشست دکتر خجیر آینده رسانه‌های اجتماعی را به سه رویکرد خوش‌بینانه، بدبینانه و میانه (عمل‌گرا) تقسیم کردند. وی بیان کرد که کره جنوبی در فناوری نوین رویکرد خوش‌بینانه دارد ولی اکنون دچار یک ایست فرهنگی شده است. کشور ما رویکرد عمل‌گرا دارد و بر این باور است که هر فرصتی یک تهدید هم دارد. نگاه مثبت فرصتی در جهان فراهم می‌کند و در حوزه سیاست، فرهنگ، اجتماعی و... مشکلاتی ایجاد می‌کند. رسانه‌های اجتماعی می‌تواند به آگاهی بیشتر کمک کنند و بشر ناچار است از این فناوری‌ها استفاده کند.
پژوهشگر حوزه علوم ارتباطات در ادامه عنوان کرد: جنگ شناختی مبتنی بر شبکه‌های اجتماعی و هوش مصنوعی(دیپ فیک) است. در چشم‌انداز آینده رسانه تحولات وسیع رخ می‌دهد و باید همگرایی وسیع داشته باشیم و روبه‌جلو حرکت کنیم.
در ادامه نشست دکتر ساروخانی به دو فلسفه تحولات اجتماعی در جهان ازجمله فلسفه ماتریالیسم (دنیا به خاطر فنّاوری تغییر می‌کند) و فلسفه استوالیست‌ها (تحولات عالم با ذهن است) اشاره نمودند. ساروخانی عنوان کرد: عصر ما خوشبختانه یا بدبختانه عصر فنّاوری است و هرلحظه ممکن است تغییر کند و ما تبدیل به موجوداتی شدیم که هستیم ولی نیستیم و هرلحظه جابه‌جا می‌شود. نظر بدبینانه انسان سازنده را ابزار می‌داند که بر آن حاکمیت می‌کند. انسان باید حکومت را در دست خود بگیرد و ابزار باید در خدمت انسان باشد. هوش مصنوعی باید در خدمت الگوریتم‌ها قرار بگیرد و بعد هوش مصنوعی در خدمت جهان باشد.
دکتر مسعودی در ادامه تایید بیانات استاد ساروخانی عنوان کرد: بابیان اینکه هرچه فناوری، داده‌های بیشتری به ما بدهند ما هم می‌توانیم کنترل بیشتری داشته باشیم؛ یکی از روش‌های آینده‌نگری را سناریونویسی معرفی کردند. مسعودی در ادامه بیان کرد: تاکید بر روش آینده‌نگری به‌صورت اکتشافی و هنجاری است. در دیدگاه پروتیویسم‌ها شناخت حسی، دنیای وهمی و نگاه عقلانی را بیان می‌کند که به‌سوی قفس آهنی خوشبختی مادی اشاره دارد. از دیدگاه دکتر مسعودی نظارت بر آینده‌نگری به سه دسته: حکمرانی(ما بدون حکومت نمی‌توانیم ادامه دهیم که مجموعه کدها باعث اقناع می‌شود)، نظارت خود ما و نظارت بر دیگری (تغییر ادراک) تقسیم می‌شود.
در پایان نشست دکتر ساروخانی به تحت تاثیر قرار دادن تصمیم‌ها توسط فنّاوری اشاره نمودند و با اشاره به آغاز کار با ترموستات و رسیدن هوش مصنوعی بیان کرد که هوش مصنوعی می‌تواند بهترین سرعت و امکانات را ارائه دهد ولی هرگز نمی‌تواند جای انسان را بگیرد.
دکتر خجیر نیز تاکید کردند جایی که ساختار ضعیف است عامل قوی‌تر است و افراد نباید مغلوب ساختار‌های ضعیف شوند.
در پایان نیز با پاسخ به پرسش‌های مطرح‌شده دانشجویان حاضر در جلسه و برخط، جلسه در ساعت ۱۲:۳۰ به پایان رسید.
نظر خود را بنویسید