به گزارش روابط عمومی دانشگاه سوره_ هفتمین نشست از فصل دوم نشست‌های «دوشنبه‌های نقد کتاب سوره» با محوریت نقد کتاب «اثر و استحاله» نوشته‌ی جوئل آیزینگر و ترجمه‌ی دکتر حسن خوبدل، به کوشش دانشکده هنر دانشگاه سوره و با همکاری معاونت پژوهشی دانشگاه، با حضور دکتر محمد خدادادی مترجم‌زاده به‌عنوان منتقد جلسه و دکتر کامران شریفی در جایگاه دبیر نشست؛ روز دوشنبه مورخ 13 دی‌ماه 1400 ساعت 18:00 الی 20:00 در سامانه آموزش مجازی دانشگاه سوره برگزار شد.
در ابتدای جلسه، کامران شریفی ضمن عرض خیرمقدم به حاضران در جلسه، به ارائه مقدمه‌ای در باب موضوع و معرفی کتاب مورد نقد پرداخت. همچنین، به سوابق تحصیلی و حرفه‌ای مترجم کتاب و منتقد این نشست اشاره کرد. سپس، حسن خوبدل در آغاز سخنان خود گفت: در ترجمه این کتاب، خانم زهرا داورزنی نیز همکاری داشتند و در این کتاب به‌خوبی یک پرسش و دغدغه مؤلف دیده و دریافت می‌شود. همچنین این کتاب، پایان‌نامه دکتری آقای جوئل آیزینگر بوده که به‌نوعی پرسش‌محور و دغدغه‌محور است. وی یادآور شد: در متن کتاب درباره منتقدین، صاحب‌نظران و بزرگان حوزه عکاسی سخن به میان آمده که شاید تا پیش از نگارش آن، به این اسامی اشاره نشده بود.
در ادامه، محمد خدادادی مترجم‌زاده در این باره عنوان کرد: این کتاب مربوط به سال ۱۹۹۵ آمریکا بود. مقدمه کتاب مانند کلیاتی است و درواقع تز دکتری جوئل آیزینگر بوده که از این حیث کتاب بسیار ارزشمندی است. به همین سبب آقای حسن خوبدل را به ترجمه این کتاب تشویق کردم. وی افزود: ساختار فرمی این کتاب مناسب است و به‌گونه‌ای سیر تحلیلی و سیر تاریخی را دنبال می‌کند.
خدادادی مترجم‌زاده تأکید کرد: ریز عنوان می‌توانست تغییر پیدا کند و هر فصلی به‌صورت جداگانه محتوای ناب و تازه‌ای دارد. همچنین، این کتاب از دوره مدرن عکاسی در آمریکا چشم‌اندازی به خواننده می‌دهد.
حسن خوبدل خاطرنشان کرد: این کتاب می‌تواند یک دعوتی برای خوانندگان خود داشته باشد که جوئل آیزینگر را بیشتر بشناسند. دیدگاه مؤلف برای نگارش این کتاب فارغ از اندیشه‌های چپ و مارکسیستی بوده است. وی درباره انتخاب عنوان کتاب گفت: این عنوان برای کتاب، دربردارنده پرسش اصلی آیزینگر است.
خوبدل با بیان این‌که در مرور تاریخ مدرن عکاسی، نویسنده این کتاب در دو وجه مطالب خود را بررسی و گردآوری کرده است گفت: نویسنده در وجه نخست عکس را در مقام اثر و مستند در نظر گرفته و در وجه دوم عکس در مقام چیزی است که دچار دگرگونی شده باشد. همچنین، نویسنده به بازنمایی اشیا و واقعیت توجه کرده و عکاسی آمریکا را بین اثر و استحاله بودن می‌داند.
در ادامه جلسه خدادادی مترجم‌زاده اذعان کرد: این کتاب باید به استنتاج فکری و به کار بردن گزاره‌ها منتهی شود و برون‌دادی به همراه داشته باشد. این‌گونه آثار، چشم‌انداز ما را وسیع‌تر می‌کند و باید توجه داشت که نیاز به گذار و توضیحات بیشتر برای ترجمه داریم. وی اضافه کرد: بهتر بود مترجم از دیدگاه عکاسانه خودش، توضیحات اضافه درباره اشخاص ارائه می‌داد و مقدمه‌‌ی مترجم که خود صاحب‌نظر است در این کتاب موجود نیست. در بخش نام‌نامه نیز به برخی اسامی اشاره نشده است.
سپس، حسن خوبدل تصریح کرد: کمی برایم دشوار است که برای بخش مقدمه کتاب شخص دیگری؛ مقدمه‌ای از منظر خود اضافه کنم و بنابراین صرفاً به ترجمه بسنده می‌کنم. مگر آن‌که در بخش پانویس‌ها توضیحاتی ارائه دهم. وی افزود: در این کتاب پرداختن به نقش مجلات عامه‌پسند مورد اهمیت واقع شده و به نقش صنعت عکاسی آمریکا که در شکل‌گیری نقد و نظریات حوزه عکاسی تأثیرگذار بوده اشاره شده است.
حسن خوبدل در خصوص ادبیات عکاسی در ایران گفت: ادبیات عکاسی ایران هنوز توانمند نشده و مدام ارجاع‌مان دیگران بودند و به چرخه صنعت نیز وارد نشده است. بعلاوه، باید به این موضوع بپردازیم که چگونه می‌توانیم به‌صورت بومی راجع به عکاسی فکر کنیم و بنویسیم.
در ادامه نشست، کامران شریفی با طرح این پرسش که به‌جای ترجمه برخی کتاب‌ها که متعلق به زمان‌های گذشته است، بهتر نیست که به ترجمه کتاب‌های پنج سال اخیر بپردازیم؟ خدادادی مترجم‌زاده در پاسخ به این پرسش گفت: واکاوی مسائل تاریخی بسیار ارزشمند بوده و این موارد زمینه‌سازی برای ارتقاء تفکر ماست. همچنین، نکته مهم این است که چگونه از این مباحث تاریخی استفاده کنیم و آن‌ها را به چه نحوی به کار بگیریم. در این زمینه باید توجه کنیم که کجا ایستاده‌ایم و چه منبعی را با چه هدفی مطالعه و ترجمه کنیم.
خوبدل نیز در پاسخ به این پرسش مطرح کرد: آثار جدید را چندان نمی‌توان مورد استفاده قرار داد. متون کلاسیک به ما برای نوع فکر کردن کمک می‌کند. اتفاقاً کتاب‌های آموزشی مهم را برای مطالعه و ترجمه استفاده می‌کنیم. وی در مورد ویژگی این کتاب گفت: این کتاب نه از منظر لیبرال و نئولیبرال نوشته شده و نه از منظر چپ‌گرایی. بلکه بیشتر رویکرد تاریخی و نقادانه داشته است.
محمد خدادادی مترجم‌زاده آمار تقریبی از ترجمه کتاب‌ها در ایران ارائه داد و گفت: از سال ۱۳۹۰ به بعد، ترجمه کتاب‌های تاریخی در حوزه عکاسی بیشتر شده است. در سال ۱۴۰۰ حدود 10 عنوان کتاب تاریخی داریم. در سال 1398 حدود 21 کتاب نظری و 2 کتاب تاریخی منتشر شده است. وی خاطرنشان کرد: جایگاه کتاب اثر و استحاله نظری بوده و گرایش نظری دارد. هرچند دستمایه تاریخی است.
حسن خوبدل اذعان کرد: عکاسی یک پدیده وارداتی شده و خوشبختانه به‌تازگی با حضور و مشارکت دانشجویان و پژوهشگران به چالش و نقد کشیده شده است. لازم به ذکر است، تولید هنری ما به‌شدت گرته‌برداری است و ما نتوانستیم انجمنی در حوزه عکاسی تشکیل دهیم.
محمد خدادادی مترجم‌زاده در پایان گفت: در مورد منابع مطالعاتی، اگر پس از خواندن و مطالعه، مطلبی در نگارش و تفکرمان اثرگذار بود ما آن را نفی نمی‌کنیم. همچنین، باید بررسی کنیم که در نبود این‌گونه کتاب‌ها، کجا ایستاده بودیم. این مهم‌ترین رهیافت در مواجهه با منابع مطالعاتی است.
در انتهای جلسه نیز، به تمامی سؤالات علاقه‌مندان در این حوزه پاسخ داده شد.
نظر خود را بنویسید