دانشگاه بینالمللی سوره در سالهای اخیر یکی از فعالترین مراکز در حوزه برگزاری «کرسیهای ترویجی» بوده است؛ کرسیهای ترویجی، نشستهای علمی هستند که باهدف گفتمانسازی، تقویت فرهنگ نقد و حمایت از نوآوری برگزار میشوند. این دانشگاه از سال ۱۳۹۹ تاکنون توانسته با طراحی سازوکار مشخص، شیوهنامه داخلی و دعوت از ناقدان برجسته، جایگاهی مؤثر در نظام کرسیهای علمی کشور پیدا کند. در گفتوگو با دکتر زکیهسادات طباطبایی، معاون پژوهشی دانشگاه بینالمللی سوره، از ساختار، کارکرد و چشمانداز این کرسیها در سوره پرسیدیم.
تعاریف و رسالت کرسیهای ترویجی چیست و چه جایگاهی در نظام آموزش عالی دارند؟
کرسیهای ترویجی بخشی از فعالیتهای دبیرخانه حمایت از کرسیهای نظریهپردازی، نقد و مناظره ذیل شورای عالی انقلاب فرهنگی هستند. این کرسیها نشستهایی علمی و نوآورانهاند که باهدف ترویج گفتگو، نقد عقلانی، بررسی دیدگاهها و گفتمانسازی علمی برگزار میشوند. در این نشستها یک صاحبنظر متن یا ایدهای را ارائه میکند و ناقدان آن را به چالش میکشند. رسالت اصلی، بسط فرهنگ نواندیشی و تقویت نوآوری در دانش است.
این کرسیها در دانشگاه بینالمللی سوره چگونه و در چه قالبهایی برگزار میشوند؟
دو قالب اصلی وجود دارد:
۱. عرضه و نقد دیدگاه علمی که در آن یک نظریه یا جریان معرفی و نقاط قوت و ضعفش بررسی میشود.
۲. مناظره علمی که گفتوگویی رودررو بین دو صاحبنظر با دیدگاههای متفاوت است.
دانشگاه بینالمللی سوره از چه زمانی وارد این حوزه شد و چه تعداد کرسی ترویجی برگزار شد؟
از سال ۱۳۹۹ که کمیته دستگاهی برگزاری کرسیها به دانشگاه اعطا شد، فعالیتها آغاز شد و نخستین کرسی در اسفند همان سال برگزار شد. تاکنون ۴۸ کرسی اجرا شده و پیشبینی میشود تا پایان ۱۴۰۴ این تعداد به حدود ۶۰ کرسی برسد.
ساختار تصمیمگیری در دانشگاه چگونه است؟
کمیته دستگاهی به ریاست دکتر محمدحسین ساعی تشکیل میشود. معاون پژوهشی، رؤسای دانشکدهها، اعضای هیأتعلمی منتخب و نماینده مقام معظم رهبری نیز در آن حضور دارند. پیشنهادها از دانشکدهها ارسال میشود و پس از بررسی ناقدان، داوری تخصصی و تأیید دو ارزیاب، مجوز برگزاری صادر میشود.
اهمیت شیوهنامه داخلی و تشویق مالی در کیفیت این کرسیها چیست؟
این شیوهنامه بسیار اثرگذار بوده است. تشویق مالی باعث حضور ناقدان برجسته با مرتبه علمی بالا میشود؛ زیرا زمان صرف خواندن متن و ارزیابی آن برایشان جبران میشود. همچنین این حمایتها استادان را تشویق میکند از حالت رکود پژوهشی خارج شوند و به سمت بازنگری و ایدهپردازی حرکت کنند.
فرایند حمایت از استادان برای تدوین متن یا نقد چگونه است؟
معاونت پژوهشی با ارائه مشاوره و راهنمایی در تکمیل فرمها فرایند را تسهیل میکند. پس از برگزاری کرسی، مبالغ تشویقی و گواهی رسمی اعطا میشود که در پرونده پژوهشی و ترفیع استادان تأثیر دارد.
دعوت از ناقدان بیرونی چه تأثیری دارد؟
حضور ناقدان خارج از دانشگاه باعث میشود نقدها حرفهایتر و دقیقتر باشد، زیرا نزدیک بودن روابط کاری درون دانشگاه ممکن است نقد منصفانه را دشوار کند. این تعاملات بیندانشگاهی سطح بحثها را ارتقا میدهد و به گفتمانسازی در حوزههای هنر، معماری و ارتباطات کمک میکند.
نمونههایی از کرسیهای نوآورانه سالهای اخیر چیست؟
از جمله کرسیهای شاخص میتوان به این موارد اشاره کرد:
«ضرورت نمایش خلاق با تأمل بر مفهوم آهستگی»
«چالشهای طرح الگو و مدل در تحقیقات ارتباطی»
«الگوهای بلاغی ادراک و تعامل در معماری اسلامی»
گامهای دانشگاه برای حرکت از ترویج به سمت نظریهپردازی چیست؟
برگزاری خودِ کرسی ترویجی نقطه آغاز نظریهپردازی است؛ زیرا این فضا به استاد کمک میکند ضعف و قوت ایدهاش را بشناسد. علاوه بر آن، حمایتهای مالی و پژوهشی دانشگاه، شیوهنامههای تشویقی، برنامه پژوهشگر برتر و برگزاری نشستها و سمپوزیومها فضای تفکر و تولید نظریه را تقویت میکند.
نظر خود را بنویسید