مدیر گروه مطالعات عالی هنر گفت: باوجود هجوم بی‌وقفۀ اطلاعات و سلطۀ رسانه، انقلاب دیجیتال و حضورِ فضای مجازی به‌عنوان یک واقعیت غیرقابل‌انکار در دورانِ معاصر، شایسته است بیشتر درباره جایگاه، اهمیت و ضرورت کتاب و کتاب‌خوانی باهمگان و به‌خصوص نسل جوان صحبت کنیم.

 

به گزارش روابط‌عمومی دانشگاه سوره، دکتر مهران هوشیار اظهار داشت: برای تبیین جایگاه و ارزش کتاب و کتاب‌خوانی باید از ظرفیت رسانه‌های معتبر و استادان و معلمانی که با نسل جدید در ارتباط هستند استفاده شود.

 

دانشیار دانشکده هنر دانشگاه سوره، بر اهمیت مطالعه در حوزه پژوهش و هنر تأکید کرد و گفت: کتاب و منابع مکتوب و مدون مهم‌ترین و مؤثرترین ابزاری است که در اختیار پژوهشگران، دانشجویان و علاقه‌مندان به حوزه علم و دانش قرار دارد. علاوه بر آن استفاده از منابع شفاهی و افراد صاحب‌نظر و متخصص که انباشت علمی، آگاهی، دانش و معرفت بالایی دارند نیز بسیار حائز اهمیت است زیرا این اطلاعات به دلایل مختلف مکتوب و منتشرنشده ولی بسیار ارزشمند است و توصیه می‌کنم همه دانشجویان به‌ویژه کسانی که در رشته صنایع‌دستی، هنر اسلامی و پژوهش تحصیل می‌کنند از این ظرفیت در قالب انجام مصاحبه و گفتگو بهره‌مند شوند و به این وجه از مطالعه و پژوهش نیز اهمیت دهند و به مهارت در آن مسلط شوند.

 

مدیر گروه مطالعات عالی هنر، استفاده از منابع مکتوب و شفاهی را در پیشبرد اهداف علمی و پژوهشی بسیار مؤثر و باارزش توصیف کرد و در ادامه اظهار داشت: تأثیر این اتفاق در تاریخ مشهود است به این دلیل که تمام علم و دانش امروز ما ناشی از مفاهیمی است که توسط گذشتگان ثبت و ضبط‌شده تا امروز بتوانیم بر قله معرفت آنها ایستاده و چشم‌انداز افق‌های دانش را رصد کنیم. از سوی دیگر ما وظیفه‌داریم که رسالت و تعهدی که نسبت به علم و دانش داریم را به نسل جدید و آیندگان انتقال دهیم. پس بهترین و مؤثرترین شیوه برای این امر، گردآوری، آرشیو و طبقه‌بندی تخصصی موضوعات و آموخته‌های علمی و دستاوردهای پژوهشی است.

 

دکتر هوشیار در بخش دیگر صحبت‌های خود مطالعه کردن را در ارتقای ابعاد فرهیختگی انسان مؤثر دانست و گفت: نکات بسیار ناگفته و شناخته‌نشده‌ای در این زمینه وجود دارد. توصیه من به دانشجویان همیشه این بوده که برای مطالعه کردن بهانه پیدا کنند و خودشان را به این کار عادت دهند. همیشه در ابتدای کلاس‌های درس یک قراری با دانشجویان می‌گذارم که خود را متعهد کنند تا از همان هفته اول، هر جلسه یک مقاله علمی و پژوهشی را در حوزه‌های تخصصی و موردعلاقۀ خود مطالعه، خلاصه‌نویسی و نقد کنند. این کار عادت مطالعه کردن را در افراد ایجاد می‌کند و تمرین بسیار خوبی برای انباشت معلومات، ورزش ذهن، تقویت بنیۀ اندیشه و قدرت نقد است. این دقیقاً همان روحیه‌ای است که یک پژوهشگر برای دستیابی به موفقیت نیاز دارد.

 

پرهیز از تزریق اطلاعات یک‌طرفه و مطالب ساندویچی

 

مدیر گروه مطالعات عالی هنر دانشگاه سوره، درباره آفت جدی جزوه دادن سر کلاس‌های درس و ارائه مطالب از پیش آماده‌شده به دانشجویان گفت: متأسفانه از گذشته‌های دور تا امروز این مسئله در همه دانشگاه‌ها وجود داشته است. دانشجویان ما باید بدانند که وظیفه آنها به‌خصوص در مقاطع تحصیلات تکمیلی یعنی دوره کارشناسی ارشد و دکترا پژوهش کردن است. پژوهش فقط با ارائه جزوه و مطالب یک‌طرفه توسط استاد هیچ‌وقت به نتیجه نمی‌رسد بلکه باید از مقاله‌های متنوع و معتبری که در نشریات علمی و پژوهشی به‌دقت مورد ارزیابی و داوری قرارگرفته و بر اساس چارچوب‌های دقیق به‌عنوان سندِ علمی در حوزه‌های تخصصی گوناگون منتشرشده است استفاده شود. دانشجو وظیفه دارد پس از مطالعه دقیق مقالات و منابع معتبر آنها را نقد و پالایش کرده و با نگاه و اندیشه انتقادی خود موضوع را تحلیل و بررسی کند. بدون شک از درون این نگاه است که او به نکاتی از جنبه‌های آموزشی و پژوهشیِ بدیع دست می‌یابد.

 

دکتر هوشیار تأکید کرد: استادان عزیزمان وظیفه‌دارند دانشجویان را به جستجوگری عادت دهند. باید بتوانیم جهت درست مطالعه، تحصیل و پژوهش را به آنان آموزش دهیم و در اصطلاح به‌جای دادن ماهی، ماهیگیری را به آنها بیاموزیم.

 

تأکید بر معرفی و مطالعه منابع مختلف

 

مدیر گروه مطالعات عالی هنر بابیان این‌که در تمامی ترم‌ها سعی می‌کنیم استادان مدعو و اعضای هیأت علمی علاوه بر برنامه‌های درسیِ مشخص‌شده، منابع مکتوب مرتبط با هر درس را در اختیار گروه و دانشجویان قرار دهند گفت: این منابع در راستای محورهای موضوعی، مباحث و سرفصل‌هایی که در طول هر ترم باید آموزش داده شود از سوی استادان به دانشجویان معرفی می‌شود که خوشبختانه همیشه با استقبال و همکاری خوب استادانِ مدعو و اعضای هیأت علمی روبه‌رو شده است.

 

دکتر هوشیار تصریح کرد: استادانی که به دانشگاه سوره دعوت می‌شوند از هر نظر افراد پیشکسوت، صاحب‌نظر، متعهد، بسیار توانمند و شناخته‌شده‌ای هستند و به‌نوعی در زمینه‌های تخصصی قابلیتشان ثابت‌شده است. این موضوع در همه گروه‌های آموزشی دانشگاه سوره و به‌ویژه دانشکده هنر ثابت‌شده و همه استادان از قدرت و توانایی علمی بالایی برخوردار هستند.

 

اهمیت حضور در کتابخانه دانشگاه

 

مهران هوشیار در پاسخ به این پرسش که آیا امکان حضور دانشجویان در کتابخانه و تشکیل برخی کلاس‌ها در این فضا وجود دارد گفت: طی دو سال و نیم گذشته که همه درگیر باندمی کرونا و آموزش مجازی بودیم نتوانستیم به‌اندازه کافی از فضای مفید کتابخانه در حد ضرورت و به‌طور شایسته به نفع دانشجویان استفاده کنیم ولی اکنون بر اجرای آن تأکیدداریم. استادانی که دغدغه مطالعه دارند و نگاه پژوهشگرایانه را مدنظر قرار می‌دهند دانشجویان را برای حضور در کتابخانه و استفاده از منابع آن تشویق می‌کنند.

 

وی در ادامه خاطرنشان کرد: درس روش تحقیق بخشی با عنوان مرور پژوهش‌ها و مطالعات در حوزه تخصصی دارد. یکی از مهم‌ترین منابعی که در ارتباط با پیشینه پژوهشی در اختیارداریم کتابخانه است. پس همواره سعی می‌کنیم به همین بهانه با دانشجویان به کتابخانه دانشگاه برویم و به کمک کتابدار مجموعه منابع مرتبط و سوابق پژوهشی را در لابه‌لای قفسه‌های کتابخانه جستجو کنیم.

 

مدیر گروه مطالعات عالی هنر در ادامه اظهار داشت: این روند در طول‌ترم وجود دارد زیرا دانشجویان باید با ضمن آشنایی مدام با منابع روزآمد و سوابق پژوهشی موردنظر خود آشنا شوند. بنابراین برای دانشجوی پژوهشگر جایگاه و اهمیت کتاب با یک‌بار مطالعه تمام نمی‌شود و باید این رابطه و پیوند به‌طور مستمر بین کتابخانه و فضاهای آرشیوی حفظ شود. این موضوع به‌قدری برای ما مهّم است که در روز معارفه نو دانشجویان سوره، کتابخانه در کنار سایر بسترهای حقیقی و مجازی دانشگاه برای پاسخگویی به نیازهای پژوهشی و مطالعاتی آنان معرفی می‌شود. علاوه بر آن این امکان برای دانشجویان وجود دارد که از ظرفیت کتابخانه‌های سایر دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی کشور نیز بهره‌برداری کنند.

 

کم‌رنگ شدن کتابخانه‌های محلی

 

دانشیار دانشکده هنر دانشگاه سوره، دلیل کم‌رنگ شدن کتابخانه‌های عمومی و محلی سطح شهر را پررنگ شدن فضای مجازی و ترغیب نسل جوان به حضور فعال در رسانه‌های اجتماعی دانست و گفت: تحلیل و آسیب‌شناسی این مسئله باید به‌صورت بنیادین و از سوی سیاست‌گذاران فرهنگی کشور موردبررسی و توجه قرار بگیرد. نسل جوان ما عادت کرده اطلاعات را به‌صورت فشرده با سرعت زیاد و در مقاطع کوتاه زمانی دریافت کند. به نظر من در حوزه مطالعه به‌نوعی با یک fast study روبه‌رو هستیم. این مسئله موجب شده که نوجوان و جوان ما میل کمتری به نشستن پشت میز یا رفتن به کتابخانه و جستجو در کتاب‌نامه‌ها پیدا کند همچنین فضای مجازی هر آنچه را که او نیاز دارد در کوتاه‌ترین زمان، قابل‌دسترس کرده، یعنی با یک جستجوی ساده در موتورهای جستجوگر ازجمله گوگل نتایج متعدد (و البته سطحی) را کسب می‌کند. نسل امروز بافرهنگ دهخدا، عمید، معین، دائره‌المعارف‌های معتبر و استاد مرجع ازجمله دائره‌المعارف بزرگ جهان اسلام و تفاوت آنها باهم آشنا نیست.

 

دکتر هوشیار تأکید کرد: عادت دادن افراد به مطالعه کردن ابتدا باید از محیط خانه و خانواده آغاز و در مقاطع پیش‌دبستان، ابتدایی، راهنمایی، دبیرستان و درنهایت دوران بزرگ‌سالی به تکامل برسد. ما با نسلی روبه‌رو هستیم که سبک زندگی خیلی سریع را پیش‌گرفته، سریع موضع را می‌گیرد و خیلی سطحی نقد می‌کند یا به‌سرعت راضی می‌شود و درنهایت باهمان سرعت نیز همه‌چیز را فراموش می‌کند. امروز به آرامش نیاز داریم؛ وقتی‌که آهسته حرکت می‌کنیم عمق بیشتری را درک خواهیم کرد و مسلماً فهم بیشتری نیز ایجاد می‌شود.

 

پژوهشگری در سایه آگاهی و دانش

 

دکتر هوشیار بابیان اینکه ما از دانشجویان انتظار داریم وقتی وارد مقطع کارشناسی ارشد یا دکترا شدند به‌عنوان پژوهشگر تربیت شوند و رسالت خود را در راستای فرهنگ جستجوگری ایفا کنند گفت: فارغ از اینکه دانشجو در چه رشته‌ای تحصیل می‌کند قرار است پژوهشگر شود و تمام فرآیند آموزشی، او را به این سمت هدایت می‌کند. دانشجو در جلسه دفاع پایان‌نامه یا رساله در حقیقت از پژوهشگر بودن خودش دفاع می‌کند و این موضوع بسیار مهّم است.

 

مدیر گروه مطالعات عالی هنر دانشگاه سوره، تأکید کرد: برای اینکه این انتظار محقق شود دانشجویان باید مطالعه کردن را جدی بگیرند زیرا بدون مطالعه نمی‌توان به دانش عمیق، قوی و کاملی دست‌یافت. یکی از ویژگی‌های مهّم پژوهشگری علاوه بر بردباری، صبر، شجاعت در بیان حقیقت و اخلاق مدار بودن این است که بتوانیم آگاهی و دانش خود را افزایش داده و به مسائل و نیازهایی که در جامعه وجود دارد به شکل علمی پاسخ دهیم.

 

دانشیار دانشکده هنر دانشگاه سوره، یادآوری کرد: ذکر این نکته نیز حائز اهمیت است که نمی‌توان به هر کتاب مرجع و به‌ظاهر معتبری استناد کرد بلکه منابعی وجود دارد که به لحاظ ارزش و جایگاه قابل‌طبقه‌بندی کردن هستند؛ بنابراین یکی از وظایف ما در کلاس‌ها این است که موضوع اعتبارسنجی منابع را به دانشجویان آموزش دهیم.

 

هوشیار در خاتمه خطاب به همه دانشجویان گفت: هیچ ارزشی ساده به دست نمی‌آید. اگر بخواهیم به جایگاه ارزشمند خود به‌عنوان دانشجو افتخار کنیم باید سختی‌های آن را بکشیم و برای هدفی که داریم تلاش و هزینه کنیم. بنابراین جایگاه کتاب و کتاب‌خوانی در راستای رسیدن به ارزش و کسب این افتخار از اهمیت بسیاری برخوردار است.