وبینار با عنوان «نشانه‌شناسی و رهیافتی به پژوهش‌های ادبی» به‌مناسبت هفته پژوهش روز دوشنبه ۲۸ آذرماه۱۴۰۱ از ساعت ۸ تا ۹:۳۰ برگزار شد.
به‌گزارش روابط‌عمومی دانشگاه سوره به نقل از معاونت پژوهشی به همت معاونت پژوهشی وبینار آنلاین با عنوان «نشانه‌شناسی و رهیافتی به پژوهش‌های ادبی» با همکاری دانشکده فرهنگ و ارتباطات برگزار شد. در این نشست دکتر "محمدرضا وحیدزاده" به‌عنوان سخنران حضور داشتند.
دکتر محمدرضا وحیدزاده با اشاره به تعریف نشانه‌شناسی عنوان کرد: با تلاش‌های واضع فردینان‌دو سوسور و تحقیقات محققان و فیلسوفان پس از او، نشانه‌شناسی رشد و گسترش بی‌سابقه‌ای پیداکرده و قلمرو آن از زبان‌شناسی فراتر رفت. در دهه 1950میلادی، کلود لوی اشتراوس، با استفاده از نشانه‌شناسیِ سوسور، ساخت‌گرایی را در انسان‌شناسی بنیان نهاد. گسترش دامنه مطالعات نشانه‌شناسی در حوزه‌های مختلف علوم انسانی ازجمله مردم‌شناسی، نقد ادبی، هنر و رسانه و سایر حوزه‌ها آن را به یک دانش میان‌رشته‌ای تبدیل کرد. کارکرد میان‌رشته‌ای نشانه‌شناسی با آرای سوسور درباره تعریف و ویژگی‌های این علم ارتباط دارد.
او در ادامه افزود: ظهور نشانه‌شناسی و کاربرد آن در علوم دیگر، به‌ویژه علوم‌اجتماعی و انسانی سبب شده که پیدایی این دانش اوج میان‌رشته‌ای شدن نظریه مدرن قلمداد شود. در حوزه علوم انسانی، ادبیات ازجمله علومی است که پیوند آن با دانش نشانه‌شناسی تأثیر مهمی در غنا و پویایی تحلیل، تبیین و تفسیرهای معناکاوانه تاریخی دارد. در این نشست، ضمن تبیین کارکردهای نشانه‌شناسی در مطالعات پژوهشی، با آوردن نمونه‌های موردی، کارآمدی پیوندهای میان‌رشته‌ای ادبیات و نشانه‌شناسی و تأثیرات ناشی از آن موردبررسی و تحلیل قرار گرفت.
وحیدزاده به تبیین دیدگاه پیرس، فیلسوف آمریکایی، درباره نشانه‌شناسی پرداخت و اظهار داشت: نشانه چیزی است که برحسب ظرفیت خود به‌جای چیز دیگری می‌نشیند و در ذهن آن مخاطب خود نشانه‌ای بسط‌یافته‌تر به وجود می‌آورد. آن نشانه‌ای که نمودی در ذهن مخاطب می‌آفریند را تفسیر نشانه نخست می‌نامند.
وی ادامه داد: پیرس تعامل بین بازنمایی، موضوع و تفسیر را فرایند نشانه‌شناسی می‌نامد. بر اساس الگوی پیرس از نشانه، چراغ‌قرمز راهنمایی که سر چهارراه قرار دارد بازنمایی است؛ توقف خودروها موضوع آن است و این فکر که چراغ‌قرمز به معنای توقف خودروها است تفسیر آن خواهد بود. از دیدگاه پیرس، تفسیر نشانه‌ها پایانی ندارد و تفسیری که در ذهن مخاطب شکل می‌گیرد به‌معنای نشانه است، پس می‌تواند دوباره در چرخه نشانگی قرار گیرد. از این ویژگی با عنوان «نشانگی نامحدود» یادشده است. همین ویژگی مهم‌ترین خدمت پیرس به نشانه‌شناسی محسوب می‌شود. فرایند نشانگی در تحلیل‌های تاریخی، به‌ویژه در تفسیر افعال فاعلان و کنشگران رخدادهای تاریخی و همچنین تفسیر متون تاریخی، کارآمد است.
وحیدزاده درنهایت تشریح کرد: هنر و هنرمند نقش بزرگی در حفظ ارزش‌ها، مقاصد انسانی و نشان دادن خواسته‌ها و رفتارهای اجتماعی دارند. آثار هنری متأثر از رخدادهای اجتماعی و فرهنگی از عوامل و وجوه مهمی هستند که اگر در مطالعات نشانه‌شناسی هنرها وارد شوند و موردبررسی قرار گیرند بر غنای تبیین‌ها و دستاوردهای این‌گونه پژوهش‌ها خواهند افزود. همچنین موجب شناخت و درک ساحت‌های فرهنگی و هنری جامعه می‌شوند. پژوهش‌ها نشان می‌دهند که می‌توان با استفاده از نشانه‌شناسی و بهره‌گیری از سیر زایشی معنا به گفتمان‌های هنری و روابط تقابلی گوناگون پرداخته و به دلالت‌های معنایی آ‌ن‌ها پی برد. مفاهیم نهفته در آثار می‌تواند منجر به شناخت بهتر و هوشیارانه‌تر از جامعه و تحولات آن شود.
این نشست با حضور دکتر "محمدرضا وحیدزاده"برگزار شد و در انتها به سؤالات حاضرین در جلسه پاسخ داده شد.
نظر خود را بنویسید