اولین پیش نشست همایش آینده‌پژوهی، آموزش عالی و توسعه ‌پایدار باهمکاری دانشکده فرهنگ و ارتباطات و معاونت پژوهشی دانشگاه سوره با عنوان  «تأثیر هوش مصنوعی بر آموزش عالی» در روز شنبه 24 تیرماه 1402  از ساعت ۱۱:۳۰ تا ۱۳:۳۰ برگزار شد.

به گزارش روابط‌عمومی دانشگاه سوره به نقل از معاونت پژوهشی نخستین پیش نشست همایش آینده‌پژوهی، آموزش عالی و توسعه ‌پایدار با عنوان «تأثیر هوش مصنوعی بر آموزش عالی» با حضور دکتر سیده فاطمه امیرحسینی مدرس علوم ارتباطات دانشکده فرهنگ و ارتباطات دانشگاه سوره و فرزاد معافی غفاری به‌عنوان دبیر نشست برگزار شد.

در ابتدا پس از پخش آیاتی از کلام‌الله مجید و سرود جمهوری اسلامی، دکتر مهران هوشیار به‌عنوان دبیر کل همایش به تبیین کلی پیش نشست‌ها پرداخت و گفت: اولین  همایش آینده‌پژوهی، آموزش عالی و توسعه پایدار دو سال گذشته برگزار شد. این همایش در سال ۱۴۰۰ در دانشگاه سوره برنامه‌ریزی شد. این همایش دو سال یک‌بار برگزار می‌شود و امسال دومین همایش را در پیش خواهیم داشت. امیدواریم مطالب و مقالاتی که در این همایش ارائه می‌شود مورد استقبال پژوهشگران و مؤسسات قرار گیرد.

وی افزود: تا تاریخ ۲۹ تیرماه ۱۴۰۲ امکان دریافت مقالات وجود دارد و بعدازآن وارد پروسه داوری آن‌ها خواهیم شد. تاریخ برگزاری همایش آذرماه سال جاری خواهد بود. محورهای این همایش شامل کارآفرینی، کارآمدی، به‌روزرسانی و آموزش پایدار، آینده‌پژوهی و نظام‌های نوین آموزش عالی، احیای هویت در نظام آموزش عالی، راهبرد فناوری‌های نوین و هوش مصنوعی در آموزش عالی و در آخر تحلیل ساختارهای علمی و اندیشه‌های انتقادی در نظام آموزش عالی است.

هوشیار همچنین اذعان کرد که این همایش باهمکاری سه دانشکده با سه محور هنر، معماری و شهرسازی، فرهنگ و ارتباطات 15 پیش نشست برگزار خواهد کرد و تاریخ برگزاری همایش 29 آذرماه 1402خواهد بود.

در بخش اصلی نشست دکتر سیده فاطمه امیرحسینی به ارائه مباحث خودپرداخت و پس از معرفی خود تشریح کرد که ظهور فناوری‌ها یا تکنولوژی‌های جدید امروز توجه اذهان عمومی را جلب کرده است. به‌گونه‌ای که در هر جمع صحبت از هوش مصنوعی جریان دارد. فناوری‌های نوین در اصل تبدیل علم به عمل است. به تعریف ساده هوش مصنوعی بیانگر کارهایی است که رایانه‌ها یا ماشین‌ها قرار است برای ما انجام دهند درواقع کارهایی که در حال حاضر انسان آن را بهتر انجام می‌دهد.

وی افزود: در تعریف ساده‌تر باید گفت که می‌توان هوش مصنوعی را به‌عنوان کارهایی تعریف کرد که رایانه‌ها یا ماشین‌ها می‌توانند برای ما انجام دهند، به‌طوری‌که در بعضی موارد این دستگاه‌ها بهتر از انسان‌ها عمل می‌کنند. اما تعریف هوش مصنوعی به این مباحث ساده محدود نمی‌شود. هوش مصنوعی شامل مجموعه‌ای از فنون، روش‌ها و الگوریتم‌ها است که به کمک آن‌ها ماشین‌ها قادر به انجام وظایف یادگیری، تفکر، تصمیم‌گیری و حل مسائل می‌شوند.

امیرحسینی اذعان داشت: یکی از ویژگی‌های جالب هوش مصنوعی این است که قادر است به‌طور خودکار و بدون نیاز به مداخله انسان، داده‌ها را تحلیل کرده و الگوهای مخفی و ارتباطات پنهان را در آن‌ها شناسایی کند. به‌عبارت‌دیگر، هوش مصنوعی توانایی تعامل با محیط خود را دارد و قادر به یادگیری از تجربیات گذشته است.

وی همچنین توضیح داد: هرچند که هوش مصنوعی به‌سرعت در حال پیشرفت است و در زمینه‌های مختلفی مانند پزشکی، خودروهای هوشمند، صنعت، ارتباطات و بسیاری از زمینه‌های دیگر مورداستفاده قرار می‌گیرد، اما هنوز هم ماشین‌ها نمی‌توانند به‌طور کامل به‌دقت و قدرت انسان‌ها در انجام برخی از وظایف برسند. اما این فناوری در حال تحقق روزافزونی است و پیش‌بینی می‌شود که در آینده‌ای نزدیک هوش مصنوعی بتواند کارهای بسیار پیچیده‌تری را با دقت و سرعت بالاتر از انسان‌ها انجام دهد.

امیرحسینی در ادامه تبیین کرد که هوش مصنوعی در معنا هر آن چیزی است ساخته دست بشر بوده که قدرت تفکر دارد. باهمین تعریف هوش مصنوعی شامل چند سطح خواهد بود. سطح محدود که قدرت تفکر مستقل ندارد و به‌عنوان دستیار انسان عمل می‌کند مانند موتورهای جستجوگر که امروزه مورداستفاده قرار دارند. در سطح بالاتر هوش مصنوعی عمومی یا قوی قرار دارد که قابلیت تفکر و استنتاج را خواهد داشت و همچون انسان می‌تواند موارد را بررسی و تحلیل کند و عملی را انجام دهد.

فاطمه امیرحسینی درباره اشکال و سطوح مختلف هوش مصنوعی اظهار داشت: هوش مصنوعی در اشکال مختلف واقعیت مجازی، واقعیت افزوده، واقعیت گسترده و واقعیت تلفیقی، نقش بسیار مهمی را ایفا می‌کند. این فناوری‌ها به‌صورت جداگانه و یا ترکیبی، تجربه کاربر را ارتقا می‌بخشند و برای واقعیت‌های مجازی واقعیتی بهتر و گسترده‌تر را فراهم می‌کنند.

این استاد دانشگاه سوره به توضیح هر یک از این واقعیت‌ها پرداخت:

۱- واقعیت مجازی (Virtual Reality)، با استفاده از تکنولوژی‌های هوش مصنوعی، به کاربر امکان می‌دهد تا وارد یک محیط ساختگی شود که به‌طور کامل واقعیت را شبیه‌سازی کند. با استفاده از سنسورها و دستگاه‌های واقعیت مجازی مانند کیف VR و کنترلرها، کاربر می‌تواند در محیط‌های سه‌بعدی حرکت کرده و با آن‌ها تعامل داشته باشد. هوش مصنوعی در این محیط‌ها برای شبیه‌سازی حرکات دیگر کاربران، شناسایی صدا و تصاویر، و ارائه واکنش‌های مناسب به تعاملات کاربر استفاده می‌شود.

۲-واقعیت افزوده (Augmented Reality)، امکان ایجاد لایه‌های مجازی را در محیط واقعی فراهم می‌کند. با استفاده از دستگاه‌های هوشمند مانند تلفن همراه یا عینک هوشمند، واقعیت افزوده تصاویر و اطلاعات مجازی را به محیط واقعی اضافه می‌کند. هوش مصنوعی در اینجا برای شناسایی و تفسیر تصاویر و ویدئوها، تشخیص الگوها، و ترجمه داده‌ها به تجربه کاربر مورداستفاده قرار می‌گیرد.

۳-واقعیت گسترده (Mixed Reality)، ترکیبی از واقعیت مجازی و واقعیت افزوده است که به کاربر امکان می‌دهد با اشیاء و محیط واقعی تعامل داشته و همزمان از عناصر مجازی استفاده کند. در این حالت، هوش مصنوعی برای تعامل و هماهنگی بین اشیاء و محتواهای مجازی استفاده می‌شود تا تجربه کاربر را بهبود بخشد و تعامل واقعیتی و مجازی را باهم تلفیق کند.

۴-واقعیت تلفیقی (Blended Reality)، مفهومی است که مربوط به تلفیق همه این فناوری‌ها در کنار هم می‌شود. درواقع، واقعیت تلفیقی از ترکیب عناصر واقعیت مجازی، واقعیت افزوده و واقعیت گسترده برای ایجاد تجربه‌ای بی‌نظیر استفاده می‌کند. در این حالت، هوش مصنوعی برای ترکیب و هماهنگی این عناصر، شناسایی محتواها و تعاملات کاربران به کار می‌رود تا تجربه واقعیت تلفیقی بهتری را به ارمغان بیاورد.

وی در ادامه به مباحث هوش مصنوعی و آموزش عالی پرداخت و گفت: در حال حاضر نادیده گرفتن نقش هوش مصنوعی در مباحث آموزشی ممکن نیست. ابزارها و گجت‌های جدید شیوه نویی برای آموزش را فراهم کرده است. هوش مصنوعی در حوزه آموزش، امکانات و فرصت‌های بی‌شماری را فراهم می‌کند. یکی از کاربردهای هوش مصنوعی در آموزش، سیستم‌های هوشمند توصیه‌گر است. با تجزیه‌وتحلیل داده‌ها و الگوریتم‌های پیچیده، این سیستم‌ها می‌توانند به‌صورت خودکار، منابع و دوره‌های آموزشی را بر اساس نیازها و علاقه‌مندی‌های هر فرد مشخص کنند و به او پیشنهاد دهند. این باعث بهبود کیفیت آموزش و افزایش میزان مشارکت و علاقه دانشجویان می‌شود.

این مدرس دانشگاه ادامه داد که علاوه بر این، هوش مصنوعی می‌تواند در فرآیند ارزیابی و بازخورد نیز نقش مهمی ایفا کند. سیستم‌های هوشمند می‌توانند با استفاده از الگوریتم‌های پیشرفته، نمرات و عملکرد دانشجویان را تحلیل کرده و بازخورد مناسبی را ارائه دهند. این باعث می‌شود که دانشجویان بتوانند نقاط ضعف خود را شناسایی و بر روی آن‌ها کار کنند تا در فرآیند یادگیری بهبود یابند. هوش مصنوعی می‌تواند در ساخت و توسعه سیستم‌های شبیه‌سازی آموزشی نیز به کار رود. با استفاده از تکنولوژی‌های واقعیت مجازی و واقعیت افزوده، محیط‌های آموزشی شبیه‌سازی‌شده قابل ساخت و ارائه هستند. این محیط‌ها، امکان تجربه عملی و واقعی را به دانشجویان می‌دهند و با کاهش هزینه‌ها و خطرها، آموزش عملی را بهبود می‌بخشند.

درنهایت، هوش مصنوعی به‌عنوان یک ابزار قدرتمند در زمینه آموزش عالی به کار می‌رود. با پیشرفت هوش مصنوعی و الگوریتم‌های آن، امکانات و روش‌های آموزش نوآورانه‌تری فراهم می‌شود. از طراحی دوره‌های آموزشی تعاملی و تخصصی گرفته تا فرآیند ارزیابی و بازخورد بهبودیافته. هوش مصنوعی در ارتقای سطح آموزش عالی نقش بسیار مهمی دارد. این ترکیب از هوش مصنوعی و آموزش عالی باعث می‌شود که دانشجویان و استادان بتوانند از فرصت‌های بیشتری برای یادگیری و تدریس بهره‌برداری کنند و به بهبود کیفیت آموزش و پژوهش در جوامع آموزشی برسند.

در انتهای جلسه دکتر هوشیار از حاضران در جلسه و همچنین شرکت‌کنندگان در جلسه آنلاین، تشکر و قدردانی کرد. 

 

عکس: آرینا واقف رونقی

گزارش: سمیرا چگنی