نشست تخصصی اخلاق در پژوهش با همکاری معاونت پژوهشی و دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه سوره برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی و به نقل از معاونت پژوهشی دانشگاه سوره، «دکتر محمدرضا اکبریان» مدیر گروه معماری داخلی و عضو هیات علمی دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه سوره ، در این نشست با تاکید بر مسئله اخلاق و تخلفات پژوهشی گفت: در حوزه اخلاق پژوهشی کلیدواژه‌های مهم مطرح است و هرکدام بار معنایی متفاوتی دارد. اولین کلیدواژه تخلف است که در فرهنگ لغات با عبارت‌هایی مانند خلاف، اشتباه، قصور و کوتاهی بیان‌شده است. کلیدواژه بعدی اخلاق است یعنی هنجارهایی که موردقبول جامعه است و درستی یا نادرستی افراد را مشخص می‌کند. درنهایت به کلیدواژه مهم پژوهش می‌رسیم یعنی کاری که به‌وسیله تحقیق علمی و جست‌و‌جو کردن درباره یک موضوع یا مطالعه آن به دست می‌آید.
وی به دلایل برجسته شدن موضوع اخلاق در پژوهش اشاره کرد و افزود: اخلاق پژوهشی سابقه زیادی ندارد و در حقیقت بر اساس گزارش‌های سه پایگاه مهم علمی یعنی نشریه ساینس، مجله نیچرز و پایگاه اطلاعاتی الزویر موردتوجه قرار گرفت. ساینس چند سال قبل با بررسی وضعیت تخلفات علمی و پژوهشی در کشورهای مختلف گزارشی ارائه داد مبنی بر اینکه ایران در فهرست 57 کشوری قرار دارد که بیشتر از 100 مولف در این پایگاه دارد. سپس اعلام کرد از بین 1054 مولف ایرانی 164 نفر به‌عنوان متخلف و متقلب نشانه‌گذاری شدند. یعنی به ازای هر 6 نفر یک تقلب اتفاق افتاده است که ازنظر تعداد بین همه کشورها رقم قابل‌توجهی محسوب می‌شود. نیجرز هم اعلام کرد 58 مقاله نوشته‌شده توسط 282 محقق ایرانی به دلیل جعل و تقلب مردود شناخته‌شده و گواهی این مقالات از نویسندگان آنها پس گرفته‌شده است. درنهایت الزویر هم از تعداد زیاد مقالات تقلبی ارائه‌شده توسط نویسندگان ایرانی خبر داد.
دکتر اکبریان در ادامه خاطرنشان کرد: چند سال قبل دریکی از دانشگاه‌ها افرادی برای تایید مقاله خود اقدام به ایجاد ایمیل‌های جعلی کردند و به این طریق مقاله‌ها توسط نویسندگانش داوری شدند. پس از افشاء شدن این موضوع شرایط بسیار بدی اتفاق افتاد تا جایی که یکی از معاونان وزارت علوم، تحقیقات و فناوری از سمت خود استعفا داد. از آن زمان به بعد وزارت عتف به این نتیجه رسید که باید برای حفظ آبروی افراد و کشور جلوی تخلفات علمی گرفته شود. درنتیجه مسئله اخلاق در پژوهش را مطرح کرد.
مدیر گروه معماری داخلی دانشگاه سوره، با اشاره به تصویب آیین‌نامه اجرایی رسیدگی به تخلفات علمی توسط وزارت علوم گفت: این آیین‌نامه در سال 1396 برای تصویب به مجلس شورای اسلامی رفت و در سال 1398 مورد تصویب نمایندگان قرار گرفت. این آیین‌نامه بندهای مختلف دارد و تاکید شده تمام پایان‌نامه‌ها، رساله‌ها و آثار علمی پژوهشی باید پیش از ارائه و انتشار در کارگروه اخلاق بررسی شوند. این کارگروه در دانشگاه سوره در قالب شورای پژوهشی ایجادشده و در دانشکده‌ها یک کمیته برای این منظور فعال‌شده است تا تمامی مدارک ارائه‌شده از سوی محققان را بررسی و نتیجه را به اطلاع دانشگاه برساند.
دکتر اکبریان ثبت پایان‌نامه‌های مقطع کارشناسی ارشد و رساله‌های دکترا در ایرانداک را یکی دیگر از راهکارهای مقابله با تخلفات پژوهشی عنوان کرد و اظهار داشت: مهم‌ترین بخش ایرانداک سامانه همانند جو است که تمامی آثار علمی ازجمله پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد و بالاتر در آنجا باید بارگذاری و ثبت‌شده تا بررسی‌های فنی در مورد آنها انجام شود. در این سامانه مسائلی مانند ارجاع‌ها بررسی و میزان درستی یا نادرستی آنها بارنگ‌های راهنما مشخص می‌شود. باید توجه داشت که هرچقدر میزان ارجاع‌ها در یک مقاله یا اثر علمی بیشتر باشد نشان‌دهنده کیفیت، ارزش و تلاش محقق است.
عضو هیات علمی دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه سوره، در پایان، هوش مصنوعی را به‌عنوان مهم‌ترین چالش پیش روی آثار علمی عنوان کرد و افزود: من تصور می‌کنم تا چند سال آینده مسائلی مانند مطالعات و نگارش مقاله‌های علمی شرایط دیگری پیدا کند. هوش مصنوعی با سرعتی که پیش می‌رود احتمالاً در آینده خیلی نزدیک دنیای علوم و پژوهش را دست‌خوش تغییر و تحولات گسترده‌ای خواهد کرد.
نظر خود را بنویسید