به مناسبت هفته ارتباطات و روابط عمومی وبینار "نقش تبلیغات در جهاد تبیین" با حضور دکتر "امید علی مسعودی" به همت دانشکده فرهنگ و ارتباطات سوره و با همکاری معاونت پژوهشی روز شنبه 22 اردیبهشت‌ماه 1403 از ساعت 16:30 الی18:30 به‌صورت حضوری و برخط برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی دانشگاه سوره و به نقل از معاونت پژوهشی، دکتر امید علی مسعودی عنوان کرد: با توجه به چگونگی پیشبرد نقش تبلیغات در جهاد تبیین و تغییرات آن در جوامع امروز و نظام سرمایه‌داری، تبلیغات در جهاد تبیین یک موضوع بسیار جدی است و ما باید بدانیم چگونه می‌توانیم با جهاد تبیین روبه‌جلو حرکت کنیم، زمانی که نظام سرمایه‌داری از دل جوامع صنعتی بیرون آمد نوع تبلیغات شکل امروزی و مدرن به خود گرفت، همچنین ما شاهد تغییرات تولید سنتی به تولیدات صنعتی یعنی تولید انبوه هستیم.
این پژوهشگر حوزه رسانه و ارتباطات عنوان کرد: یکی از خصوصیات نظام صنعتی تولید انبوه است که نیاز به مشتری دارد اما اگر مشتری بر اساس نیازش خرید کند، کالای تولیدی روی دست تولیدکنندگان می‌ماند لذا آنها با تبلیغات در مشتری ایجاد نیاز کاذب می‌کنند این نیاز کاذب را در رسانه‌ها و تبلیغات محیطی انجام می‌دهند. به‌این‌ترتیب ارزش مصرف یک کالا به ارزش تبادل تبدیل شد تا امکان فروش انبوه کالاهای تولیدشده برای سرمایه‌داران فراهم شود. وی با معرفی کتاب تقسیم‌کار دور کیم گفت: نظام سرمایه‌داری با صنعتی شدن به تولید انبوه می‌رسد و اگر تولیدکننده بیش از نیاز بازار محصولی تولید کند، نیاز به یک تبلیغ تجاری و صحیح دارد که محصولات خود را به فروش برساند و شی انگاری محصولات سرآغاز تبلیغات تجاری و بازرگانی شد، نمونه نیاز کاذب شعار آنها تولید بخاری برای عربستان و یخچال برای اسکیمو‌ها بود. مدگرایی و تفاخر افراد در جامعه صنعتی هم نتیجه همین تبلیغات تجاری است.
رییس دانشکده فرهنگ و ارتباطات سوره ادامه داد: بعد از انقلاب مشروطیت در انگلستان و سرآغاز انقلاب‌های متفاوت ازجمله آزادی‌خواهی و… ایجاد تشکل‌ها باعث به وجود آمدن حزب و توده‌ای شدن جوامع شد. احزاب برای اینکه بتوانند اندیشه خود را با همه افراد به اشتراک بگذارد نیاز به تبلیغات سیاسی و پروپاگاندا داشتند، به‌طوری‌که در دهه ۱۹۴۰ تبلیغات سیاسی یا پروپاگاندا به اوج خود رسید که در جنگ جهانی دوم نیز قابل‌مشاهده است. رادیوی آلمان نازی که باعث پیشروی آلمان به سمت روسیه شد ولی آمریکایی‌ها و متفقین با توجه به تحقیقاتی که انجام داده بودند معتقد بودند که در آن دهه با توجه به ویژگی‌های ظاهری هیتلر اگر تلویزیون وجود داشت به‌هیچ‌عنوان فردی قدرتمند نمی‌شد.
به گفته این مدرس دانشگاه، تبلیغات سنتی از تبلیغات دیواری شروع‌شده است و در رسانه‌ها امتدادیافته و به‌تازگی در شبکه‌های اجتماعی انتقال پیداکرده است. رسانه‌های جمعی ازجمله صداوسیما ایران بااینکه نقدهایی به آن شده است اما هنوز هم توانایی توده‌ای کردن جوامع را دارد.
دکتر امید علی مسعودی با ذکر اینکه مطالعاتی که در دوران جنگ داشتند گفت: در سال ۱۳۸۴ با انتشار مقاله‌ای با موضوع تبلیغات مردمی که در فصلنامه پژوهش‌های ارتباطی منتشر شد، تبلیغات مردمی در ایران دوران دفاع مقدس معرفی شد یعنی درکنار تبلیغات تجاری و سیاسی تبلیغات مردمی نقش زیادی در جهاد تبیین دارد، شاهد آن‌هم این است که مردم داوطلبانه به جبهه‌های حق علیه باطل می‌رفتند، زنان و مردان با هر چیزی که در دست داشتند کمک می‌کردند و این نوع تبلیغات بازرگانی و پروپاگاندا نبود، بلکه نوعی تبلیغات مردمی و همدلی مردم با یکدیگر بود که بر اساس اعتقادات، نیت خیرخواهانه و نه منافع مادی صورت می‌گرفت .
استاد دانشگاه سوره در ادامه عنوان کرد: دو واژه‌ای که موردبحث است و باید به معنی آن مطلب رسید جهاد و تبیین است: جهاد ریشه در کلمه جهد دارد و به معنی کوشش و تلاش است، و تلاش و کوشش یک دانشجو در دانشگاه باعث می‌شود به سطح علمی بالایی برسد و تبدیل به مجتهد شود. تبیین نیز فقط به معنی توصیف و بیان کردن نیست بلکه مانند یک پایان‌نامه وضعیتی را توصیف می‌کند و از روش‌های متفاوت ازجمله کمی و کیفی برای اقناع‌سازی مخاطب استفاده می‌کند. در روش‌های کمی با توجه به آمار، اعداد و ارقام ارائه راه‌حل می‌شود ولی در روش کیفی با استناد به مدارک، مقایسه و تحلیل وضعیت موجود به طور مثال در مکتب فرانکفورت هابرماس و دور کیم دو نظریه متفاوت وجود دارد که قابل قیاس است. تلاش، کوشش و اجتهاد انسان را به توصیف می‌رساند و لازمه توصیف گفت‌وگوست طوری که توصیف کردن، زمانی موفق است که به گفتوگو رسیده باشد.
وی ادامه داد: با توجه به «نظریه تاثیر معکوس» که می‌گوید برای قانع کردن افراد اگر بیش‌ازحد عمل کنیم نتیجه‌اش معکوس است. لذا برای موفقیت در یک گفتوگو باید مراحلی را طی کنیم ازجمله اینکه در مرحله اول به توصیف موضوع می‌پردازیم، در مرحله دوم به مقایسه و در مرحله سوم و چهارم به تبیین و سپس تحلیل یک موضوع خواهیم پرداخت. اگر فقط توصیفی عمل کنیم، نتیجه معکوس خواهد شد. همچنین در نظریه مارپیچ سکوت نیز برای شکستن آن، هیچ‌چیز بهتر از رسانه‌های جمعی نیست، به طور مثال در روش‌های سنتی تبلیغ اسلامی؛ در مساجد، ایام محرم، اعیاد و در حج تمتع برائت از مشرکین ازجمله تبلیغات موثر برای تبیین است. با زور و تهدید نمی‌شود کسی را قانع کرد، باید با تبیین و روشنگری در قلب‌ها نفوذ کرد. باید توجه داشت که کسی نمی‌تواند آزادی اندیشه را با توجه به‌تمامی محدودیت‌های شرایط موجود از انسان بگیرد و اصل ایجاد فضا‌‌سازی و فضای عمومی که هابرماس به آن اشاره می‌کند حائز اهمیت است
این پژوهشگر علوم ارتباطات در مورد مشکلات جهاد تبیین افزود: مسجدی که قرار بود در پارک قیطریه ساخته شود، باعث اعتراضات در فضای مجازی و مردم ساکن قیطریه شد. شهرداری موضوع را به‌خوبی تبیین نکرد، می‌دانیم وظیفه شهرداری کمک به مردم برای ساخت اماکن فرهنگی و مذهبی است، فردی می‌خواهد در زمین وفقی‌اش مسجد بسازد حالا باید به او کمک شود یا نه؟ اما مسئله این است که کسی با ساخت مسجد مشکلی ندارد، بلکه مسجد نباید به‌گونه‌ای باشد که باعث اضرار شود؛ در نمونه‌ای دیگر زمانی که ویروس کرونا شیوع پیداکرده بود فناوری کمک کرد که آموزش از راه دور داشته باشیم اما از طرفی نیز همین موضوع سبب شد که برخی از دانشجویان با دست‌باز تقلب کنند. بنابراین فناوری دورویه دارد یک منافع و دو ضرر‌هایی که به ما می‌رساند.
مسعودی در ادامه بحث جهاد تبیین، به مشاهده و مصاحبه با افرادی که ذی‌فنون هستند می‌پردازد که باید استدلال، قیاس و استقرا انجام شود. مدیر گروه علوم ارتباطات دانشگاه سوره در ادامه گفت: به فردی که بیان می‌کند خدا را به من نشان بده، در جواب به او می‌گوییم که خدا را باعقل بشناس و در مرحله دوم به غریزه بشناس و غریزه چیزی نیست که شناخته نشود؛ زیرا در وجود انسان جای دارد. همچنین با به وجود آمدن هوش مصنوعی و تراشه‌هایی که در مغز جایگذاری می‌شوند، دیگر جای شکی برای اثبات وحی و ارتباط معصومین وجود ندارد و خداوند است که هرروزه دارد دریای علم را به روی انسان می‌گشاید. در جهاد تبیین در همه جهات فرهنگ، اقتصاد، دین‌داری، اجتماع تلاش و کوشش می‌خواهد که اقناع‌سازی انجام شود، همچنین باید اشاره کرد که جریان علم چندجانبه است و انتها ندارد.
امید علی مسعودی در ادامه دیگر منابع تبیین را توضیح ابهام و استدلال کردن برشمرد که در روش‌های مختلف کمی و کیفی باید متکی به دلایلی باشد، چنان‌که دکتر مسعودی می‌گوید: ما فرزند دلیل هستیم، که با روش علمی که افراد عالم و عادی هر دو می‌پذیرند، همان‌طور که جهاد تبیین کاری است بسیار عالمانه که برای معرفی فرهنگ دین اقتصاد و شخصیت علمی بر عهده ماست و ما باید موفقیت‌های خود را بیان کنیم. برای کسانی که در جامعه ما دلسوز نیستند، برای حل کردن مسائل از جهاد تبیین استفاده می‌کنیم، اما متاسفانه به نقاط قوت خود اشاره نمی‌کنیم به‌عنوان‌مثال بعد از عملیات نظامی وعده صادق بسیاری از منقدین باور کردند به اینکه توان نظامی و علم نظامی را در سطح بالا داریم.
دکتر مسعودی در پایان خاطرنشان کرد که اگر ما در جهاد تبیین نتوانستیم طرف مقابل را اقناع کنیم طرف مقابل باید وارد حیطه علم، مشاهده و فلسفه شود. در انتها به تمام سوالات حاضرین در جلسه پاسخ داده شد.
گفتنی است وبینار «نقش تبلیغات در جهاد تبیین» به همت دانشکده فرهنگ و ارتباطات دانشگاه سوره با همکاری معاونت پژوهشی به مناسبت هفته ارتباطات، با حضور دکتر " امید علی مسعودی"، استاد علوم ارتباطات و جمعی از دانشجویان و علاقه‌مندان، روز شنبه، 22 اردیبهشت‌ماه 1403 در دانشکده فرهنگ و ارتباطات دانشگاه سوره برگزار شد.
نظر خود را بنویسید