دانشیار گروه ارتباطات اجتماعی دانشگاه بین‌المللی سوره در نشست تخصصی جنگ شناختی، هوش مصنوعی و طوفان‌الاقصی چگونگی فریب مردم درباره طوفان‌الاقصی از طریق هوش مصنوعی را تحلیل کرد.

به گزارش روابط عمومی دانشگاه بین‌المللی سوره دکتر یوسف خجیر دانشیار گروه ارتباطات اجتماعی دانشکده فرهنگ و ارتباطات دانشگاه بین‌المللی سوره در نشست تخصصی جنگ شناختی، هوش مصنوعی و طوفان‌الاقصی که در خبرگزاری فارس برگزار شد، بابیان اینکه این نشست در موردبحث هوش مصنوعی و جایگاه آن در جنگ غزه و طوفان‌الاقصی هست که 7 اکتبر 2023 در منطقه فلسطین اتفاق افتاد، گفت: هوش مصنوعی پدیده‌ای است که 70 سال از عمرش می‌گذرد اما آنچه ما امروز از آن سراغ داریم از 2010 به بعد اتفاق افتاد، هوش مصنوعی 2 دوره را پشت سر گذاشته ابتدا ماشین هوشمندی بوده که تحت الگوریتم نمادین فعالیت می‌کرده اما اتفاقاتی افتاد که وابستگی‌های این هوش مصنوعی به هوش انسان نزدیک‌تر شده و چندلایه عصبی به خودش گرفته است.

وی افزود: هوش مصنوعی را در حوزه رسانه‌ها تحت عنوان فناوری چهارم می‌شناسیم که این توان را دارد تا از اطلاعات ما یاد بگیرد، استدلال بیاورد تصمیم بگیرد و راهکار ارائه دهد. مفهوم دیگری که این روزها از هوش مصنوعی استفاده می‌شود در خبر جعلی است که ما می‌خواهیم ارتباط هوش مصنوعی و اخبار جعلی درباره طوفان‌الاقصی را بررسی کنیم؛ هوش مصنوعی در طوفان‌الاقصی کاربردهای مختلفی ازجمله نظامی، تسلیحاتی و جاسوسی دارد که انواع مختلف آن را دیدیم، حتی در سوریه هم محاسباتی از هوش مصنوعی به جنگ نظامی کمک کرد، اسرائیل در حوزه رسانه‌ها هم از هوش مصنوعی استفاده کرده است، این استفاده در بحث اخبار جعلی یا دیپ فیک بوده است.

 

 اجرای دو پدیده رسانه‌ای اخبار جعلی و دیپ‌فیک در جریان مقابله با جبهه مقاومت

دانشیار گروه ارتباطات اجتماعی دانشگاه بین‌المللی سوره با اشاره به دو پدیده اخبار جعلی و دیپ فیک که با استفاده از هوش مصنوعی در حمایت از اسرائیل و مقابله با جریان مقاومت در رسانه‌ها به کار گرفته است، گفت: نخستین بحث درباره خبر جعلی مطرح است که خبر نادرستی را به‌صورت سازمان‌یافته و عامدانه برای نفوذ به افکار عمومی ارائه می‌کنند، این خبر محصول رسانه‌های اجتماعی است که می‌خواهد درزمانی که بحران وجود دارد یا پدیده مبهم است از این پدیده استفاده کند تا به افکار عمومی جهت دهد. خجیر افزود: درباره شایعات هم از همین روش استفاده می‌کنند، یعنی می‌خواهند به‌نوعی به ما اطلاعات وارونه بدهند.

بهره‌گیری از انواع اخبار جعلی و تکنیک‌های پروپاگاندا در جریان طوفان‌الاقصی

وی بابیان اینکه اخبار جعلی سه دسته هستند، اظهار داشت: یک دسته از اخبار جعلی به این صورت است که راست و دروغ همراه هم هستند، این مورد در پروپاگاندا با عنوان در هم چیدن کارت‌ها نامیده می‌شود، نوعی خبر جعلی هدفمند هم ارائه اخبار نادرست از سوی منبع معتبر است، مثلاً سی‌ان‌ان یا رویترز که منابع معتبر هستند نمونه اخبار کذب هم دارند؛ گاهی هم خبر درست است اما در زمان نادرست ارائه می‌شود و می‌خواهد به‌صورت هدفمند به جبهه مقاومت ضربه بزند.

هدف انتشار اخبار جعلی در جنگ غزه چه بود؟

دانشیار گروه ارتباطات اجتماعی دانشگاه بین‌المللی سوره با اشاره به هدف اخبار جعلی در جنگ غزه گفت: هدف اصلی این بود که افکار عمومی جهان را علیه مقاومت همراه کنند و از اکتبر سال گذشته این مسئله را به‌کرات دیدیم؛ دومین هدف اصلی هم این بود که مقابله و جنایات خود را توجیه کند که توجیهاتی آوردند تا بگویند اسرائیل مظلوم است؛ ظالم کسی است که 7 اکتبر قائله راه انداخته است، نمونه این اخبار را از خانم «سندر» در سی ان ان داشتیم که حماس را ظالم و کودک‌کش نشان می‌داد و ادعا می‌کرد حماس بانوان باردار را سربریده اما مشخص شد که این اخبار نادرست بوده است.

خجیر بابیان اینکه دومین موضوع مورداستفاده هوش مصنوعی دیپ فیک است، عنوان کرد: هوش مصنوعی با استفاده از این فناوری ویدئوهای تقلبی را ارائه می‌کند، از سال 2017 این فناوری را به‌صورت یک قاعده حرفه‌ای در رسانه‌های اجتماعی می‌بینیم، دیپ فیک برای این است که ما جعل‌های خیلی عمیق را باور کنیم، سال گذشته جعل سخنرانی پوتین را دیدیم و در انتخابات آمریکا هم این اتفاق افتاد. وی گفت: جنگ شناختی هم وجود دارد، ناتو که امروزه اسم آن را به‌عنوان بخش نظامی اتحادیه اروپا و آمریکا زیاد می‌شنویم می‌گوید که ما وارد ششمین جنگ خودمان شدیم و اهمیت این جنگ بسیار بیشتر از 5 جنگ قبلی است، جنگ زمینی، جنگ دریایی، جنگ هوایی، جنگ فضایی که به جنگ ستارگان معروف بود و جنگ سایبری پنج جنگ قبلی بودند و حالا جنگ شناختی را با عنوان ششمین جنگ می‌نامند و به اعضای خودشان توصیه می‌کنند که حتماً روی این جنگ کار کنند.

 

جنگ شناختی و نحوه فریب دادن مردم با روش‌های غیرمستقیم

دانشیار گروه ارتباطات اجتماعی دانشگاه بین‌المللی سوره خاطرنشان کرد: جنگ شناختی جنگی است که تلاش می‌کند مهندسی افکار عمومی‌کند، ایده‌ای را خلق می‌کند و بر اساس آن بر روی افکار عمومی کار می‌کند، مثلاً این ایده که اسرائیل مظلوم است را مطرح می‌کنند، برای این ایده نگرش ایجاد می‌کنند، در مخاطب آن را به باور تبدیل می‌کنند و آرام‌آرام همه به اسرائیل حق می‌دهند که این جنایات را انجام دهد و در پایان این ایده به رفتار تبدیل می‌شود. خجیر ادامه داد: در جنگ شناختی گاهی منِ استاد دانشگاه ایرانی در کشور اسلامی ناخواسته سرباز آن‌ها می‌شوم و تأثیرش روی مخاطب به شکلی ظریف، القایی و غیرمستقیم است که ما متوجه آن نمی‌شویم. این جنگ باهدف مشروعیت زدایی صورت می‌گیرد، در کنار آن اعتبار زدایی هم می‌کند و اعتماد زدایی هم پس‌ازآن صورت می‌گیرد به‌طوری‌که بارها دیدیم می‌خواهند انشقاقی بین حزب‌الله و دیگر گروه‌های لبنان ایجاد کنند. به گفته وی، یکی از اهداف هم ناامید سازی هست، از این موارد در کشور خودمان هم می‌بینیم که رسانه‌های خارجی قصد ناامید سازی مردم ایران را دارند و در طوفان‌الاقصی هم این مسئله صورت گرفت و گفتند که تعدادشان کم است و درنهایت شکست می‌خورند؛ ابزاری که در جنگ طوفان‌الاقصی هم استفاده می‌شود با فناوری‌های جدید به همین صورت است.

خجیر عنوان کرد: ما در میدان قدرت سخت اسرائیل و اقتدار نرم جبهه مقاومت راداریم، ما در قدرت سخت اسرائیل جنگ را می‌بینیم که این جنگ در حال انجام است، کشتار کودکان و بمب فسفری را در این جنگ‌ها می‌بینیم؛ از آن‌طرف جبهه مقاومت دارای اقتداری است که به تعبیر رسانه‌های اجتماعی پادو قدرتی در مقابل قدرت اصلی است که هیمنه و چهره نظامی ابرقدرت نظامی منطقه را شکست و کسی چنین تصوری نداشت که یک گروه عرقی و دینی بتواند در مقابل قدرت سخت تسلیحاتی اسرائیل و کمک‌هایش در آمریکا و اروپا بایستد.

دانشیار گروه ارتباطات اجتماعی دانشگاه بین‌المللی سوره اظهار داشت: توجه به بافت‌ها ایده اسرائیل است که پذیرش حتی در دل مردم غزه ایجاد می‌کند، بااینکه وضعیت غزه به لحاظ انسانی بغرنج است اما مردم غزه کماکان اعتقاددارند که این مسیر باید اتفاق بیفتد. وی افزود: تقابل دو جبهه رسانه‌ای این است که آن‌طرف جبهه امپریالیستی بزرگی دارد که ادعا کند اسرائیل پیروز است و جبهه حماس شکست‌خورده هستند، رسانه‌های بزرگی در این زمینه دائماً پمپاژ خبری می‌کنند تا نشان دهند که اسرائیل در حال انجام یک دفاع مشروع است و آن‌طرف یک تلویزیون داخلی مربوط به حکومت خودگردان داشتیم که از اتفاقات غزه مطلع می‌شدیم، اما آنچه اقتدار جبهه مقاومت را به حرکت درآورد که ما توانستیم در مسابقات فوتبال، موسیقی‌ها و غیره هم نام آن‌ها را بشنویم رسانه‌های اجتماعی بودند. به گفته خجیر، رسانه‌های اجتماعی توانستند اقتدار نرم جبهه مقاومت را به منصه ظهور برسانند تا در خود اروپا تیم‌های فوتبال به احترام غزه سکوت می‌کردند، در کارناوال‌های موسیقی و فیلم و دانشگاه‌های آمریکا هم اتفاقی افتاد که خودشان هم تصورش را نداشتند.

وی ادامه داد: ما پدیده ارائه، بازنمایی و وانمایی راداریم، ارائه تصویر واقعی از یک رویداد است، بازنمایی این است که رسانه‌ها واقعیات را با توجه اهداف رسانه‌شان به تصویر می‌کشند یعنی بازنمایی تصویر دستکاری‌شده از واقعیت است، وانمایی هم اصلاً اتفاق نمی‌افتد اما رسانه‌ها پدیده‌ای که اصلاً اتفاق نیفتاده را با یک سناریوسازی به تصویر می‌کشند؛ که البته کار خبرنگار ارائه است اما در رسانه‌ها بازنمایی و حتی وانمایی هم اتفاق می‌افتد مانند خبر مربوط به کشته شدن کودکان اسرائیلی توسط حماس و کشته شدن مادران باردار، درحالی‌که این اتفاقات اصلاً رخ نداده بود اما رسانه‌ها اعلام کردند.

 

به گفته خجیر، اصل و اساس در جنگ شناختی بر روی تکنیک‌های اهداف سیاسی سوار می‌شود، در جنگ شناختی باید یک اتفاق را بر اساس هدف بزک کرد، این‌ها بر تکنیک‌های پروپاگاندا سوار می‌شود. وی بابیان تکنیک‌های پروپاگاندای رسانه گفت: یکی از این تکنیک‌ها برچسب‌زنی است یعنی به افراد برچسب منفی یا مثبت می‌زنند تا بر اساس اهداف خودشان آن فرد را نشان دهند، مثلاً می‌گفتند اسرائیل مظلوم تا حماس را ظالم نشان دهند.

قائم‌مقام دانشگاه بین‌المللی سوره اضافه کرد: تکنیک بعدی تکنیک اطاله به ارزش است، یعنی به ارزش‌های مخاطب تأکید می‌کنند تا مخاطب را تحت تأثیر قرار دهند، یعنی اسرائیل تمام جنایت‌ها را به گردن دفاع از مردم خودش و تمامیت ارضی‌اش می‌اندازد که این دو موضوع ارزش است.

وی بابیان اینکه تکنیک بعدی درهم چیدن کارت‌هاست، گفت: درهم چیدن کارت‌ها یعنی راست و دروغ را باهم درهم می‌آمیزند تا مخاطب تشخیص ندهد که کدام راست است و کدام دروغ.به گفته وی،‌ تکنیک بعدی قطره‌چکانی کردن اطلاعات است، زمانی مخاطب می‌تواند به تحلیل کامل برسد که در زمان مناسب اطلاعات کامل بگیرد، اما در این تکنیک اطلاعات به‌صورت قطره‌چکانی و آرام‌آرام ارائه می‌شود تا قدرت تحلیل از مخاطب گرفته شود و مخاطب پیشینه رویداد را به‌طور کامل فراموش می‌کنند که رسانه‌ها در مورد حماس از این تکنیک استفاده می‌کنند. خجیر اظهار داشت: زمانی هم هست که سرریزی اطلاعات راداریم یعنی نمی‌خواهیم مخاطب متوجه شود که چه اتفاقی بیفتد به همین دلیل حجم زیادی از اطلاعات را به‌یک‌باره به او ارائه می‌دهیم. به گفته وی،‌ بزرگنمایی کارهای خودشان در برابر تحقیر کارهای حماس هم یکی دیگر از تکنیک‌های رسانه‌ای در طوفان‌الاقصی بود.

 

وی افزود: اسرائیل اگر می‌توانست ادامه بدهد قطعاً آتش‌بس را نمی‌پذیرفت اما قدرت حزب‌الله مانع از ادامه دادنش شد ولی رسانه‌ها این قدرت حزب‌الله را تحقیر کردند و اتفاقات دیگری را که خودشان می‌خواستند بزرگنمایی می‌کردند. دانشیار گروه ارتباطات اجتماعی دانشگاه بین‌المللی سوره عنوان کرد: تکنیک اهریمن سازی هم به این صورت است که آن‌ها مقاومت را اهریمن تلقی می‌کردند و خودشان را فرشته و مدافع مردم می‌دانستند و تکنیک‌های یک‌سونگری را اعمال کردند.

وی ادامه داد: در روزهای نخست چنین عکسی را به تصویر کشاندند که مردم اسرائیل از جنگ خوف کردند اما این ترس به دلیل حملات خود اسرائیل است که نشان می‌دهند تا مخاطب از حماس تصویر بد داشته باشند، اما تصویری که والدین فلسطینی کودک شهیدشان را در آغوش گرفته‌اند را اصلاً نشان ندادند و این تکنیک‌هایشان تکنیک‌های دروغ و کذب سازی است تا حماس را محور شرارت و وحشی نشان دهند. خجیر افزود: در این گزارش ادعا کردند که موشک حماس به بیمارستان خورده درحالی‌که موشک اسرائیلی سبب این امر شده بود و این همان تکنیک تحریف است که در رسانه‌ها استفاده کردند.

دانشیار گروه ارتباطات اجتماعی دانشگاه بین‌المللی سوره بابیان اینکه وارونه نمایی حقیقت را در رسانه‌هایشان استفاده می‌کنند تا جای مظلوم و ظالم را تغییر دهند، گفت: درمجموع بحث قدرت و پادو قدرت راداریم که قرار بود رسانه‌ها برای اسرائیل چهره‌ای از قدرت بسازند اما اتفاقی که افتاد ضد قدرت بود و تصویری از فلسطین مظلوم در عرصه‌های مختلف رقم خورد تا جایی که در دانشگاه‌های آمریکا، اروپا، استرالیا و کانادا دانشجویان واکنش نشان دادند.

وی افزود: رسانه‌ها می‌خواهند برداشت‌های مختلفی از خوانش ایجاد کنند، خوانش می‌تواند مسلط، همراه یا متعارض باشد؛ خوانش مسلط یعنی مخاطب عین حرف را بپذیرد، همراه یعنی اصل حرف را می‌پذیرد اما در جزئیات مخالف است و معارض یعنی کلاً حرف را نمی‌پذیرد، در این زمینه علی‌رغم اینکه رسانه‌های بین‌المللی تلاش می‌کردند تا خوانش مسلط داشته باشند، خوانش متعارض اتفاق افتاد که این خوانش مدیون شبکه‌های اجتماعی است و جهان این اعتقاد را دارند که حق مردم غزه تضییع‌شده است.