به گزارش روابط عمومی دانشگاه سوره، به همت گروه نقاشی دانشکده هنر دانشگاه سوره، دومین وبینار از سلسله وبینارهای"تحلیل گفتمان هنر" با بررسی نشانه‌شناسی اجتماعی، روز چهارشنبه ۱۲ خرداد ماه ۱۴۰۰ ساعت 18 تا 20 به میزبانی محمد معین‌الدینی و با حضور شاهین بهزادی برگزار شد.

محمد معین‌الدینی مدیر گروه نقاشی دانشگاه سوره، در شروع جلسه به مقدمه‌ای از زبان و ایدئولوژی پرداخت و گفت: ما اگر از واقعیت و حقیقتی صحبت می‌کنیم، خارج از زبان وجود ندارد. زبان حاصل ایدئولوژی است؛  و از آن‌جا که یک ارتباط تنگاتنگ بین زبان و ایدئولوژی قرار دارد، عناصری که میان این دو تفکیک ایجاد می‌کند بحث گفتمان است؛ و ایدئولوژی واقعیت‌های پشت زبان را به نمایش می‌گذارد.

در ادامه شاهین بهزادی صحبت‌های خود این چنین آغاز کرد: زبان به جهان ‌معنا می‌دهد. ویژگی‌هایی مثل نقل‌بندی، نام‌گذاری و ایجاد تفاوت‌ها بر ذهنیت زبان تأثیر می‌گذارد و کاربر زبان با گزینش کلام را انتخاب می‌کند و گفتمان را در میان ارتباط و تبادل نظر به وجود می‌آورد.

وی افزود: تحلیل‌گران گفتمان هنر بیشتر نگاه مارکیسیتی دارند؛ یعنی واژگون کردن واقعیت و تبیین کردن آن میان افراد جامعه است.

در ابتدا باید محصول کنش را بررسی کرد

شاهین بهزادی در ارتباط با نوع نگاه به زبان و گفتمان اذعان داشت: شما وقتی می‌خواهید یک اثر هنری را مورد بررسی قراردهید، در ابتدا باید محصول آن‌کنش را بررسی کنید. این‌که این اثر هنری دارای چه ویژگی‌هایی است؛ نگاه به متن نیز، نگاه اصولی و ساختارگرایانه است.

وی درمورد نگاه انتقادی نیز این چنین بیان کرد: در حوزه نگاه انتقادی گفتمان، باید گفت که

نگاه سیاسی است؛ کسانی که زنجیره‌های کنش را در اختیار دارند، رسانه دارند؛  در واقع با استفاده از امکاناتی که در اختیار دارند، می‌توانند ایدوئولوژی‌های خود را تبیین کنند. در این قدرت به طور کلی تولید معنا نیز اتفاق می‌افتد؛ این‌عوامل باعث می‌شود گفتمان‌های دیگر نیز شکل بگیرند. این‌نوع ایدئولوژی‌ها در جامعه جاری هستند و مفاهیم به گونه‌ای نیست که نهادی بیاید و آن را بسازد.

وی در بحث تولید معنا یادآور شد: همیشه تولید معنا برای بقا و هویت بخشی به خودش یک دیگری را به وجود می‌آورد که آن دیگری با ساییدن با گفتمان پایه، دوام می‌یابد.

در واقع بستر گفتمانی همواره بستری است که گفتمان رقیب یکدیگر را به چالش می‌کشند. به مانند بسیاری از انقلاب‌هایی که در سطح جهان به وجود آمده است.

بهزادی در ادامه بخشی از کارکردهای زبان را خاطرنشان کرد و افزود: یکی از کارکردهای زبان، فرانقش بیان فردی است و بیشتر به نقش مجهولیت اشاره دارد که با تردید همراه است. ما با استفاده از این نقش می‌توانیم باعث شویم مخاطب از رسانه دوری کند؛ در مقابل با فرانقش متنی

 می‌توانیم به سامان‌بندی یک متون دست پیدا کنیم.

مرتب کردن یک بند، به از بین بردن مجهولیت در بندهای پیش رو کمک می‌کند.

وی در بخش آخر صحبت‌های خود به نقش نشانه علاوه بر زبان در تحلیل گفتمان اشاره کرد و گفت: نظم گفتمان را فقط زبان به وجود نمی‌آورد و نشانه‌ها نیز دخیل هستند.

منبع یک ‌اثر نشانه‌ای محدود به گفتار نیست بلکه به همه کنش‌هایی که محصولی ایجاد می‌کند، می‌تواند متصل شود؛ به مانند مد پوشاک، تظاهرات و شیوه سخن گفتن.

در پایان جلسه نیز به سوال‌های مرتبط با وبینار پاسخ داده شد.