رئیس دانشگاه سوره در این مصاحبه گفت: دانشجویان ورودی جدید، نیز مختصات دانشجویان فعلی ما را دارند و وضعیت آموزشی شان به صورت مجازی است که در حال حاضر با توجه به شیوع کرونا در همه دانشگاه های کشور از جمله دانشگاه سوره انجام می شود.

وی همچنین در رابطه با وضعیت تحصیلی نو دانشجویان گفت: وضعیت آموزشی دانشجویان جدیدالورود یا به تعبیر رایج شده این روزها، «نو دانشجویان، مانند مختصات دانشجویان فعلی ماست و ظرفیت و وضعیت آموزشی شان همین چیزی است که ما در حال حاضر در همه دانشگاه های کشور داریم؛ وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، یک سری قوانین و قواعدی را برای همه دانشگاه ها وضع می کند که ما نیز مانند سایر دانشگاه ها بر اساس همان قواعد عمل می کنیم و پیش می رویم و موظف هستیم برای افزایش حمایت از سلامت دانشجویان، خانواده هایشان و افراد مختلفی که با آن ها مرتبط هستند و در کل به خاطر سلامت جامعه کلاس ها را به صورت مجازی برگزار کنیم.»

وی افزود: در حال برنامه ریزی هستیم تا اقداماتی که همه ساله دانشگاه ها برای آشنا کردن نودانشجویان از فضاها و امکانات دانشگاه طراحی می کردند، به صورت غیرحضوری انجام شود. زمان دقیق ثبت نام نو دانشجویان هنوز از طریق سازمان سنجش مشخص نشده است؛ در سال های گذشته زمان ثبت نام معمولاً با تراکم زیادی از دانشجویان و والدینشان مواجه بودیم. حال تدابیری اندیشیده شده است که، بخش مهمی از مراحل ثبت نام، غیرحضوری انجام شود و سپس در برهه یک یا دو ماهه، باقی فرآیند ثبت نام که نیازمند حضور قطعی نودانشجویان است، صورت پذیرد؛ و تلاش خواهیم کرد که حتی المقدور کم ترین تراکم حضور دانشجویان را داشته باشیم.

رئیس دانشگاه سوره با بیان اینکه هزینه های فعلی دانشگاه نسبت به آموزش حضوری تغییر چندانی نکرده است و بلکه در برخی حوزه ها افزایش قابل توجهی هم یافته است، گفت: در حال حاضر، اغلب هزینه های جاری دانشگاه در مقایسه با سایر دانشگاه های مشابه، بسیار کمتر و در بهینه ترین حالت خود است؛ لذا شهریه دانشگاه ما هم در مقایسه با دانشگاه های مشابه کمتر است.

وی در رابطه با رایگان شدن هزینه اینترنت دانشجویان و استادان دانشگاه سوره، اتفاق خوشحال کننده ای را خبری کرد؛ وی درباره وضعیت ترافیک رایگان سامانه های آموزشی دانشگاه سوره گفت: وقتی وعده های داده شده از سوی دولت برای رایگان کردن ترافیک آموزش مجازی دانشگاه ها محقق نشد، با تکیه بر ظرفیت های خود دانشگاه تصمیم گرفتیم تا برای دانشجویان کاری انجام دهیم؛ پس از مذاکرات فشرده، موفق شدیم که با یکی از اپراتورهای تلفن همراه، تفاهم نامه ای اولیه امضا کنیم که براساس آن بتوانیم یک سیم کارت به همه دانشجویان و استادانمان ارائه دهیم که ترافیک مورد استفاده برای آموزش مجازی دانشگاه سوره در این سیم کارت ها رایگان باشد؛

 حال جلساتمان ادامه دارد و این یک کار پیگیرانه است که از همکاران ما وقت بسیاری هم گرفته است و هنوز به نتیجه نهایی که عقد قرارداد باشد، نرسیده ایم. البته امیدوارم اگر مشکل پیش بینی نشده ای پیش نیاید، بتوانیم در آبان ماه، این سیستم را در دانشگاه سوره مستقر کنیم.

بسم الله الرحمن الرحیم؛ 

قال رب اشرح لی صدری و یسر لی امری واحلل عقده من لسانی یفقهوا قولی؛

من هم خدمت شما، همکاران دانشگاهی خودم، دانشجویان عزیزم و همه دوستانی که این مصاحبه را می خوانند، سلام صمیمانه عرض می کنم و امیدوارم سال تحصیلی جدید برای همه ایشان، پربرکت و پر از موفقیت های بزرگ باشد. 

به عنوان مقدمه ای کوتاه، عرض کنم که همه ما در دانشگاه سوره، یک تجربه متفاوت از نوع جدیدی از آموزش را حدود یک ترم گذشته داشته ایم که سختی ها و دشواری ها و البته تجربه های خاص خودش را داشت؛ چون یک امر ابتدایی، جدید و بدون سابقه ای آن هم نه در یک وضعیت عادی که در یک وضعیت بحرانی چند بعدی برای همه بود و مسائل و سوالات زیادی را ایجاد کرد. بنده به عنوان خادم دانشگاه سوره، احساس کردم که دانشجویان یا سایر همکاران دانشگاهی من، سوالات مختلف دارند که حق ایشان است تا پاسخ هایشان را بدانند؛ به دنبال فرصتی بودم که بتوانم پرسش های متعدد در ذهن دانشجویان را جواب دهم؛ لذا در پیام ابتدای سال تحصیلی دانشگاه، از دانشجویان خواستم تا سؤالات خود را ارسال کنند؛ الحمدالله روابط عمومی دانشگاه، مجموعه پرسش های موجود و ارسالی را گردآوری و دسته بندی کردند و زمینه تحقق این مصاحبه را فراهم کردند که از همه آن عزیزان تشکر می کنم. 

و از شما هم تشکر می کنم که این زحمت را پذیرفتید و به زبان دانشجویان عزیز سوالات مطرح شده در بین آنان را مطرح می کنید و امیدوارم شما سوالات را هم با صراحت دانشجویی بپرسید تا ان شاء الله گفتگوی خوبی را داشته باشیم. 

اما راجع به سؤال اول شما درباره وضعیت آموزشی دانشجویان جدیدالورود یا به تعبیر رایج شده این روزها، «نو دانشجویان»؛ قطعاً آن ها نیز مختصات دانشجویان فعلی ما را دارند و ظرفیت و وضعیت آموزشی شان همین چیزی است که ما در حال حاضر در همه دانشگاه های کشور داریم؛ وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، یک سری قوانین و قواعدی را برای همه دانشگاه ها وضع می کند که ما هم مانند سایر دانشگاه ها بر اساس همان قواعد عمل می کنیم و پیش می رویم. 

در حال حاضر نیز وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، برای افزایش حمایت از سلامت دانشجویان، خانواده هایشان و افراد مختلفی که با آن ها مرتبط هستند و در کل به خاطر سلامت جامعه، درخواست کرده که کلاس ها به صورت غیرحضوری باشد. حتی پیشنهاد شده است تا برنامه هایی که همه ساله دانشگاه ها برای آشنا کردن نودانشجویان از فضاها و امکانات دانشگاه طراحی می کردند، به صورت غیرحضوری انجام شود. حتی ما برای اجرای عملیات و فرآیندهای خاص روزها ثبت نام نودانشجویان که معمولاً روز پرتراکمی است و ممکن است آسیب هایی برای سلامت مراجعه کنندگان به دنبال داشته باشد، در پی مکانیزم هایی هستیم که بخش مهمی از ثبت نام ها را به صورت غیرحضوری انجام دهیم و در بخش هایی که نیاز قطعی به حضور فردی دانشجویان جدید برای تکمیل فرایندهای ثبت نام است، به تدریج و با تراکم کم انجام شود.

هنوز مشخص نیست. سازمان سنجش این زمان بندی ها را تعیین می کند؛ تنها سازمان سنجش است که پس از اتمام انتخاب رشته دانشجویان، تاریخی را مشخص می کند و به دانشگاه ها برای ثبت نام نامه می دهد. در سال های گذشته، در زمان ثبت نام معمولاً با تراکم زیادی از دانشجویان و والدینشان مواجه بودیم. حال تدابیری که اندیشیده شده، مبنی بر این است که بخش مهمی از مراحل ثبت نام، غیرحضوری انجام شود و سپس در برهه یک یا دو ماهه، باقی فرآیند ثبت نام که نیازمند حضور قطعی نودانشجویان است، صورت پذیرد؛ و تلاش خواهیم کرد که حتی المقدور کم ترین تراکم حضور دانشجویان را داشته باشیم.

بسیار ممنون که از زبان دانشجویان، به دقت نکات لازم را مطرح می کنید.

ببینید پاسخ به این سوال چند مقدمه و پیش فرض مهم دارد تا بتوان به این سؤال چند بعدی پاسخ درخوری داد؛ 

اول این که دوستان دانشجوی ما و خانواده های گرامی شان، حتماً درباره وضعیت شهریه بقیه دانشگاه هایی که مشابه ما صرفاً با کسب درآمد از شهریه های دانشجویی اداره می شوند، تحقیقی انجام دهند و نتایج را با وضعیت دانشگاه ما مقایسه کنند؛ تا برای شان روشن شود که آیا دانشگاه غیردولتی، غیرانتفاعی و یا واحدی در دانشگاه آزاد، وجود دارد که شهریه هایش را به دلیل تبدیل فرآیندهای آموزشی به فرآیندهای آموزش مجازی کاهش داده باشد یا خیر؟

اگر همه آن ها بالاتفاق این کاهش هزینه را انجام ندادند، آن هم در روزگاری که با کاهش دانشجوی ورودی به دانشگاه ها مواجهیم و واحدهای دانشگاهی همگی در رقابتی شگفت انگیز، برای جذب دانشجوی تازه وارد همه تلاش خود را به کار می گیرند، از جمله با ایجاد مزیت رقابتی در کاهش شهریه های دانشگاه خود، پس احتمالاً این اتفاق می تواند قرینه ای باشد که با توجه به وضعیت اقتصادی کشور و دانشگاه ها و نیز وضعیت هزینه زیرساخت های آموزشی در حال حاضر، امکان عاجلی برای کاهش شهریه دانشگاه ها نیست؛

همین پیگیری را درباره این ادعای دانشگاه ما که «در طول دوران آموزش مجازی، نه تنها هزینه های دانشگاه کاهش نداشته بلکه افزایش هم داشته است»، می توان داشت؛ که آیا سایر دانشگاه های کشور هم همین ادعا را دارند یا خیر؟ و اگر بله، این ادعا از جانب دانشگاه های متعدد که رقیب یکدیگر هم هستند، ما را به این نتیجه گیری منطقی نمی رساند که احتمالأ این ادعاها، ادعاهای درستی باشد؛ زیرا چندصد واحد دانشگاهی رقیب، هم زمان به یک صورت ادعا و عمل می کنند؟ یا حتی جدای از دانشگاه ها، عموم مدارس غیرانتفاعی را هم بررسی کنید که آیا همین ادعا را دارند یا خیر؟ 

اگر بخواهم برای شما توضیح دهم که ریشه این وضعیت در کجاست، باید به دقت دو نوع مجموعه را از هم تفکیک کنید:

اول: مجموعه ای که صرفاً فقط برای برقراری سلسله ای از کلاس های آموزشی نظری یا مهارتی ایجاد شده است؛ چنین مجموعه ای دیگر دانشگاه نیست و صرفاً یک مؤسسه آموزشی است.

دوم: مجموعه ای که دانشگاه است و همه ابعاد یک جامعه آموزشی، پژوهشی، فرهنگی، دانشجویی و کارآفرینی را در خود دارد. 

همچنین به دو حالت دیگر هم دقت نمایید:

اول: مجموعه ای که از اساس برای آموزش مجازی تأسیس شده است.

دوم: مجموعه ای که از اساس برای آموزش حضوری تشکیل شده است ولی به دلیل وقوع وضعیتی بحرانی، به صورت موقت می خواهد، خدمات خود را به صورت مجازی ارائه دهد.

دوستان عزیز هم دانشگاهی ما دقت کنند که در هرکدام از این موارد ما با وضعیت های متفاوتی مواجهیم و شیوه های اداره هرکدام مختلف است.

مثلاً یک مرکز آموزش غیردانشگاهی که از اساس برای آموزش مجازی تأسیس شده، خیلی از امکانات یک دانشگاه حضوری کامل را اعم از مکان و امکانات و نیروی انسانی، اصلأ نیاز ندارد؛ پس بنابراین سرانه هزینه های دانشجویی کاهش پیدا می کند. 

اما اگر یک دانشگاهی با همه ابعاد آموزشی، پژوهشی، فرهنگی و ... وجود داشته باشد که اساساً به صورت حضوری طراحی شده، حتی اگر یک دوره ای هم بخواهد، به صورت کوتاه مدت، آموزش مجازی را اجرا کند، تقریبأ با اطمینان می توانم به شما بگویم حدود ۹۵ درصد هزینه های آن کاملاً باقی می ماند. مثلاً  فرض کنید که آموزش های حضوری، به ظرفیتی از استخدام نیروی انسانی نیاز دارد؛ وقتی که این دانشگاه از حالت حضوری به وضعیت مجازی می رود، همه آن نیروی انسانی همچنان وجود دارد و البته نوع و وضعیت کار و خدمت آنها هم بیشتر به ارائه خدمات غیرحضوری تبدیل می شود. متأسفانه برخی از دوستان بعضی اوقات، با ادبیات نامحترمانه ای نسبت به بعضی از همکاران ما در دانشگاه صحبت می کنند و انتظار دارند که ما همه کارمندان دانشگاه را در این موقعیت اخراج کنیم؛ به صراحت و روشنی عرض کنم که این تقاضای نامربوط نه به لحاظ اخلاقی و نه به لحاظ مدیریتی، برای ما ممکن نیست و حتی در سیاست های آینده ما هم نیست؛ مگر اینکه وضعیت اقتصادی به نقطه ای برسد که دانشگاه ورشکست شود که در آن لحظه همه ما اعم از استاد و همکار اداری و دانشجو همه با هم از دانشگاه می رویم که ان شاء الله با همت خالصانه همه همکارانم در دانشگاه، اصلاً به این وضعیت نزدیک هم نیستیم؛ ولی غرض این بود که باید درک کنیم که همه ما ساکنان یک کشتی به نام دانشگاه سوره هستیم و علاوه بر تعهد اخلاقی نسبت به همه همکارانم که سال هاست با دانشگاه همراه هستند، سرنوشت همه دانشجویان هم به میزان رضایت همکارانم در این وضعیت دشوار، پیوند خورده است و شخص من به همه تعهدات نسبت به همه این دوستان متعهد هستم.

از سوی دیگر هر زمان ممکن است نظام آموزش ما مجدداً حضوری شود و ما دوباره نمی توانیم در آن زمان از صفر دانشگاه را تأسیس کنیم و تازه به فکر استخدام کارمند جدید بیفتیم. هیچ دانشگاهی هم این کار را انجام نداده است؛ مگر این که دانشگاهی اعلام ورشکستگی کرده باشد؛ که متأسفانه بسیاری از دانشگاه های خصوصی و غیرانتفاعی و واحدهای متعدد دانشگاه آزاد، به دلیل وضعیت حاد به وجود آمده در این دوران، هم اکنون در وضعیت بغرنج اقتصادی هستند؛ ولی الحمدالله دانشگاه سوره به لطف خدا و تدابیر صورت گرفته، الحمدالله با وضعیت اقتصادی پایداری مواجه است که این وضعیت، نفع همه ذی نفعان دانشگاه بزرگ و مهم سوره را فراهم می آورد و همه ما اعمّ از عزیزان دانشجو و غیردانشجویان، می توانیم براساس این وضعیت پایدار، برای خود در زندگی شخصی و اجتماعی مان برنامه ریزی کنیم؛ پایدارسازی این وضعیت هزینه هایی دارد که همین هزینه هایی است که پرداخته می شود؛ در حال حاضر، اغلب هزینه هایی که داریم و البته باز در مقایسه با سایر دانشگاه های مشابه، بسیار کمتر و در بهینه ترین حالت خود است، هزینه همکاران ما و حقوق هایی است که پرداخت می کنیم و حق التدریس هایی است که می پردازیم؛ شاید بیش از 80 درصد کل هزینه های ما را شامل شود.

در هزینه هایش تغییر قابل توجهی ایجاد نشده است. مثلاً فرض کنید نگهداری ساختمان های دانشگاه به صورت حضوری نیازمند هزینه هایی است که بخش عمده آن هزینه نیروی انسانی است و این هزینه ها تفاوت قابل توجهی پیدا نکرده است؛ کلاس های ما، کارگاه های ما نیاز به نیروی انسانی برای مراقبت دارند؛ چه دانشجو باشد و چه نباشد.

نه تنها کاهش هزینه نداشتیم، بلکه افزایش هزینه داشتیم و تاکنون نیز با تدابیر گسترده و جابجایی منابع براین افزایش هزینه ها در این شرایط سخت اقتصادی کشور، غلبه کرده ایم. 

مثلاً تاکنون حدود چند برابر سقف بودجه سالیانه مصوب، فقط در بخش انفورماتیک هزینه شده که یک رقم قابل توجه آن، تقریباً چیزی حدود هشتصد میلیون تا یک میلیارد تومان، هزینه ای بوده که در ۷ ماه گذشته، دانشگاه صرفاً برای استقرار سیستم آموزش مجازی داشته است؛ هزینه هایی شامل خرید سرورها و سخت افزار و نرم افزار لازم و کدنویسی هایی که باید انجام شود و همچنین هزینه افزایش دریافتی های همکاران در این حوزه. لذا نه تنها  کاهش هزینه نداشتیم، بلکه تقریبأ به صورت سرانه اگر بگویم، چیزی حدود 150 تا 200 هزار تومان به ازای هر دانشجو، بیشتر هزینه کردیم.

جا دارد نکته ای را بگویم؛ حساب های کاربری بنده در شبکه های اجتماعی و هم ایمیل خودم را در همان روزهای اول که به دانشگاه آمدم، به دانشجویان اعلام کردم. خیلی از دانشجوها، با زبان محترمانه و غیرمحترمانه به من پیام می دهند بنابراین تقریباً نبض دانشگاه و نظرات دانشجویان در اختیار بنده هست. راجع به مسائل مختلف از دانشجویان پیام دریافت می کنم و دغدغه دوستان را می دانم؛ روزهای اول حتی در بسیاری از گروه های دانشجویی، با نام خودم و به صورت شناسنامه دار!! عضو شدم که نظرات دانشجویان را به صورت مستقیم بخوانم و بدانم که خوشبختانه برخی از مدیران این گروه های دانشجویی ما، در یک تصمیم دموکراتیک و آزادی خواهانه!! تصمیم گرفتند که من در گروه های آنها نباشم و من را حذف کردند!! و البته هنوز به صورت غیرمستقیم در جریان دقیق وضعیت همه گروه های دانشجویی هستم و به صورت روزانه وقت می گذارم و پیام های دانشجویان را در شبکه های اجتماعی، پیام رسان ها و ایمیل شخصی خودم می خوانم.

الغرض در جریان نظرات دانشجویان هستم؛ در موارد متعددی دانشجویان نوشته بودند: ما که در دانشگاه نیستیم، پول آب و برق ما چه می شود؟ برای اینکه نتیجه نهایی بررسی های خود را در اینجا اعلام کنم به دانشجویان بگویم که هزینه سرانه آب و برق ماهیانه هر دانشجو قطعاً زیر ۱٠٠٠ تومان است و در برخی محاسبات دیگری که انجام دادیم، زیر ۵٠٠ تومان است. فرض کنید هیچ دانشجویی نباشد و هیچ چراغی در بخش دانشجویی روشن نشود، کل هزینه ای که در یک ترم بابت آب و برق صرفه جویی می کنیم، به اندازه ای است که سرانه آن برای هر دانشجوی ما حداکثر 4 تا 5 هزار تومان خواهد بود؛ که البته از این عدد هم کمتر است؛ در نهایت از آنچه در واقعیت اتفاق افتاده به شما بگویم: مبلغ قبض برق دانشگاه در اردیبهشت 1399، حدود 400هزار تومان از مبلغ قبض برق دانشگاه در اردیبهشت 1398 کمتر است.

ببینید! قیمت آب و برق و گاز دانشگاه ها دارای یارانه از بودجه های ملی است و با هزینه  آموزشی محاسبه می شود که مبلغ آن تقریبأ یک چهارم تا یک سوم هزینه خانگی شما می شود. 

برای اینکه برای شما اندازه و میزان این هزینه ای که من ادعا کردم، دقیق تر روشن شود، یک تحلیل هزینه سردستی برای شما داشته باشم؛ 

اگر میزان مصرف آب و برق شما در خانه در محدوده استانداردی قرار دارد، خود شما می توانید هزینه سرانه آب و برق خود، در دانشگاه را حساب کنید؛ هزینه سرانه مصرف دانشجویان چیزی کمتر از یک بیستم تا یک پانزدهم سرانه خانگی شماست؛ چرا که: 

اولاً: هزینه ها در منزل یک هزینه 24 ساعته در هفت روز هفته است و میزان حضور دانشجویان در دانشگاه بسیار کمتر از ساعات حضورشان در دانشگاه است.

دوم اینکه معمولاً  بخش مهمی از هزینه های سرانه مصرف خانوادگی به دلیل وجود اقلامی است که مصرف بسیار زیادی دارند؛ مانند: تلویزیون، یخچال و... که تقریبأ بیش از نیمی از مصرف سرانه خانگی را شامل می شود.

سوم اینکه معمولاً هر مصرفی در دانشگاه، چند برابر بهینه تر از مصرف خانگی است؛ مثلاً چراغی که در دانشگاه روشن می شود، برای 20 الی 25 نفر است. اما در خانواده ای دو نفره، برای ۲ نفر روشن می شود. 

اگر بخواهید مقایسه کنید، مبلغ آخرین قبض خانگی خود را – به شرط میزان مصرف استاندارد- برای رسیدن به قیمت مصرف آموزشی، تقسیم بر 3 کنید که معادل هزینه برق آموزشی دانشگاه شود؛ البته اگر پر مصرف هستید باید عدد قبض را بر 4 و بیشتر از آن تقسیم کنید؛ سپس عدد حاصل شده را برای تراز کردن زمان حضور خود در دانشگاه و خانه، حداقل بر 3 تقسیم کنید؛ و در نهایت برای خارج کردن اقلام پرمصرف خانگی، اعداد حاصل شده را مجدد بر حداقل 2 تقسیم شود؛ و البته این محاسبه دست بالا است که معادل این می شود که شما میزان سرانه مصرف خانگی خود را بر حداقل 18 تقسیم کنید تا هر دانشجو، حدود سرانه مصرف خود در این بخش پیدا کند؛ و البته این حداقل میزان قابل محاسبه است.

اینجاست که می بینید، آن ادعایی که شد مبنی بر اینکه سرانه هزینه آب و برق دانشجویان دانشگاه، اگر بخواهیم متوسط درنظر بگیریم، برای سه دانشکده، شاید حدود ۵٠٠ تومان در ماه شود، نسبتاً روشن می گردد.

ولی واقعی است؛ متأسفانه تقریباً همه ذهنیت ها و تصورات دانشجویان درباره کاهش هزینه های دانشگاه در دوره آموزش مجازی به همین صورت است و امیدوارم با چنین گفتگوهایی تا حدی ابهامات روشن شود و سوءتفاهم ها رفع شود.

نکته دیگری را عرض کنم که معمولاً دانشجویان عزیزمان به آن توجه نمی کنند؛ و آن هم وضعیت درآمدهای دانشگاه و صفر شدن برخی منابع مهم درآمدی، در دوران آموزش مجازی است.

باز برخلاف ذهنیت عمده دانشجویان، دانشگاه درآمدهای متعددی از حضوری بودن آموزش داشته که در وضعیت فعلی دیگر موجود نیست و به اداره اقتصادی دانشگاه ضربات جدی ای وارد کرده است. 

شما شهریه دانشگاه ما را با شهریه دانشگاه آزاد و یا دانشگاه های غیرانتفاعی دیگر در رشته ها و وضعیت های مشابه مقایسه کنید. آن وقت متوجه خواهید شد که شهریه ما پایین تر است یا بالاتر؛ دوستانی که مقایسه کرده اند، می دانند که شهریه ما حداقل ۱۵ تا ۲٠ درصد از خیلی واحدهای مشابه خودمان پایین تر است. 

این شکاف مالی را ما چگونه تأمین و پُر می کردیم؟ از مثلاً اجاره دادن های بوفه ها، دفاتر تایپ و تکثیر دانشجویی، کلاس ها و کارگاه ها خارج از ساعات آموزشی و ... . مثلاً ما در دانشکده هایمان خارج از ساعت های آموزشی و یا روزهای تعطیل آخر هفته یا در ایام تعطیلات تابستان و عید نوروز، کلاس ها را به بخش های مختلف که نیاز به کلاس داشتند، اجاره می دادیم. این خودش چندصد میلیون درآمد برای دانشگاه داشته که در ردیف منابع درآمدی دانشگاه بوده که همه آن ها الآن و در وضعیت آموزش مجازی دانشگاه، صفر شده است. 

این یعنی برخلاف این که دانشجویان تصور می کنند که اگر دانشگاه بسته باشد، برای دانشگاه سود به دنبال دارد، هرگز این گونه نیست بلکه بسته بودن دانشگاه به لحاظ مالی ضرر ایجاد می کند. این اعداد حدود ۲٠٠ تا ۳٠٠ میلیون تومان در سال، ضرر دانشگاه فقط بابت اجاره های مکان هایی است که دریافت می کردیم و در شرایط حال امروزی، دیگر وجود ندارد. 

لذا در مجموع می شود این طور گفت که نبودن دانشجویان و غیرحضوری شدن کلاس ها، نه تنها در این چند ماه اخیر، هزینه های دانشگاه را کاهش نداده، بلکه هزینه ها را افزایش داده و در حقیقت، در دانشگاه بیش از آن چیزی که پیش بینی می شده، هزینه انجام شده است.

عمده این هزینه های سرسام آور، صرف خرید سخت افزارهای مورد نیاز آموزش مجازی شده است. 

احتمالأ خود دوستان در این ۷ ماه، لپ تاپی تهیه کرده اند و یا گوشی ای خریده اند و اگر نخریده اند، حتما از وضعیت قیمت ها و شیب افزایش آن مطلع هستند؛ همین وضعیت دشوار برای دانشگاه هم اتفاق افتاده است؛ یعنی ما سطحی از نیازهای سخت افزاری، برای استقرار نظام آموزش مجازی داشتیم که خرید آن برای دانشگاه دشواری هایی را پدید آورد.

البته می دانید که دانشگاه سوره یک دانشگاه حضوری بود و آمادگی ای در خود برای برپایی نظام آموزش مجازی، آن هم در یک شرایط بحرانی نداشت؛ 

خوب است بدانید که از همان بدو زمانی که من به دانشگاه سوره آمدم، یعنی از حدود آذرماه ماه 1398، مطالعات جدی ای را برای استقرار نظام آموزش مجازی آغاز کرده بودیم و در اواخر دی ماه هم برای دوست عزیزی که سابقه کار حرفه ای قابل توجهی در این حوزه داشت، حکم زدم تا برای برپایی نظام آموزش مجازی دانشگاه اقدامات لازم را انجام دهد؛ آن زمان تصور من بر این بود که به آرامی برای ابتدای سال تحصیلی مهر 1399، بتوانیم سامانه جامعی را مستقر کنیم؛ «ولی افتاد مشکل ها» و با بحران بیماری همه گیر کووید 19 همه برنامه ریزی ها تغییر کرد تا با فشار زیاد و پیگیری های کاری حتی در ایام نوروز و ایام تعطیلی معمول همکارانم، بتوانیم بعد از نوروز 1399، سامانه آموزش مجازی دانشگاه سوره را راه اندازی و کم کم با اصلاحاتی آن را کامل تر کنیم.

در این میان دشوارترین حلقه از این زنجیره عملیات ها و فرآیندهای استقرار سامانه آموزش مجازی، تهیه نیازمندی های سخت افزاری دانشگاه بود؛ می دانید که بازار سخت افزار کشور، در ماه های اخیر به 3 دلیل، زیر فشار شدیدی بود:

اول: افزایش قیمت ارز که هم قیمت ها را به نسبت آن افزایش می داد و هم به دلیل عدم اطمینانی که در بازار ایجاد می کرد، اصل نظام خرید و فروش و تجارت را در این حوزه به شدت متأثر کرد.

دوم: مشکل کشور در تجارت خارجی برای وارد کردن برخی کالاها، از جمله سخت افزارهای مورد نیاز کشور؛ که ناشی از تحریم های ظالمانه دشمنان مردم ایران از سویی و ایجاد اختلال در عرصه تجارت جهانی ناشی از بحران بیماری کووید 19 بود.

سوم: نیاز ناگهانی بازار ایران برای مصرف سخت افزارهای خاص در دوران همه گیری بیماری کرونا، برای استقرار نظام های دورکاری یا آموزش مجازی؛ ناگهان صدها هزار موسسه آموزشی نیازهای سخت افزاری خاص پیدا کردند و بازار کشور به این سرعت توان پاسخگویی به این نیازها را نداشت؛ لذا بازار دچار اختلالاتی شد و قیمت ها، افزایش های عجیب و غریبی پیدا کرد.

این را در کنار این مسأله بگذارید که در اوج نیاز ما به قطعاًت سخت افزاری در نیمه دوم اسفند 1398 و فروردین 1399، اصولاً کل بازارهای سخت افزار کشور تعطیل بود و ما مجبور بودیم که نیازهای دانشگاه را از مسیرهای غیرمعمول تهیه کنیم.

 در چنین وضعیتی بود که در برخی از اقلام، در لحظاتی که دانشگاه نیاز حیاتی داشت، قیمت آن کالاهای مورد نیاز، تا ۶ برابر افزایش پیدا کرده بود؛ مثلاً وِب کَمی را که قبل از این ماجراها به قیمت ۴٠٠ هزار تومان در بازار تهیه می کردیم، در روز نیاز، مجبور شدیم به قیمت دو و نیم میلیون تومان هزینه کنیم و بخریم. صرفاً برای این که در آن لحظه نیاز داشتیم. 

موردی هم نیست که بخواهیم پنهان کنیم؛ من تعجب می کنم از بعضی دوستان که تصور می کنند ما چیزی را از آن ها مخفی می کنیم. کسی که در سطح فردی یا خانوادگی یا حتی یک کار شرکتی کوچک، در این چند ماه، کمترین تراکنش اقتصادی داشته است، متوجه می شود که مدیران دانشگاه با چه دشواری هایی برای اداره دانشگاه مواجه بوده اند؛ آیا در شرایطی که میانگین نرخ رسمی و اعلام شده تورم سالیانه در 3 سال گذشته کشور، بیش از 40 درصد بوده و این به آن معناست که هزینه ها به صورت میانگین حدود 3 برابر شده است، باز باید اثبات کنم که هزینه های دانشگاه افزایش یافته است؟؟

در این میان از جمله بدیهی ترین آنها، افزایش هزینه های سخت افزاری است؛ در این مدت ۳ سرور برای زیرساخت های آموزش مجازی تهیه کردیم و این هم با یک فشردگی زمانی خیلی زیاد بود. یعنی ما اگر قصدمان این بود که یک سیستم آموزش مجازی راه اندازی کنیم و شرایط نیز چون شرایط عادی تر سال گذشته می بود، شاید حتی هزینه هایمان ۳٠ یا ۴٠ درصد کاهش پیدا می کرد، ولی چون در یک فشار زمانی بودیم و کل کشور نیازمند بسیاری از کالاهایی شد که ما هم نیاز داشتیم، همچنین بحران کرونا به وجود آمد، همچنین بحث تحریم کشور، همچنین مشکلات ارزی به وجود آمده، همچنین بحران های کمبود کالا در این حوزه ها و بعضی از احتکارها  به وجود آمده، همه و همه باعث شد تا هزینه های ما چندین برابر بشود. 

ما برای این که بتوانیم تراز مالی سالیانه را حفظ کنیم، تلاش می کنیم که هزینه ها را هرچه بیشتر کاهش دهیم. حتی برخی از اضافه کارهایی که قبلأ به صورت معمول به همکاران پرداخت می شده را کم کردیم تا بتوانیم صرفه جویی کرده و برخی از هزینه ها را در این سال سخت اقتصادی مدیریت کنیم.

خیر! ما کلیه کارها و هزینه های دانشگاه را خودمان و با تکیه صِرف به شهریه های دانشجویان انجام دادیم و هیچ کسی به ما کمک نکرد؛ 

قاعدتاً اگر یک مرکز چابک در این شرایط بحرانی، در کشور وجود می داشت که این نیازها را برای دانشگاه ها به صورت ملی تهیه و توزیع می کرد، شاید هم اضطراب مدیران دانشگاهی کمتر می شد و آنها تمرکز بیشتری برای مدیریت محتوایی آموزش می داشتند و هم هزینه های مجموع کشورتا حد زیادی کاهش پیدا می کرد.

ولی تا جایی که من خبر دارم، هر دانشگاهی، خودش برای خودش کار کرده است. 

نکته ای را خدمت شما عرض کنم؛ استادان و همکاران من در دانشگاه، همگی از میان همین مردم هستیم و در همین محیط و با همه دردها و خوشی هایش مثل همه شما، زیست می کنیم؛ لذا همه این نوع مشکلاتی که شما می فرمایید برای همه ما کاملاً قابل درک است.

برای من که در رأس این مجموعه قرار دارم به دلیل مراجعات مکرر و گزارش هایی که دریافت می کنم یا می خواهم برای من تهیه شود، فرصت بیشتری فراهم است تا ابعاد مختلف این مشکلات روشن شود؛ ما در این ایام، در همین ایامی که مشکلات اقتصادی از در و دیوار دانشگاه می بارید، برهه هایی را داشته ایم که تا 30 درصد چک ها و مطالبات دانشگاه از دانشجویان، نقد نشده است؛ با وجود این سعی کرده ایم با نگاهی همدلانه، فرهنگی و دانشگاهی در همه این مدت با دانشجویان تعامل داشته باشیم و اگر افرادی دارای مشکلات واقعی ای بوده اند، به اصطلاح با آنها راه بیاییم؛

اما این وضعیت روی دیگری هم دارد؛ دانشگاه حتی یک ریال منابع، خارج از همین شهریه ای که دانشجویان عزیز ما می پردازند، ندارد و باید همه هزینه کردهای خود را با همین منبع تأمین کند؛ اگر خدای ناکرده مشکلی در دریافت شهریه های دانشجویی برای دانشگاه پیش بیاید، بلافاصله دانشگاه در پرداخت حتی حقوق ماهیانه کارکنان و استادان خود دچار مشکل می شود و زنجیره ای از مشکلات پدید می آید که که به قول مشهور، دود آن در نهایت به چشم خود دانشجویان فهیم ما خواهد رفت؛ لذا من به عنوان مسئول این مجموعه، تمام تلاش خود را به کار می گیرم تا این توازن حساس، در این شرایط سخت، برقرار شود؛ ولی باز تأکید می کنم که هرکدام از دانشجویان محترمی که در پرداخت شهریه خود دچار مشکلاتی هستند، به مدیر محترم دانشجویی دانشگاه مراجعه و طرح مشکل نمایند تا حداکثر همکاری ممکن برای ایشان دیده شود.

و اما در ادامه، سوال شما راجع به اینترنت رایگان هم اولین چیزی که می توانم خدمت شما و همه سروران خودم عرض کنم، این است که اجرای آن وعده، وظیفه و تعهد دولت و بر دوش همکاری دو وزارت خانه علوم، تحقیقات و فناوری و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات بود که متأسفانه انجام نشد. این انتظاری بود که همه دانشگاهیان از استادان و کارمندان دانشگاه گرفته تا دانشجویان، از همان بحران شیوع کووید 19، از مجموعه دولت داشتند و به نظر من انتظار به حقی هم بود و می شد با یک برنامه ریزی مناسب، کل ترافیک سامانه های آموزش مجازی و حتی خدمات دولت الکترونیک کشور را رایگان کرد؛ اما به هرحال نشد.

همراهان ما در این مصاحبه دقت کنند که رایگان کردن ترافیک مصرفی سامانه های آموزشی دانشگاه، وعده و قول مسئولان دانشگاه نبود، بلکه وعده مسئولان دولت بود؛ کما این که حداقل ۳ نفر از وزرای گرامی، یعنی وزیر محترم ارتباطات و فناوری اطلاعات، وزیر محترم آموزش و پرورش و وزیر محترم علوم، تحقیقات و فناوری، از اسفند سال گذشته، بارها  در رسانه ها گفته اند که «ترافیک سامانه های آموزش مجازی رایگان شد»؛ چیز پنهانی هم نبوده؛ حتی می توانید اخبار مربوطه را در اینترنت جستجو کنید که ببینید حرف من صحیح است یا خیر. حتی نگفتند «می خواهیم یا تصمیم داریم یا در حال برنامه ریزی هستیم که رایگان کنیم» فرمودند که «رایگان شد» و تمام؛ خودم حداقل دو مرتبه، البته قبل از این صحبت های جدید ایشان در روزهای آغازین سال تحصیلی جدید، از وزیر محترم ارتباطات و فناوری اطلاعات شنیدم که اینترنت آموزشی دانشگاه ها رایگان شد. 

ایشان حتی توئیتی اواخر اردیبهشت منتشر کرده بودند که بنده زیر توئیت ایشان مطلبی زدم که این طور نیست، اگر خودتان به صورت فردی ناشناس به اپراتورهای ارائه دهنده خدمات اینترنتی تماس بگیرید و بپرسید برای رایگان شدن ترافیک سامانه آموزش مجازی دانشگاهم چه کاری می توانم کنم، اظهار بی اطلاعی می کنند. ما سه فایل صوتی که خودمان تهیه کرده بودیم، زیر توئیت آقای آذری جهرمی گذاشتم که به سه اپراتور بزرگ، تماس گرفتیم اما گفتند هیچ ابلاغیه ای برای ما نیامده و اپراتورها از اصل خبری که وزیر محترم ارتباطات نسبت به ترافیک رایگان داد، بی اطلاع بودند؛ که خود توئیت های من هم، به جهت شمول نکته ای که طرح می کرد، در همان زمان در چند خبرگزاری کشور هم بازتاب داشت؛ پس از آن همان خبرگزاری ها در پیگیری مسأله، با مسئولین چند دانشگاه دیگر هم تماس گرفتند و همه آن ها نیز از وجود اینترنت آموزشی رایگان برای سامانه های دانشگاه خود اظهار بی اطلاعی کردند؛ به هر حال این عدم امکان برای وعده رایگان شدن ترافیک آموزش مجازی برای من خیلی تلخ بود. 

حال ما در دانشگاه با این وضعیت مواجه بودیم. ما چیزی را از دانشجو پنهان نکردیم. وزارت علوم، تحقیقات و فناوری اواخر سال 1398، از ما خواست آی پی سامانه های آموزشی خود را ارائه دهیم و این کار را کردیم؛ حتی اگر الان هم به سایت وزارت علوم و وزارت ارتباطات مراجعه کنید، آی پی های آموزش مجازی دانشگاه سوره به عنوان یکی از آی پی هایی که باید دارای ترافیک رایگان باشد، وجود دارد و حتی خبر آن را در اواخر فروردین و یا اوایل اردیبهشت در سایت خودمان کار کردیم؛ اما بالاخره اینترنت رایگان نشد.

ما پیگیری های لازم را انجام دادیم اما نشد. فقط هم ما نیستیم بلکه تعداد زیادی از دانشگاه های کشور با این مشکل مواجه شدند. درگوشی خدمت شما عرض کنم که وقتی با کارشناسان مربوطه برای پیگیری تماس می گرفتیم، خیلی صریح به ما می گفتند که خبری نیست و قرار نیست اتفاقی بیفتد! با کمال ناراحتی با چنین شرایطی مواجه بودیم.

 پس از این ماجرا که اتفاق افتاد و برای من هم خیلی تلخ بود، متأسفانه به استرس هایی که از قبل برای دانشجویان وجود داشت، اضافه شد؛ برای همین پس از آن، بنده تیمی را در دانشگاه مأمور کردم که اگر وزارت علوم و وزارت ارتباطات نمی توانند ترافیک مصرف آموزشی دانشجویان ما را رایگان کنند، خودمان تدابیری بیندیشیم که ببینیم می توانیم اینترنت عزیزان مان را رایگان کنیم یا نه؛ 

طبق گزارشی که این تیم به من دادند، متأسفانه شرایط زیرساختی و مالی ما در اواسط ترم گذشته به گونه ای نبود که هزینه ترافیک مصرفی دانشجویان مان را پرداخت کنم؛ اما بیان شد که میزان ترافیک مصرفی استادان عزیز قابل محاسبه و پرداخت است؛ لذا ما در پرداخت های حق التدریس استادان محترم ترم گذشته دانشگاه که همین چند روز پیش واریز شد، تقریباً همه هزینه های اینترنت این سروران را با ایشان تسویه کردیم.

بعد از این مرحله، این تیم فعال، حدود ۳ ماه، از خرداد تا پایان مرداد، کار و پیگیری داشت و جلسات متعددی با اپراتورهای ارائه دهنده خدمات اینترنتی برگزار کردند تا به مدلی منحصر به دانشگاه سوره، برای رایگان کردن ترافیک خدمات آموزشی دانشگاه برسند. در نهایت اوایل شهریور موفق شدیم که با یکی از اپراتورهای تلفن همراه، تفاهم نامه ای اولیه امضا کنیم که براساس آن بتوانیم یک سیم کارت به همه دانشجویان و استادانمان ارائه دهیم که ترافیک مورد استفاده برای آموزش مجازی دانشگاه سوره در این سیم کارت ها رایگان باشد. 

حال جلساتمان ادامه دارد و این یک کار فشرده است که از همکاران ما وقت بسیاری هم گرفته است و هنوز به نتیجه نهایی نرسیدیم. البته امیدوارم اگر مشکل پیش بینی نشده ای پیش نیاید، بتوانیم در آبان ماه، این سیستم را مستقر کنیم. 

باتوجه به این که حدود ۷٠ درصد دانشجویان، از گوشی های تلفن همراه برای اتصال به سامانه های آموزش مجازی دانشگاه استفاده می کنند، به این نتیجه رسیدیم که بهترین راهکار این است که سیم کارتی، با مشخصات خاص، در اختیار دانشجویان قرار دهیم؛ البته سایر عزیزان هم می توانند با شیوه هایی مانند هات اسپات کردن گوشی خود و اتصال لپ تاپ به گوشی خود نیز از مزایای این سیم کارت بهره ببرند.

دانشجویان وقتی این سیم کارت را وارد گوشی خود کنند، ترافیکی که صرف ارتباط با سامانه های دانشگاه سوره و آموزش مجازی دانشگاه می شود، به صورت رایگان در می آید. در عین حالی که تعداد حدود چهار هزار سیم کارت به همه دانشجویان و استادان دانشگاه می دهیم که تمام تماس ها و پیامک های میان آنها تا یک سطح قابل قبولی، رایگان است. یعنی دانشجویان عزیز که دارای این سیم کارت هستند اگر با استادشان یا هم کلاسی شان که او هم دارای این سیم کارت است، بخواهند صحبت کنند، مکالمه آنها رایگان محاسبه می شود. امیدوارم بتوانیم تا  ۲٠ روز تا حداکثر ۱ ماه آینده، بتوانیم این سیستم را مستقر کنیم.

باز هم می گویم که بخش زیادی از کار دست ما نیست؛ ایده اولیه از سمت همکاران من در دانشگاه سوره بوده تا به طرحی برسند که هم نیازهای ما را بر طرف کند و هم به دلایل اقتصادی و اجتماعی برای طرف مقابل ما هم جذابیت داشته باشد؛ 

اگرچه تفاهم نامه امضا شده ولی ما پیگیر هستیم تا در روزهای پیش رو قرارداد نهایی با تنظیم تعهدات مالی و اجرایی طرفین به امضا برسد. درنهایت با این بالا و پایین هایی که به لحاظ سخت افزاری و نرم افزاری و شرایط اقتصادی و اجتماعی در کشور وجود دارد، آن اپراتور باید پیشنهاد ما را بپذیرد و تا الان که حدود ۳ ماه است مذاکرات سنگینی را با آن ها شروع کردیم، در نهایت پای این قرارداد بیاید. تیمی که تشکیل داده ایم، هفته ای یک یا دو بار با آن اپراتور جلسه دارند تا به مدل نهایی تفاهم برسیم. زیرا باید هم آن اپراتور احساس کند که به نفعش است که همچین اتفاقی بیفتد و هم ما از طرف دانشگاه احساس کنیم که به لحاظ رضایت همراهان راستین دانشگاه، منافع مان تأمین می شود.

در حقیقت مدلی که با آن ها طراحی می کنیم، این گونه است که دانشجویان ترافیک اینترنتی سیم کارت خود را برای اتصال به سامانه آموزش مجازی مصرف می کنند و هزینه هایش را دانشگاه مستقیماً به جای مصرف کننده نهایی به اپراتور پرداخت می کند. و از طرفی چون یک بازار بزرگی برای اپراتور ایجاد می کنیم، به دنبال این هستیم که یک تخفیف قابل توجه از اپراتور بگیریم. در این صورت هم اپراتور یک بازار گسترده پیدا می کند و راغب می شود که این همراهی را با ما داشته باشد و هم استفاده از اینترنت برای آموزش مجازی دانشجویان دانشگاه سوره رایگان می شود و هم ما یک خدمت ایجاد می کنیم که امیدواریم رضایت بیشتری را جلب کنیم و تا جایی که می دانم اگر این مدل محقق شود، هیچ دانشگاهی مشابهش را انجام نداده و این مورد با همت دوستان و همکاران بنده است که برای اولین بار با پیشنهاد و خلاقیت ویژه خودشان اجرایی می شود؛ البته هنوز برخی ریزه کاری های حقوقی وجود دارد که ان شاء الله در کوتاه مدت به راه حل نهایی خواهیم رسید.

همان طور که بارها پیش از این گفته شده، آموزش، یک زنجیره متوالی به هم پیوسته است مثل یک مجموعه حلقات زنجیری که اگر یک حلقه آن قطع شود، در این صورت کل زنجیر استحکامش را از دست می دهد. ما باید به این نکته توجه جدی کنیم که اگر اختلالی در یک ترم آموزشی به وجود بیایید، فقط روی آن ترم اثر نمی گذارد، بلکه کل ترم های بعدی دانشجویان را متأثر می کند. این مسأله ای بود که ما همیشه روی آن تأکید داشتیم که اگر این زنجیره به هم بخورد، خیلی از برنامه ریزی های ما برای سه یا چهار سال به هم می ریزد. 

البته وضعیت دانشجویان ترم آخر یا دانشجویانی که در دو یا 3 ترم آتی باید دانش آموخته شوند، هم در این وضعیت، پیچیده تر است و نباید تغییر در برنامه ریزی درسی، فارغ التحصیلی این عزیزان را با وقفه مواجه کند.

در عین حال نیز این حرف درست است که در برهه های آموزش مجازی، آموزش حوزه های نظری تر کیفیت بالاتری خواهد داشت؛ در این خصوص مدتی قبل از برنامه ریزی کلاسی ترم جاری، با مدیران گروه ها و روسای دانشکده ها جلسات متعددی داشتیم که این مدیران گرامی، با این رویکرد برنامه ریزی آموزشی این ترم را انجام دهند. 

دقت کنید که تدوین برنامه درسی هر رشته را که کاری تخصصی است، گروه مربوطه اش طراحی و نهایی کرده است و اینگونه نیست که مثلاً رئیس دانشگاه یا معاونانش به صورت مستقیم در تدوین برنامه های درسی دخالت کنند؛ البته سیاست های کلان برنامه ریزی درسی در ستاد دانشگاه تهیه شده و در نهایت ارزیابی کیفیت کار گروه ها، در این ستادها صورت می پذیرد؛ لذا در جریان اقدامات صورت گرفته هستم. 

مثلاً در خصوص تربیت بدنی که شما گفتید، تدبیری که دوستان اندیشیده اند این بوده که رشته تخصصی دانشجویان در تربیت بدنی۲، شطرنج باشد که راحت تر در نظام آموزش مجازی قابل ارائه است. و مانند این موارد …

همه گروه ها قرار بوده که براساس وضعیت خاص خود رشته، حتی المقدور تعداد واحدهای عملی و کارگاهی را کم کنند. البته در این جا همانطور که عرض شد ما یک نگرانی برای دانشجویان ترم ۶ و ۷ و 8 مقطع کارشناسی داشتیم که باید به فرآیند فارغ التحصیلی شان کمک شود. در این جا شاید تعداد واحدهای عملی شان بیشتر از دانشجویان ترم پایین تر باشد؛ ولی بالاخره این زنجیره آموزشی هر چه قدر به ما اجازه داد، طراحی و تدوین برنامه درسی ترم جاری با تأکید بر ارائه درس های نظری تر صورت گرفته است.

البته من متخصص این حوزه نیستم؛ ولی وقتی از کارشناسان می پرسیم به ما می گویند که حداقل خود را برای ادامه این وضعیت تا یک سال آینده، آماده کنید؛ واقعاً همین مقدار هم کار ما را فوق العاده سخت می کند و البته تخمین های بیش از این مقدار هم وجود دارد که رسماً می تواند همه نظامات آموزشی دنیا را از اساس متحول کند.

ما به آرامی با رصد همه اتفاقات و برنامه ریزی در یک شرایط بی ثبات، اقدام خواهیم کرد و در عین اینکه امیدواریم به زودی این بلیه تمام خواهد شد، با این حال برای تحولات دیگر هم در حال گفتگو و برنامه ریزی هستیم؛ تا ببینیم چه پیش خواهد آمد.

وزارت علوم وقتی به یک رشته ای مجوز می دهد، مشخص می شود که مجوزی که داده برای آموزش حضوری است یا آموزش مجازی؛ ما تا پیش از این وضعیت، نه اصولاً تقاضایی برای مجوز اجرای رشته ای به صورت رشته مجازی، به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری فرستاده بودیم و نه چنین مجوزی را از وزارتخانه اخذ کرده بودیم. 

اگرچه الآن با این وضعیتی که به وجود آمده و هزینه هایی که در زیرساخت حوزه آموزش مجازی کردیم، پیشنهاد شده است تا از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تقاضای مجوز اجرای رشته های مجازی داشته باشیم و برای اخذ مجوز خاص این مورد اقدام کنیم. 

از سویی طبق آیین نامه فعلی برای آموزش حضوری نیز در هر درس، مجوز اجرای تقریبأ ۱٠ تا ۱۵ درصد آن کلاس به صورت مجازی وجود دارد؛ یعنی اگر روزی به لطف خدا و تلاش کادر سلامت کشور، دوره کرونا تمام شد، در طی یک دوره ۱۶ جلسه درسی، در صورتی که استاد ۱۲ جلسه حضوری برگزار کرده باشد، این اجازه وجود دارد که با رضایت استاد و همه دانشجویان ۲ جلسه هم مجازی برگزار شود. این چیزی است که همین الآن هم آیین نامه وزارت علوم به ما اجازه می دهد. ولی اگر ما بخواهیم رشته مجازی طراحی و اجرا کنیم، باید به صورت خاص از وزارت علوم مجوز اجرا بگیریم که با توجه به احساس نیاز در این حوزه و وجود متقاضی، پیگیر این امر هستیم.

در این دوره ای که الان هستیم، که ان شاءالله هرچه زودتر تمام شود، آیا کلاس حضوری با رعایت پروتکل های بهداشتی برگزار می شود؟ 

ما از خردادماه سال جاری، پس از یک وقفه کوتاه، حضور دانشجویان را با رعایت کامل از قواعد بهداشتی، داخل دانشگاه شاهد بوده ایم؛ مدیر محترم دانشجویی دانشگاه که فردی بسیار جدی و پیگیری نیز  هستند، مسئول نظارت بر این امر شدند تا کلاس ها را زیرنظر بگیرند و ارزیابی کنند؛ حتی به ایشان مجوز دادم که در هرکلاس و کارگاهی که تشخیص می دهد، قواعد بهداشتی رعایت نشده، کلاس را فی الفور تعطیل کند و به افراد داخل کلاس تذکر داده شود که قواعد را رعایت کنند و اگر سرپیچی کردند، آن کلاس را تعطیل کند. 

دوستان ما تدابیر به خصوصی در حوزه های کلاس های کارگاهی اندیشیده اند که البته در این ترم هم اجرا می شود. در همین مدت، حضور دانشجویان را در همین ساختمان مرکزی تا سقف ۱٠٠ تا ۱۲٠ نفر در نظر گرفتیم؛

 کلاس های عملی و کارگاه هایی که در خرداد و تابستان با جمعیت ۱٠ تا ۱۵ نفر داشتیم، با حضور دوره ای ۵ تا ۶ نفر و حتی بعضاً 3 نفر تشکیل می شد، تا افرادی که علاقمندی و پیگیری بیشتری دارند، بتوانند راحت تر از آموزش در این حوزه ها بهره ببرند؛ و البته باز تأکید می کنم که مجموعه این طراحی های دقیق با توجه به اقتضائات خاص هر رشته، در هر گروه و در هماهنگی مدیر محترم گروه، کارشناس محترم گروه و استاد عزیز درس صورت می پذیرد تا درعین اینکه از ظرفیت آموزش مجازی، جهت حفظ سلامتی همه همراهان دانشگاه سوره، بهره کافی و وافی برده شود، کیفیت آموزش دانشگاه نیز حفظ شود. 

حتماً می دانید که دانشگاه سوره به لحاظ رشته، دانشگاه بسیار متکثر و متنوعی است. یعنی دانشکده فرهنگ و ارتباطات ما یک فضا و پارادایم دارد، دانشکده معماری و شهرسازی ما یک اتمسفر خاص خود را دارد و دانشکده هنر ما زیست بوم دیگری است؛ حتی خود همین دانشکده هنر نیز به تنهایی دارای رشته های مختلفی است که فضاهای متنوعی نسبت به هم دارند؛ و این گوناگونی و رنگین کمان رنگ رنگ دانشگاه سوره، ما را وادار می کند که با عبور از تمرکزگرایی، طراحی و اجرای چنین امور مهمی را به خود مدیران محترم گروه بسپاریم که برای گروه آموزشی خود تدبیر کنند و تشخیص دهند که کدام کلاس ها و با چه شیوه ای در حداقل تراکم ممکن در دانشگاه اجرا شود؛ ولی همانگونه که بارها پیش از این گفته شده است، سیاست اصلی در ترم جاری این است که آموزش به صورت مجازی اجرا شود، افراد کمتر به دانشگاه رفت وآمد کنند و همه حتی المقدور برای حفظ سلامتی شان، در خانه های خودشان باشند.

قطعاً همین طور است. محیط دانشگاه، با حضور فعال دانشجویان و ارتباطاتی که شکل می گیرد، آفریده می شود؛ دانشگاه چیزی فراتر از صِرف آموزش است و البته آموزش حضوری در دانشگاه، نسبت به آموزش مجازی هیچ جایگزینی ندارد. 

ولی درباره همین انگیزه بخشی که شما می فرمایید، و مهم ترین عاملی است که انسان را به موفقیت می رساند، دوستان دانشجو سعی کنند به صورت درون زا آن انگیزه را در نفس خودشان ایجاد کنند. ما می دانیم اوضاع سختی است؛ من خودم معلم هستم و سر کلاس می روم، شما فکر نکنید این فضا، روی مثل بنده تأثیرات منفی برای انگیزه زدایی ندارد بلکه به من هم ناآرامی های روحی و سختی های انگیزشی عارض می شود. ولی دوستان در خودشان این عزم و اراده را ایجاد کنند که به جای این که به دلخوری هایی که از درون شان مثل گدازه های آتشفشان فواره می زند، توجه کنند و یا در اقیانوس مواج و خطرناک هر نوع ناراحتی های درونی دیگری فرو روند و کاهش انگیزه داشته باشند، تلاش کنند از این فرصت زمانی که برایشان ایجاد شده، برای تمرین و مطالعه بیشتر استفاده کنند؛ با استادان خود برای مطالعه بیشتر و گرفتن تمرین های فوق العاده، مشورت بگیرند؛ در نهایت هم اگر باز مشکلی وجود داشت، می توانند به مرکز مشاوره دانشگاه مراجعه حضوری یا تلفنی کنند.

بله! به یکی از نکات بسیار ویژه دانشگاه ما در این ایام اشاره کردید.

 من خودم در همان روزهای اول اعلام قرنطینه در اوائل اسفندماه، این حس را داشتم که چنین فضای سختی، واقعأ به دانشجویان ما که بسیار هم عاطفی هستند، فشار روحی و روانی زیادی وارد خواهد آورد و احتمالأ مشکلاتی را برایشان ایجاد خواهد کرد. 

از همان اسفندماه از معاونت دانشجویی و فرهنگی که واحد مشاوره دانشگاه زیرمجموعه آن معاونت است، خواستم که حتماً برای مشاوره به دانشجویان فعال باشند. در همان موقع شماره تلفن هایی اعلام شد تا اگرچه دانشجویان نمی توانستند به صورت حضوری از خدمات مشاوره ای دانشگاه استفاده کنند، ولی این امکان فراهم شد که دانشجویان عزیز ما، تلفنی با کارشناس دفتر مشاوره و مددکاری دانشگاه تماس بگیرند، وقت تنظیم کنند و به صورت تلفنی مشاوره داشته باشند.

 و واقعاً هم ایده ای بود که جواب داد؛ ما در این ایام مشاوره های تلفنی متعددی را داشتیم. فکر می کنم از اول دوره کرونا تا الآن، شاید نزدیک به ۴٠٠ تا ۴۵٠ نفر از این مشاوره های تلفنی و بعضأ حضوری دانشگاه استفاده کرده اند؛

 پس ما در این دوره غیرحضوری شدن ارائه خدمات دانشگاهی، حتی خدمت مشاوره ای را که می شد به صورت مجازی به دانشجویان ارائه داد، قطع نکردیم و سعی کردیم از این طریق به دانشجویان خوب مان کمک کنیم. 

فکر می کنم در همین دوران کرونا تعداد ۴ یا ۵ کارگاه مشاوره ای هم برگزار شد. 

در این خصوص و در تکمیل این بحث باید به درس مهم مهارت های زندگی اشاره کنم؛ سال گذشته که بنده به دانشگاه آمدم، یکی از درخواست هایی که از واحد دروس عمومی داشتم، این بود که از سال گذشته درس مهارت های زندگی وارد یکی از دروس گروه عمومی ما در مقطع کارشناسی، با تأکید بر ارائه درس در ترم اول شد که دانشجویانی که معمولاً با ورود به دانشگاه، دچار برخی اضطراب ها می شوند این واحد را بگذرانند و از مزایای آن بهره ببرند.

بله حتمأ. چرا که نه!

بنده معمولاً حداقل یک جلسه پرسش و پاسخ با دانشجویان معمولاً در روز 16 اذر تشکیل می دهم. امسال نیز می توانیم این جلسه را در روز دانشجو داشته باشیم. چون در ذهنم بود که می خواهیم جلسه پرسش و پاسخ را در ۱۶ آذر برگزار کنیم، سعی کردیم در این زمان و به بهانه آغاز سال تحصیلی، سوالات رایج تر دوستان و دانشجویان را در چنین مصاحبه ای پاسخ بدهیم که عرض احترامی به دوستان کرده باشیم. 

البته در اردیبهشت ماه هم مصاحبه مفصلی با خبرگزاری مهر درباره سؤالات مطرح در بین دانشجویان، داشتم؛ سعی می کنم در قالب مصاحبه های مفصل به پرسش های دانشجویان پاسخ دهم تا به زودی در جلسه ای مجازی، به صورت آنلاین به پرسش های دانشجویان پاسخ دهم؛ ان شاء الله به شرط حیات در روز دانشجو، برای پرسش و پاسخ در خدمت دوستان خواهم بود.

ببینید چون بر اساس بخش نامه رسمی وزارت علوم، آموزش های حضوری خود را به آموزش مجازی تبدیل کردیم، لذا برای هرگونه انصراف یا دریافت مرخصی، وفق مقررات عادی دانشگاه عمل شده و می شود. وزارت علوم هم تأکید کرد که تمام دانشگاه ها با قدرت به اجرای شیوه آموزش مجازی ادامه دهند و ما نیز مثل بقیه با همان وضعیت ادامه دادیم. 

موضوعی که شما به آن اشاره کردید، مصوبه ای بود که در شورای دانشگاه خود ما تصویب شد؛ وفق این مصوبه اگر دانشجویانی باشند که در یک نقطه دور افتاده ای از کشور، امکان استفاده از آموزش مجازی را نداشته باشند، می توانند به شورای آموزش دانشگاه تقاضای انصراف از ترم تحصیلی را بدهند؛ دوستان شورا آن را بررسی می کنند. اگر کسانی واقعأ امکان استفاده از سامانه آموزش مجازی را نداشتند، آن وقت ما سعی کردیم با این دوستان حداکثر همکاری را داشته باشیم و به آن ها در حوزه شهریه و سنوات، کمک های ویژه ای کنیم.

به هر حال ما تنها یک دانشگاه هستیم و معمولاً هم دانشگاه ها ساختار و روالی برای پیگیری شغل فارغ التحصیلان خودشان ندارند. اگرچه معمولاً دانشگاه ها برای این که بتوانند برای این کار به دانشجویان خود کمک کنند، دو زیرساخت ایجاد می نمایند؛ 

یکی انجمن یا کانون فارغ التحصیلان است که این مورد را تقریبأ شروع کردیم. از دوستانمان در معاونت دانشجویی و فرهنگی و نیز معاونت آموزشی کمک خواستیم که در فرصت مناسب روی این موضوع تمرکز کنند تا بتوانیم یک کانون فارغ التحصیلان قدرتمند از دانش آموختگان برجسته دانشگاه ایجاد کنیم و از همین ظرفیتی که در فارغ التحصیلان شناخته شده دانشگاه موجود است برای کمک به دانشجویان فعلی استفاده کنیم. البته فارغ التحصیلان دانشگاه سوره، همواره در فضای فرهنگی و هنری کشور برای خود و دیگران شغل ایجاد می کنند که شاید یکی از جذابیت هایی که برای دانشگاه سوره وجود دارد، همین نکته باشد. البته شاید به خاطر شرایط اقتصادی سال های اخیر کشور، این مزیت کمی نامتوازن شده باشد ولی این امکان برایشان وجود دارد که اگر بتوانیم همین ظرفیت بچه های فارغ التحصیل را فعال کنیم، برای دانشجویان امکان ورود به مشاغل حرفه ای فراهم شود. 

نکته دوم که مهم است ایجاد مرکز کارآفرینی دانشگاه است. یعنی در این مدت کرونا یکی از حوزه هایی که برای برنامه ریزی داشتیم، این بود که بتوانیم مرکز رشد، کارآفرینی و نوآوری دانشگاه سوره را فعال کنیم. این شد که در اواخر شهریور، اساس نامه اش را تنظیم کردیم و احتمالأ در همین هفته اگر فرصت شود ابلاغ خواهیم کرد که عملأ مرکز کارآفرینی دانشگاه سوره آغاز به کار کند و البته در مرحله اول، کار اصلی رسیدن به مدلی برای فعالیت می شود. اگر بتوانیم این مرکز را به مرحله بلوغ خود برسانیم، دانشجویان در طول دوره دانشجویی می توانند تا یک سری مهارت های شغلی خود را عرضه کنند تا بتوانند شرکت های کوچکی برای اشتغال زایی خود ایجاد کنند و دانشگاه در این مسیر از آن ها حمایت می کند؛ به تدریج این شرکت های خرد و کوچک می توانند خودشان را گسترش دهند. دوست بزرگواری را هم که ما برای مسئولیت کارآفرینی دانشگاه برگزیدیم، از ایشان خواستیم بازارهای داخلی و بین المللی را بررسی کند. به نظر می رسد اگر خداوند توفیق دهد و دانشجویان نیز همت نمایند، این مسیر، مسیری بسیار پربرکت برای دانشجویان دانشگاه سوره خواهد بود.

دو نکته می خواهم عرض کنم؛ 

یکی این که نه از مقام ریاست دانشگاه، بلکه در مقام یک استاد دانشگاه، مقام یک معلم و یا حتی در مقام یک برادر بزرگ تر به همه دانشجویان دانشگاه و به خصوص به بچه هایی که سال گذشته آمدند و امسال می آیند، که در واقع ورودی هایی که خودشان متولد سال ۸٠ و ۸۱ هستند، توصیه می کنم که هرگز ناامید نشوند؛ می دانم در شرایطی هستیم که فضا، فضایی است که ممکن است حالت انزوا و گوشه گیری برای خیلی از افراد به وجود بیایید. این تهدیدی است که می تواند آثار روحی و روانی درازمدتی داشته باشد که تا آخر عمر خیلی از افراد را درگیر خودش کند. راهکار مقابله با این وضعیت این است که پا پس نکشیم و اتفاقاً این تهدیدها را به فرصت تبدیل کنیم؛ عزیزان من باید جوری عمل کنند که از فرصت هایی که این گوشه گیری و انزوا و کاهش ارتباطات اجتماعی ایجاد می کند، استفاده کاملی در راستای موفقیت خود، ببرند؛ مطالعه و تمرین هایشان را زیاد کنند. سعی کنند خیلی از کارهایی که قبلأ نمی رسیدند به آن بپردازند، دنبال کنند. 

برای همین منظور، به دوستان خودم عرض می کنم که ما در دانشگاه، در حال حاضر، یک مرکز آموزش آزاد راه اندازی کردیم و مدیران آن هم یک سری دوره های تکمیلی آموزش دانشگاهی را طراحی و اجرا کردند. دوستان اگر علاقه مند بودند، از آن دوره ها هم می توانند استفاده کنند. سایت آموزش های آزاد دانشگاه سوره را ببینند. انواع و اقسام دوره هایی که در تابستان طراحی شده بود، خیلی ها استفاده کردند که عمده آن ها هم افراد خارج از دانشگاه سوره بودند؛ برای پاییز هم مدیران مرکز دوره هایی را طراحی می کنند که برای دانشجویان ما قابل استفاده است.

همچنین به دوستان پیشنهاد می کنم کتاب هایی را که تا به حال نخوانده اند، می توانند مطالعه کنند، فیلم هایی که هنوز ندیده اند، می توانند ببینند. یک برنامه ریزی داشته باشند که انگیزه هایشان کاهش پیدا نکند. 

نکته دیگر را هم بگویم که هفته گذشته حداقل ۵ یا ۶ نفر با حالت برافروخته ای نیاز و خواسته ای از معاونت آموزشی ما داشتند و تلفن می زدند با صدای بلند صحبت می کردند. در پیام هایی که می دادند، کمی ادب لازمی که انتظار می رفت، رعایت نمی کردند. مثلاً یک سری مطالباتی که بحق هم بود، از معاونت آموزشی ما در حوزه دانش آموختگی و فارغ التحصیلی داشتند. دوست دارم بگویم که هفته گذشته ۳ نفر از همکاران ما در معاونت آموزش، به صورت همزمان، درگیر انواع بیماری هایی شدند که البته همه آنها کرونا نبود. معاونت آموزش که دارای ۶ یا ۷ نفر  همکار هستند، وقتی ۳ نفر درگیر می شوند، تعداد کارکنان به نحو قابل توجهی کاهش می یابد و بالتبع کیفیت خدمات دهی برای مدتی کاهش می یابد. فکر می کنم صحیح باشد که دانشجویان هم، فشار کاری بر روی همکاران پرتلاشم را در این روزها که بعضاً هم با برخی کسالت ها نیز همراه بوده، ببینند و حتی المقدور به آنها هم به نحوی قوت قلب دهند؛ متأسفانه ما در فرهنگ عمومی مان اگر کسی کار خود را درست انجام داد، زیاد تشویق نمی کنیم تا هم خودش انرژی بگیرد و به کار درستش ادامه دهد و هم به دیگران نشان دهیم که اگر کار خود را درست انجام بدهند، مردم خوبی های آنها را هم می بینند و قدردان هستند. ولی متأسفانه عکس آن بسیار رایج است.

خانم محترمی که مسئول کارهای دانش آموختگی دانشگاه است، به دلیل بیماری، مدتی بستری شده بودند. بیماری شان کرونا نبود اما به هر حال نیازمند طول دوره ای برای درمان بودند. این ها شرایطی است که همه باید درک کنیم و متوجه باشیم که ما همه انسان هستیم و این موضوع را بپذیریم. 

کما این که خیلی اوقات ما هم درخواست هایی که دانشجویان دارند، به دلیل وضعیت خاص آن ها، وضعیت خانوادگی، وضعیت شخصی و...  می پذیریم و آن درخواست ها را اجابت می کنیم. ما هم از دانشجویان انتظار داریم که این شرایط ویژه را درک کنند و متوجه باشند که اگر آن همکاری که به آن ها باید پاسخ گو باشد، در آن لحظه در بستر بیماری است. باید مقداری صبر کنند. لذاست که این شرایط همدلی، به شرایط شناخت همدلانه از یکدیگر کمک می کند؛ در این صورت است که خیلی راحت تر، از مسیر دشوار موفقیت خود و امت خود عبور کنیم و امیدوار هستیم موانع، هرچقدر هم که دشوار باشند، برطرف شوند.

من هم از شما ممنونم و سپاسگزار برگزاری چنین جلسه خوبی هستم.

ان شاءالله همه دوستان با انرژی و آماده باشند و امیدوارم که این وضعیت عجیب و غریبی که نه تنها در دانشگاه سوره، نه تنها در کشور، بلکه در جهان حاکم شده و همه روابط را به شکل دیگری در آورده، به زودی پایان پیدا کند و ما بتوانیم مجدد همدیگر را ببینیم. البته شاید هم باید به این فکر کنیم که به این زودی پایان پیدا نمی کند و باید برای استمرار این وضعیت برنامه شخصی و جمعی داشته باشیم.

خداوند یار و یاورتان باشد و در این شرایط، سالم و شادکام باقی بمانید.