به گزارش روابط عمومی دانشگاه سوره،  و به مناسبت هفته پژوهش دکتر مریم سلیمی که یکی از مولفان کتاب تفکر و سواد رسانه ای آموزش و پرورش است با اشاره به ویژگی های عصر پساحقیقت و ضمن بررسی علل و عوامل موثر در رشد و گسترش اخبار و تصاویر جعلی، این واژه را چنین تعریف کرد: اخبارجعلي،  اخباري ساختگی یا تحریف حقایق محرز که واقعی جلوه کرده و به طور عامدانه و مغرضانه، به منظور جهت دهی به افکارعمومی  (گمراه کردن یا فریب دادن) در جهت كسب منافعي خاص، در قالب ها و تکنیک های مختلف و در بستر و به یاری انواع رسانه ها  (به خصوص در فضای مجازی) توليد، منتشر و توزیع و اشتراک گذاری مي شوند. 

وی همچنین در خصوص تولیدکنندگان اخبار و تصاویر جعلی، دلایل پذیرش این اخبار و تصاویر، تکنیک های مورد استفاده در حوزه تصاویرجعلی، روش های جذابیت بخشی به اخبار و تصاویر جعلی، بصری سازی اطلاعات و داده ها و چالش های آن و... سخن گفت.

این مدرس سواد بصری، با یادآوری اینکه از مرحله تبدیل داده به اطلاعات تا بصری سازی آنها، در هر مرحله ممکن است داده ها و اطلاعات دچار دستکاری شده یا بد نمایش داده و ارائه شوند، به نقل از کایرو (از صاحبنظران حوزه روزنامه نگاری بصری) به چالش هایی در حوزه بصری سازی اطلاعات و داده ها اشاره کرد که خود می توانند زمینه را برای ظهور و بروز تصاویر جعلی فراهم کنند.

وی این 7 چالش را اعم از ساختارها و الگوها، بی سوادی خوانش گرافیکی و بصری، شفاف سازی به جای ساده سازی پیچیدگی ها، جهل نسبت به موارد مشکوک و مورد تردید، تأیید گرفتن، ساده سازی، توجیه و متقاعد کردن و  چشم پوشی از وظیفه اخلاقی برشمرد و بر لزوم افزایش سوادهای بصری،گرافیکی، خبری و رسانه ای طراحان و فعالان حوزه بصری سازی اطلاعات و داده ها تأکید کرد.

این مولف کتاب گرافیک اطلاع رسان و خبری گفت: کایرو تأکید دارد که ما همه مسئول هستیم که محیط اطلاعاتی بهتری را ایجاد کنیم . دانشمندان روزنامه نگاران و...  همگی باید بکوشند تا نمودارها را تولید کنند که به ایجاد بحث های مفید کمک کنند نه اینکه گفتمان های سالم را تخریب کنند. مخاطبان نیز تلاش کنند تا  نمودارها را چندین بار بخوانند و ضمن درک آن، در خصوص اشتراک گذاری آن تصمیم بگیرند. 

وی همچنین به دیگر روش های انتشار و جذابیت بخشی به اخبار و تصاویر جعلی به انتخاب تصاویر عجیب و دستکاری شده، بهره گیری از سلبریتی ها، اعلام دروغ و کشف آن توسط خود منبع، حمله هکرها، انتخاب تیترهای عجیب و هیجان انگیز، ارسال هماهنگ و مکرر اخبار و تصاویر جعلی و... اشاره کرد.

دکتر سلیمی با ارائه مدلی شش ضلعی کسانی که می توانند در مواجهه و مقابله با اخبار و تصاویر جعلی نقش آفرین یا موثر باشند را چنین یاد کرد: دولت ها (دولتمردان، سیاستمداران و...)، انواع رسانه ها و فعالان/گردانندگان/ مالکان آنها (و نیز طراحان)، قوای مقننه و قضاییه، مردم (به ویژه کاربران)، نهادها/ احزاب/ شرکتها/سازمان ها و فعالان حوزه روابط عمومی، بازاریابی و تبلیغات آنها،  نظام آموزشی (در سطوح و قالب های مختلف)/ کارشناسان و متخصصان و ان جی اوهای تخصصی مرتبط.

این مدرس دانشگاه سوره در اشاره به راهکارهایی برای مواجهه با اخبار و تصاویر جعلی گفت: از جمله این راهکارها می توان به چک کردن اعتبار و صحت تصاویر و اخبار با استفاده از هوش مصنوعی، موتورهای جستجو، سایت های چک کننده و تشخیص دهنده، اپلی کیشن ها، موتورهای تحلیل گر داده و...، کنترل منبع و اطمینان از مطلب ادعا شده به نقل از آن، بررسی اعتبار منبع، بررسی مستندات منبع و کنترل همخوانی بین خبر و مستندات ( عموماً مردم برای کنترل منبع و صحت اطلاعات و اخبار وقت صرف نمی کنند)، اطمینان از اینکه خبرگزاری های مستقل به بیان خبر مربوطه پرداخته اند، کنترل صحت اعداد ارقام و... اشاره کرد.

وی بهره گیری از روش هایی همچون بازی های دیجیتالی برای کمک به تشخیص اخبار و تصاویر جعلی، استفاده از کارت بازی و... را در تقویت تشخیص اینگونه اخبار و تصاویر موثر برشمرد.

این مدرس سواد رسانه ای اضافه کرد: جستجوی معکوس، توجه دقیق به جزئیات تصویر(توجه دقیق به تمامی جزئیات یک تصویر،توجه به انعکاس اشیاء در سطح براق، اطمینان از درست بودن سایه ها، یافتن اطلاعاتی در مورد وضعیت جوی محل برداشتن عکس، تطبیق زمان و فصلی که عکس ثبت شده با اطلاعات موجود،توجه دقیق به ساختمان ها، نام خیابان ها یا پلاک خودروها و...) و  استفاده از نرم افزار های کنترل اصالت عکس از راه های موثر در تشخیص عکس های جعلی هستند.

وی تأکید کرد: اگر از صحت مطلبي مطمئن نیستید؛ لطفاً از به اشتراک گذاشتن آن خودداري كنيد. در صورت عدم داشتن سوادهای نوین، تلاش برای عدم مشارکت در بازی نشر و بازنشر یا مشارکت مسئولانه مبتنی بر کاوش و کسب حداقلی اطمینان از صحت اطلاعات ضروری است.