کتاب «جایگاه و نقش های زنانه در مجالس شبیه خوانی و تخت حوضی (در سال های 1200-1357 ه.ش.)» نوشته ی عسل عصری ملکی (پژوهشگر، نویسنده و طراح صحنه و لباس) و با مقدمه و نظارت دکتر محمود عزیزی و استاد کاظم شهبازی
توسط انتشارات دانشگاه سوره به چاپ رسیده است.
بخشی از مقدمه ی کتاب:
«آشنایی ایرانیان با افکار نوظهور غربی در دوران قاجار، نگاه به مفهوم زن و جایگاه آنان را در جامعه ی ایرانی به تدریج تغییر داد. حضور زنان در جامعه ابتدا در میان خانواده ی شاهان قاجار و اشراف و بزرگان آغاز شد...
در آن روزگاران تئاتر به شیوه ی اروپایی در ایران هنوز گام های اولیه را برمی داشت و حضور زنان در این عرصه محال بود. با رونق گرفتن نمایش های روحوضی و سیاه بازی در میانه ی قاجار و اواخر آن و به علت محدودیت های اجتماعی حاکم بر جامعه، زنان نمی توانستند حتی در این گونه نمایش ها وارد شوند؛ ناگزیر، نقش زنان را نیز مردان جوانی ایفا می کردند که اصطلاحاً آنان را «زن پوش» می نامیدند. زن پوش ها، غالباً اندامی متناسب، چهره ای نسبتاً زیبا و صدایی نازک و زنانه داشتند. مشهورترین زن پوش ها، عبارت بودند از: «حسین بانکی»، «عبدالله آتش سیما»، «حسن غمزه»، «اسدالله زن پوش»، «حسن چوبی» و...
این پژوهشگر جوان، با مهارت و کارْ کوشش فراوان، عملکرد اولین زنان و حضور جسورانه شان را که هر یک به طریقی در پی تغییر وضعیت خود و جامعه بودند، به تصویر کشیده است». دکتر محمود عزیزی، کاظم شهبازی. سال 1396 ه.ش.
بخشی از پیشگفتار کتاب:
«با مطالعه ی کتاب های پژوهشی در حوزه ی نمایش های سنتی، به ویژه گونه های نمایشی شبیه خوانی و تخت حوضی و اشاراتی که هر چند مختصر، در رابطه با حضور زنان در این نمایش ها شده، در خواهیم یافت حضور آن ها در این نمایش ها، با محدودیت های بسیاری روبه رو بوده است. در اکثر کتاب ها و مقاله های موجود، با توضیحاتی اجمالی در رابطه با فنون اجرایی نمایش های زنانه و یا بیان نمودن خلاف شرع و عرف جامعه بودن حضور آن ها در نمایش ها و عدم حضورشان برای حفظ حرمت ها و احترام به شاٴن والای ائمه ی معصومین (ع)، موضوع را فیصله داده اند. انگشت شمارند آثاری که در آن ها نویسندگان دلایل اجرای نمایش های زنانه و محدودیت های آنان در نمایش های سنتی ایرانی را تشریح کرده باشند؛ در این آثار نیز معمولاً به نوع حضورشان و یا نحوه ی اجرای نمایش ها پرداخته شده است. از این رو پژوهشگر ترغیب شد تا بر روی عامل موٴثر در ایجاد این محدودیت ها و واکنش هایی که نسبت به آن وجود داشت، متمرکز شود؛ چرا که به باور وی، کنکاش در رابطه با حضور زنان در نمایش های سنتی از مباحث بسیار مهم در این حوزه است. همواره در مطالعاتی که در رابطه با نوع حضور زنان در نمایش های مورد نظر در کتاب حاضر پیش می آید، علت عدم حضور آنان را سنت های حاکم بر جامعه می دانند؛ اما مسئله ی اصلی این است که منشأ این سنت ها چیست؟ چه عامل و یا عواملی سبب می شدند که سنت های مذکور تقویت و یا تضعیف شوند؟». عسل عصری ملکی سال 1396 ه.ش.
معرفی دیگر آثار پژوهشی و نگارشی نویسنده:
●نگارش مقاله های علمی-پژوهشی و علمی-ترویجی در حوزه ی تئاتر و نمایش های ایرانی:
●کنکاشی در تاٴثیر اقتباس بر روایت و نحوه ی خوانش تعزیه نامه ها
● بررسی ارتباط میان جشنواره های تئاتر، اهداف مسئولان، کنش شهروندان و بهبود زیست شهری (بررسی ارتباط میان جشنواره های تئاتر، مسئولین فرهنگی، کنش شهروندان و بهبود زیست شهری)
●کنکاشی در تاٴثیر نگرش تک ساحتی بر تحولات نقش پوشی های زنانه در مجالس شبیه و تخت حوضی دوران قاجار
●تاٴثیر نگرش تک ساحتی بر شکل گیری موضوعات و برگزاری نمایش های شادی آور زنانه ی دوران قاجار
●نگارش نمایشنامه های:
جنین، حکایت زنی بی نام و نشان، سوگنامه ی چهل گیس، به وقت غروب گودال هلهله می کشد، توبه ی ننه مبارک (عروسکی)، خورشید شهر آبنباتی (عروسکی)، بلاگردان، فوق العاده... آخرین خبر!، برحق!، بی بر، بارانی (گروه نویسندگان)
●عضو گروه نویسندگان رادیو نمایش استان البرز، نگارش نمایشنامه های:
نهال آرزو، روزی نو برای مهربانی، سودای سردشت، هرآینه، آخرین دَم (آخرین پُک)، گوهری غرق در خون، بی بَر، بست نشین، خلسه، ریگ-فروش، بُنلاد
●نگارش سیناپس فیلمنامه های: شور مرگ، سودای سردشت، برفک های روی شیشه، ساقه ی گندم، آساره (گروه نویسندگان)، از کین تا کیان (گروه نویسندگان)
کسب افتخار:
●کسب رتبه ی نمایشنامه نویس برگزیده با نگارش نمایشنامه ی «جنین» در بخش نمایشنامه نویسی سی و سومین جشنواره ی بین المللی تئاتر فجر
●کسب رتبه ی نمایشنامه نویس برگزیده با نگارش نمایشنامه ی «حکایت زنی بی نام و نشان» در بخش نمایشنامه نویسی هفدهمین جشنواره ی نمایش های آیینی و سنتی
●کسب رتبه ی دوم با نگارش نمایشنامه ی «توبه ی ننه مبارک» در بخش نمایشنامه نویسی پانزدهمین جشنواره ی بین المللی تئاتر عروسکی تهران-مبارک
●کسب رتبه ی نمایشنامه نویس برگزیده با نگارش نمایشنامه ی «سوگنامه ی چهل گیس» در بخش نمایشنامه نویسی هجدهمین جشنواره ی نمایش های آیینی و سنتی
●راه یافته به چهارمین جشنواره ی ادبیات نمایشی رضوی با نگارش نمایشنامه ی «بلاگردان»
●راه یافته به بخش مسابقه ی فیلمنامه نویسی چهاردهمین جشنواره ی بین المللی فیلم مقاومت «قلم طلایی» با نگارش سیناپس فیلمنامه ی «آساره»
●جزء منتخبین بخش چکیده مقالات برگزیده ی همایش پژوهشی سی و پنجمین جشنواره ی بین المللی تئاتر فجر با نگارش چکیده ی مقاله ی «بررسی ارتباط میان جشنواره های تئاتر، مسئولین فرهنگی، کنش شهروندان و بهبود زیست شهری»
●دریافت لوح تقدیر ششمین سمینار بین المللی هجدهمین جشنواره ی نمایش های آیینی و سنتی برای نگارش مقاله ی «کنکاشی در تاٴثیر نگرش تک ساحتی بر تحولات نقش پوشی های زنانه در مجالس شبیه و تخت حوضی دوران قاجار» (پذیرفته شده برای ارائه ی پوستر مقاله در سمینار و چاپ در کتاب مجموعه مقالات)
لازم به ذکر است در طی روند نگارش تا چاپ کتاب مذکور بزرگواران ذیل:
در بخش پژوهش آقایان: دکتر محمود عزیزی، کاظم شهبازی، دکتر محمدحسین ناصربخت، دکتر داود فتحعلی بیگی، فرزاد معافی غفاری، دکتر ناصر فکوهی، دکتر سعید اسدی، پیام فروتن و در بخش چاپ آقایان: دکتر جواد محمد پورقاضی، دکتر مهدی فلاحی و مجتبی زمانیان، پژوهشگر را یاری نموده اند.
نظر خود را بنویسید