به گزارش روابط عمومی دانشگاه سوره_ خدمات واحد کتابخانه شامل مجموعه‌سازی از طریق جمع‌آوری نظرات استادان محترم و دانشجویان گرامی در ارتباط با منابع مورد نیاز، فهرست‌نویسی، تسویه حساب، پذیرش پایان‌نامه‌ها، صحافی، وجین کتاب‌های کهنه، اشتراک و تمدید پایگاه‌های اطلاع‌رسانی مانند قاصدک، سیویلیکا، مگ‌ایران، ایران پیپر و...، اطلاع‌رسانی لینک‌های رایگان و همچنین طبقه‌بندی کتب مبادرت ورزیده و بر نحوه انجام هر چه مفیدتر امانت کتاب، تسهیل در امر دسترسی آسان مراجعان به منابع نظارت کامل دارند. لازم به ذکر است که امانت کتاب در دو دانشکده فرهنگ و ارتباطات و دانشکده معماری انجام می‌گیرد.

زهرا سلیمی مسئول کتابخانه مرکزی و اقماری دانشگاه سوره و کارشناس پایگاه‌های اطلاعاتی و فهرست‌نویسی کتابخانه، در گفت‌وگو با واحد روابط عمومی دانشگاه، در رابطه با آغاز مسئولیت خود و مواجه شدن با چالش‌ها در بخش کتابخانه دانشگاه گفت: نیمه دوم بهمن‌ماه سال 1397 افتخار داشتم به این مجموعه اضافه شوم و به دلایل مختلف از جمله وجود شماره ثبت‌های تکراری در قفسه‌های کتابخانه، نداشتن شماره ثبت برخی از کتاب‌های موجود در قفسه، فهرست‌نویسی غیر اصولی، نصب برچسب‌های دستی نوشته شده با وجود نرم افزار و داشتن امکانات لازم؛ موجب شد تا بسیاری از عوامل دیگر پروژه فهرست‌نویسی پس از طی شدن جلسات و استعلامات مختلف آغاز شود.

سلیمی در پاسخ به این پرسش که اقدامات اولیه برای بهبود اوضاع کتابخانه مرکزی دانشگاه سوره چه بوده است، افزود: جهت ایجاد فضای لازم برای پایان‌نامه‌ها مجبور به وجین پایان‌نامه‌ها شدیم و آنها را به انباری کتابخانه دانشگاه منتقل کردیم. سپس، در این بخش به چندین جعبه کارتن سنگین برخورد کردیم و با کمک خدمات، کارتن‌ها را از انباری خارج کردیم. در همین حین، متوجه شدیم که داخل این جعبه‌ها پر از کتاب‌های گرانبهای فارسی است. به ویژه وجود تعداد بالایی از منابع لاتین در انباری که به دلیل عدم داشتن دانش فهرست‌نویسی این نوع کتاب‌ها انبار شده بودند.

زهرا سلیمی خاطر نشان کرد: ما آن کتاب‌ها را به کتابخانه منتقل کردیم و پس از انتقال تمام کارتن‌ها؛ به هفت نسخه خطی در زیر کارتن‌ها برخوردیم که برگه‌های آن آسیب نسبتاً زیادی دیده بودند و حتی به کاغذهای آنها به دلیل ترس از پودر شدن و وجود قارچ نمی‌شد دست زد، به طوری‌که پیشنهاد داده شد آنها را از انباری خارج کرده و دور بریزیم. اما با پیگیری‌های فراوان موافقت شد که به صحافی تحویل دهیم.

مسئول کتابخانه مرکزی دانشگاه سوره درباره روند صحافی هفت نسخه خطی موجود در کتابخانه این دانشگاه تصریح کرد: به لحاظ این‌که صحافی هر یک از این کتاب‌ها هزینه بسیار بالایی داشت و حداقل هر یک از کتاب‌ها برای این‌که به صورت اصولی صحافی شوند؛ بیش از یک میلیون تومان برای هر کدام از کتاب‌ها لازم بود و دانشگاه نیز به دلیل کمبود بودجه با این موضوع موافقت نمی‌کرد، به ناچار برای جلوگیری از معدوم شدن آنها، صحافی این هفت جلد را به صحافی آقای آپلیان سپردیم و با قیمت کمی بیشتر از کتاب‌های معمولی صحافی شد.

**سرگذشت کتاب‌ها پس از صحافی شدن

زهرا سلیمی در پاسخ به این پرسش که سرگذشت کتاب‌ها پس از صحافی چه شد، اذعان کرد: پس از صحافی نیاز بود که قدمت کتاب‌ها و سایر مشخصات آن توسط یک نسخه‌شناس بررسی شود و به دلیل هزینه بالای نسخه شناسی و ترس از دست دادن کتاب‌ها یا تقلب در کار، جرأت تحویل آن را به مکان‌های کم قیمت‌تر و غیر معروف نداشتم. در نتیجه، این موضوع را با خانم دکتر سمیه رمضان‌ماهی استاد محترم دانشکده هنر در میان گذاشتم. خوشبختانه ایشان استاد غلامرضا راهپیما، که دارای درجه یک هنری از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بوده و در دانشگاه خودمان تدریس و فعالیت داشتند را به بنده معرفی کردند.

سلیمی در این‌باره افزود: پس از هماهنگی‌های لازم، استاد راهپیما قبول زحمت کردند و به کتابخانه مراجعه نمودند و هفت جلد از نسخه‌شناسی کتاب‌ها را بدون هیچ چشم‌داشتی انجام دادند. عنوان نسخه‌ها شامل این موارد است: «جامع عباسی در باب احکام فقهی»، «مواعظ و نصایح در باب علوم فقهی»، «توحید مفضل (خاصه خالصه) – در باب توحید»، «کتاب گلستان سعدی»، «مفاتیح الجنان»، «علم حدیث (سیوطی)» و «علوم فقهی و علم حدیث». شش جلد از آنها دارای ارزش بیشتری بودند که در کتابخانه نیز به نمایش گذاشته شدند.

در ادامه، ضمن گفت‌وگو با غلامرضا راهپیما، وی در خصوص معیار و ملاک نسخه‌شناسی کتاب‌های خطی موجود در کتابخانه دانشگاه سوره گفت: برای در نظر گرفتن این ملاک‌ها، پارامترهای مختلفی وجود داشت؛ از جمله این‌که سن کتاب‌ها، نوع خط و خطاط مربوط به آنها، تاریخ نگارش، نوع صحافی انجام شده، نوع محتوا و مضامین و مطالبی که داخل کتاب‌ها بود، نوع کاغذی که در این کتاب‌ها به کار رفته و همچنین، شرایطی که برای سالم نگه داشتن این کتاب‌ها مهیا شده بود می‌توانست اهمیت داشته باشد.

غلامرضا راهپیما درباره میزان استفاده و توجه استادان و دانشجویان نسبت به کتاب‌های خطی موجود در کتابخانه دانشگاه تصریح کرد: به نظر می‌رسد که میزان استفاده بسیار کم بوده؛ به این دلیل که آن کتاب‌ها برای افراد شناخته شده نبود و آن روزی که کتاب‌ها را بررسی و کارشناسی کردم و برای آن‌ها شناسنامه درست کردم، این ظرفیت وجود داشت که کتاب‌ها معرفی شوند و در ویترین‌های خاصی قرار بگیرد تا استادان و دانشجویان بتوانند از آنها تا حد امکان بهره بگیرند و استفاده کنند.

وی نگرش خود را به طور کلی نسبت به کتابخانه مرکزی دانشگاه سوره اعلام کرد و گفت: هنگامی که صحافی کتاب‌ها را دیدم متوجه شدم صحافی آن‌ها کاملاً غلط بوده و اصلاً خوب انجام نشده است. به نظر من که یک کارشناس نسخه‌های خطی هستم و با کتابخانه ملی و کتابخانه مجلس سر و کار دارم و هر روز نسخه‌های قدیمی تیموری، سلجوقی و پهلوی اول و دوم را ملاحظه می‌کنم؛ صحافی این کتاب‌ها اوضاع خوبی نداشت و جایز بود که این صحافی‌ها حتی تغییر کند و می‌توانستیم از چرم‌های تیماج و چرم گاو استفاده کنیم تا این کتاب‌ها حالت طبیعی خود را حفظ کنند. وی افزود: به هر حال کار صحافی انجام شده بود و نمی‌توانستیم به شیرازه‌بندی آنها دستی بریم.

سپس راهپیما، جهت یافتن، دسترسی آسان و بهره‌گیری از نسخه‌های صحافی شده موجود راهکارهایی را پیشنهاد داد و اذعان کرد:  در طول دو بازدیدی که از کتابخانه مرکزی دانشگاه سوره داشتم؛ تعداد کتب، نحوه چیدمان، نحوه کتابداری و شیوه برخورد با کتاب‌ها خوب بوده و می‌تواند بهتر نیز باشد. البته به نظر من، آن‌جا فضای مناسبی نیست ولی با توجه به محدودیت‌های مکانی که ما در دانشگاه سوره با آن مواجه هستیم بهترین فضا در حال حاضر می‌تواند همان باشد و اما اگر قرار باشد این فضا گسترش پیدا کند ظرفیت تغییر را دارد. وی تأکید کرد: ضمن اینکه کتابخانه می‌تواند به دو بخش تقسیم شود، به جای آن که همه در یک بخش متمرکز باشد. از لحاظ ایمنی و اهداف بلندی که دانشگاه دارد این کتاب‌ها می‌تواند به دانشکده دیگر و فضاهای مختلفی تقسیم شوند تا دانشجوهای رشته‌های گرافیک و صنایع دستی بتوانند دسترسی آسان‌تری نسبت به این فضا در محل خودشان داشته باشند.

غلامرضا راهپیما در پاسخ به این سؤال که کتابخانه مرکزی دانشگاه سوره دارای کدام ویژگی‌ها و جنبه‌های مثبت علمی و فرهنگی است، گفت: من با کتابخانه دانشگاه تا حد کمی سر و کار داشتم. اگر بخواهیم به جدیت بگوییم که دارای چه جایگاه ویژه‌ای است؛ به نگاه من باید یک فرم نظرسنجی در این زمینه تهیه شود و به صورت رندوم در اختیار دانشجویان متفاوت و استادان محترم قرار بگیرد. سپس، آن فرم نظرسنجی تکمیل شود و از یادداشت‌هایی که در این فرم ملاحظه می‌شود می‌توان به پاسخ اصلی این پرسش دست پیدا کرد. این‌که من بعنوان یک کارشناس بخواهم رتبه علمی برای آن کتابخانه معین کنم، امر صحیحی به نظر نمی‌رسد.

**وضعیت حمایت‌های مادی و معنوی از سوی نهادهای دولتی در روند بهبود شرایط کتابخانه دانشگاه سوره

در پایان، غلامرضا راهپیما در رابطه با وضعیت‌ حمایت‌های مادی و معنوی از سمت نهادهای دولتی در روند بهبود شرایط کتابخانه دانشگاه سوره خاطر نشان کرد: در سطح کشور به این خاطر که فعالیت‌های فرهنگی متفاوتی از سوی متولیان فرهنگی صورت می‌گیرد، مانند وزارت فرهنگ و ارشاد، سازمان تبلیغات اسلامی، معاونت‌های فرهنگی و هنری شهرداری تهران و اداره اوقاف و امور خیریه و بسیاری از نهادهای دیگر هستند که می‌توانند در این فضا به ما یاری برسانند. فقط کافی ا‌ست که درخواستی در این زمینه صورت پذیرد. به طور مثال، از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در معاونت فرهنگی؛ هر کتابی که در کشور چاپ می‌شود قطعاً چند نسخه از آن به وزارت فرهنگ فرستاده می‌شود و زمانی که برای شماره ملی و شناسنامه آن کتاب به کتابخانه ملی مراجعه می‌شود، قطع به یقین در بسیاری موارد آن‌جا نیز ثبت می‌شود.

وی اضافه کرد: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی متولی این فصل هست و می‌تواند کتاب‌های متعددی را برای حمایت مادی و معنوی در اختیار دانشگاه قرار دهد. البته، همیاری و کمک معاونت‌های محترم فرهنگی و هنری شهرداری تهران نیز بسیار خوب است و در بعضی از پروژه‌ها می‌توانیم با آنها تفاهم‌نامه امضاء کنیم. همچنین، کتابخانه دانشگاه سوره می‌تواند در پی یک تفاهم‌نامه با این نهاد همکاری داشته باشد و در قبال آن، دانشجویان در حوزه فرهنگی فعالیت‌هایی انجام دهند و می‌توانند کتابهای خوب را اهداء کرده و در این زمینه راهگشا باشند.

غلامرضا راهپیما در پایان سخنان خود یادآور شد: من با مسئول محترم کتابخانه خانم سلیمی صحبت کردم و از ایشان خواستم شناسنامه‌های نسخه‌های خطی را که شناسنامه‌دار کردیم را تایپ و در کنار کتاب‌ها قرار بدهند و برای آن‌ها ویترین‌های خاصی در نظر گرفته تا مورد بازدید اساتید و دانشجویان قرار بگیرد.

وی ادامه داد: ضمن این‌که آن کتاب‌ها از لحاظ اهمیت چندان قابل نبودند؛ ولی به دلیل شرایطی که داشتند، در حال حاضر می‌توانند در دانشگاه مورد توجه قرار گیرند. اما از نظر قدمت، کتاب‌ها قدمت زیادی نداشتند و از نظر مطالب علمی نیز، آن‌چنان که بررسی کردم به آن صورت غنی نبودند. در این میان، پیشنهاد می‌شود که با کتابخانه ملی، مرکز پژوهش‌های مجلس و با دکتر جعفریان رئیس کتابخانه دانشگاه تهران؛ می‌توان در ارتباط بود و این‌ها همه شاخص‌های مثبتی هستند که می‌توانند به غنای کتابخانه کمک کنند. لازم به ذکر است که پیگیری این امر، وجود یک شخص یا اشخاصی را می‌طلبد که همتی بالا داشته و پر تحرک و پویا باشند تا بتوانند این مسیر را دنبال و به سرانجام خوبی برسانند.