نخستین نشست از سلسله جلسات نقد کتاب سوره با همکاری دانشکده هنر و معاونت پژوهشی دانشگاه در سالن کنفرانس دانشگاه سوره برگزار شد. در این نشست در خصوص کتاب ژانر سینما و زیباشناسی و کارکردهای ژانر در سینما بحث و گفت‌وگو شد.
به گزارش روابط عمومی دانشگاه سوره به نقل از معاونت پژوهشی دانشگاه کتاب «ژانر سینما» نوشته دکتر وحید موسوی و دکتر محمد شهبا در حوضه ژانر سینما که در انتشارات دانشگاه سوره به چاپ رسیده است به‌نقد و بررسی گذاشته شد. کتاب فوق، کتاب شایسته تقدیر جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۴۰۲ شد.
دکتر رامتین شهبازی معاون دانشکده هنر و عضو هیأت علمی دانشکده در ابتدای جلسه ضمن خوشامدگویی به حاضران گفت: آغاز نقد کتاب امسال با ایام روز جهانی کتاب هم‌زمان‌شده که آن را به فال نیک می‌گیریم. همچنین به هر دو استاد حاضر در جلسه و دوستانی که از طریق فضای مجازی یا آپارات جلسه را دنبال می کنند سلام و خیرمقدم می‌گویم.
شهبازی افزود: منتقد جلسه دکتر احمدعلی سجادی صدر مدیر گروه سینما دانشگاه هنر سوره بوده، همچنین از حضور دکتر وحید الله موسوی یکی از نویسندگان کتاب هستند بهره می‌بریم.
دکتر شهبازی توضیح داد: مقوله مطالعه ژانر در سینما که همیشه مقوله مهمی بوده است. ژانر در حقیقت بحثی ساختارگرایانه است و سینما بخشی از هویت خویش را مدیون ژانر می‌داند. اولین سوالی که می‌شود از آقای دکتر موسوی که پژوهش‌های بسیاری در این حوزه انجام دادند و تز دکترای ایشان نیز دراین‌باره بوده است پرسید، این است که با توجه به اینکه شما پژوهش گسترده‌ای که انجام داده‌اید، این کتاب چقدر به تزتان مرتبط است و چقدر مستقل است؟ و البته نیاز ژانر امروز در سینما چقدر و چگونه می‌تواند باشد؟
دکتر موسوی در پاسخ به این سوال گفت: با تشکر از شما و همه حضار، ایده اولیه کتاب از تز رساله دکتری من در دانشگاه شاهد آمد که در مورد تحلیل ژانر در سینمای ایران بود و که هم بخش نظری و هم انتقادی، اما عمده تمرکز آن بر این چیستی مفهوم ژانر در سینمای ایران بود که فیلم‌هایی از دهه۱۳۱۰ تا۱۳۹۰ بررسی می‌کرد. هدف این بود که آیا می‌شود الگوی ژانری در سینمای ایران را شناسایی کرد؟ آیا اصلا خود مفهوم ژانر، مناسبتی با سینمای ما دارد؟
وی افزود: ایده چاپ کتاب در اولین دوره پژوهش سینما بود که این رسانه هم مطرح شد و داوران نیز این رساله را شایسته تقدیر دانستند. آنچه در این کتاب آمده است شاید ده درصد از بخش نظری است که در رساله مطرح‌شده است. مهم این بود که الگوی قابل‌شناسایی و طبقه‌بندی ژانرها را در این کتاب داشته باشیم.
در ادامه نشست نقد کتاب سوره، دکتر احمد علی سجادی صدر به بیان دیدگاه خود درباره کتاب پرداخت و افزود: وقتی با مقوله ژانر روبه رو می‌شویم با یک پدیده بسیار پویا که به‌راحتی تعریف نمی‌شود سروکار داریم و الان این حوزه به رقم اینکه تاریخ ژانر را می‌دانیم بسیار موردتوجه قرارگرفته ولی جالب است که پذیرفته‌اند که ژانر در یک قالب مشخص نمی‌گنجد؛ ژانرها می‌توانند وسیله خدمت تحقیق باشند.
وی درخصوص اجزای کتاب و نقد در مورد شیوه چاپ آن اظهار داشت: کتاب درواقع از یک مقدمه در باب اهمیت سینمای است؛ درواقع ژانر معجزه و کاربردی است که نظرات مهمی را از آقای موسوی در این کتاب بیان کرده‌اند. در فصل دوم: رابطه ژانر با دیگر ابعاد سینما، جامعه، اقتصاد و بقیه بخش‌های سینما را موردبررسی قرار می‌دهد و در فصل ۳،۴،۵،۶،۷ کتاب دسته‌بندی در شانزده ژانر: تحت عناوین مختلف دسته‌بندی می‌کنند.
دکتر صدر ادامه داد: دکتر موسوی که نویسنده کتاب هستند در اشک‌ها و لبخند‌ها، کمدی، رمانتیک، موزیکال، ملودی درام و در قانون‌شکنان، قربانیان و عدالت خواهان دسته‌بندی دیگر دکتر موسوی هست که ژانر جنایی و گانگستری را پوشش می‌دهد. در ژانر فانتاستیک امر شگفت‌انگیز و امر روزمره به سینمای علمی تخیلی و سینمای ترس را در کنار هم به طرز خیلی جالبی و تحلیل خیلی خوبی کنار هم قرار می‌دهند، چیزی که در نگاه اول امکان ادغام آن‌ها ممکن به نظر نمی‌رسید و آقای موسوی به زیبایی این کار را انجام داد. در ماجرا، رزم، اسطوره‌ها و تاریخ درواقع به ژانر اکشن و ماجراجویی می‌پردازند و در سرگذشت‌ها خودزندگی‌نامه و زندگی‌نامه را واقع بررسی می‌کند.
مدیر گروه سینمای دانشکده هنر در ادامه افزود: نکته‌ای دکتر موسوی به آن پرداخته‌اند، دادوستدهایی است که ژانرها باهم داشته‌اند به این معنی که ژانرها چه تاثیری که به هم گذاشته‌اند، تحلیل کرده‌اند که کتاب را ارزشمندتر می‌کند. همچنین به لحاظ کیفیت چاپ هم دانشگاه سوره واقعا زحمت‌کشیده است و کتاب غلط املایی ندارد و درواقع نوع فونت و نوع کاغذ بسیار عالی است .
پس‌ازاین بخش از صحبت‌های دکتر سجادی صدر، دکتر شهبازی به بیان اهداف دوشنبه‌های نقد کتاب امسال پرداخت و افزود: هدف ما این است که امسال جلسات نقد کتاب ما علاوه بر بحث نقد، شیوه کارگاهی و آموزشی هم داشته باشد و حضار و دانشجویان بتوانند از پتانسیل‌های دیگر کتاب هم بهره‌مند شوند.
دکتر موسوی گفت: با تشکر از نظرات عزیزان باید بگویم وقتی درباره ژانر صحبت می‌کنیم یعنی دنیا را در دریچه ژانر نگاه کنیم، دنیا پر از ژانرهای مختلف و دارای داستان‌های مختلف است، ژانرهای این داستان عموما طبقه‌بندی هستند و یک الگو به ما می‌دهد. وقتی می‌خواهیم در مورد ترس از مرگ و فرار از مرگ بگوییم و ژانر وحشت است و در مورد زیاده‌خواهی یا رسیدن به‌مراتب بالای اجتماع در یک جامعه‌ی سرمایه‌گذاری صحبت کنیم به سراغ ژانر گانگستری می‌رویم و به در مورد شکل‌های مختلف دنیا در آینده و یا قریب‌الوقوع صحبت کنیم به سراغ ژانر علمی تخیلی می‌رویم .
وی ادامه داد: وقتی می‌خواهیم به این بپردازیم که سرنوشت یک ملت یا یک فرد یا یک خانواده را رقم بزنیم به سراغ ژانر حماسی می‌رویم و وقتی‌که از طریق توسل به تخیل، خیال‌پردازی می‌توان دنیای بهتری بنا کرد به سراغ ژانر فانتزی خواهیم رفت یعنی فلسفه ژانر فانتزی این است. همچنین وقتی می‌خواهیم ظاهرسازی‌های اجتماعی را فروبریزیم و خود حقیقی آدم‌ها را برملا کنیم قطعا به سراغ ژانر کمدی می‌رویم. هرکدام از این ژانرها فلسفه خاص خود را بیان می‌کند برای همین است که اهمیت دارد.
در ادامه مبحث ژانر سینمایی دکتر صدر، دکتر موسوی و دکتر شهبازی در مورد ژانرها و تاثیرات آن در اجتماع- اقتصادی -خانواده و حتی کشورهای غربی و شرقی نسبت به عقاید و اطلاعات خاص خود سخن گفته و نظرات و انتقادات خود را بیان کردند.
ژانرها در دورانی بسته به یک نیازهایی رشد می‌کنند و موردتوجه هستند و زمانی به‌شدت مورد تکرار قرار می‌گیرند و سپس به حاشیه رانده شده، یک ژانر دیگر و یا یک فرم دیگر برجسته می‌شود و در یک فرصت دیگر آن چیزی که به حاشیه آمده جای خود را با چیزی که در مرکز است عوض می‌کند. به نظر می‌رسد این دیدگاه به ژانر بهتر از نگرش‌های قبلی است.
ژانر در برهه‌ای بسته به نیازهای جامعه و شرایط اجتماعی و اقتصادی و سیاسی فراهم می‌شود و ژانر و رویکردی که به آن تمایل داریم در مرکز قرار می‌گیرد که با نیازهای ما هماهنگ است. وقتی آن نیازها مرتفع شد، آن ژانر هم به حاشیه می‌رود درواقع به حاشیه رانده می‌شود. ژانرها بر اساس سه عنصر زمین، تکنولوژی و مردم تعریف خواهند شد.
و چون هر سه این موارد همچنان در حالت تحول هستند پس ژانر هم در حالت تحول به سر می‌برد.
نشست نقد وبررسی کتاب ژانر سینما و زیباشناسی و کارکردهای ژانر نوشته دکتر وحید الله موسوی و دکتر محمد شهبا که توسط انتشارات دانشگاه سوره به چاپ رسیده استدر سالن کنفرانس دانشگاه سوره و با حضور نیسندگان کتاب، دانشجویان و برخی از اعضای هیأت علمی دانشگاه سوره برگزار شد.
نظر خود را بنویسید