کارگاه آموزشی «آشنایی با جامعه‌شناسی دیوان‌سالاری، تاریخی ایران» به مناسبت هفته پژوهش، با ارائه دکتر «علی‌اکبر فرهنگی» و به همت دانشکده فرهنگ و ارتباطات و همکاری معاونت پژوهشی دانشگاه سوره، پنجشنبه 7 دی‌ماه ۱۴۰۲ ساعت 8 تا 10 به‌صورت حضوری و آنلاین با حضور دانشجویان ارشد و دکتری برگزار شد.
به گزارش روابط‌عمومی دانشگاه سوره به نقل از معاونت پژوهشی، دکتر فرهنگی در ابتدای سخنان خود گفت: دیوان‌سالاری در ایران ریشه دیرینه دارد. در پاسخ به این پرسش که جامعه چه چیزی است باید گفت که طبق نظر افلاطون، ازآنجاکه هر یک از ما به‌تنهایی نمی‌تواند خودکفا باشد، جامعه به وجود می‌آید. این همکاری انسان‌هاست که جامعه و سازمان‌ها را پدید می‌آورد.
وی ادامه داد: طبق نظر دو جامعه‌شناس برجسته، رالف دارندورف و دیوید لاک‌وود، شخصی که می‌خواهد جامعه را بشناسد باید بداند که جامعه از سویی به‌طرف نظم و از سوی دیگر به‌طرف تضاد کشیده می‌شود. نظم می‌خواهد جامعه طبق الگوهای از پیش تعیین‌شده حرکت کند. اما جامعه در عین داشتن نظم دارای تضاد نیز هست. درست مثل دوتیغه یک قیچی که در کنار هم توانایی برش دارند. جامعه ایران نیز مثل هر جامعه دیگری گاه به‌سوی نظم و گاه به‌سوی تضاد حرکت کرده است.
این استاد دانشگاه ادامه داد: دیدگاه‌های مختلفی از جامعه‌شناسان به نظم در جامعه وجود دارد. تالکوت پارسولز، از شاگردان ماکس وبر، اعتقاد داشت هر جامعه ساختاری کاملاً منسجم دارد. جامعه ساختاری مستمر و ثابت از عناصر اجتماعی دارد. هر عنصر کارکرد و سهمی در بقا یا فروپاشی جامعه دارد. هر ساختار اجتماعی کارکردگرا، بر توافق اعضای آن جامعه بر ارزش‌ها مبتنی است. در برابر جامعه‌شناسی نظم، جامعه‌شناسی تضاد وجود دارد. ازنظر دارندورف هر جامعه در زمان خاصی در معرض تغییر است و آن تغییر هم در درون خود جامعه وجود دارد. این نظریه سبب می‌شود که به جامعه به‌صورت یک پدیده و موجود زنده توجه کنیم. در جامعه‌شناسی نظم، توجه اصلی بر حفظ نظم موجود است و اگر تغییری صورت گیرد بسیار کوچک و برای اصلاح هستند تا تغییر.
دکتر فرهنگی خاطرنشان کرد: ما ادوار مختلف فرهنگی داریم و به‌طورکلی جامعه بشری دوره‌های مختلفی را پشت سر گذاشته است. تمدن از عصر پرمتوس یا اساطیری آغاز می‌شود و به دوران تمدن‌های بزرگ (کشاورزی – دامداری) می‌رسد. کتاب‌های تاریخی مثل تاریخ مسعودی و تاریخ طبری و... در این دوره نگاشته شده‌اند. دوره بعدی که انسان آن را تجربه کرده است عصر صنعتی است که با اختراع ماشین بخار شروع می‌شود. در عصر صنعتی گام‌های بزرگی در ساختار جامعه بشری و زندگی انسان شکل‌گرفته؛ پس‌ازآن به دوره پساصنعتی یا فراصنعتی وارد می‌شویم. به عقیده دانیل بل، جامعه‌شناس برجسته، پس از پشت سر گذاشتن ماشین‌های بخار به ماشین‌های محاسباتی بزرگ (کامپیوتر) روی می‌آوریم. در این دوره انسان وارد عصر اطلاعات می‌شود.
دکتر فرهنگی در بخش آخر سخنان خود شرح داد که در مقام مقایسه عصر تمدن‌های بزرگ (کشاورزی- دامداری) و عصر صنعتی از منظرهای مختلف اجتماعی باید گفت: در دوره تمدن‌های بزرگ خانواده به شکل گسترده و ثابت بوده و در عصر صنعتی به‌صورت متحرک و هسته‌ای درآمده است. اقتصاد در عصر تمدن‌های بزرگ تک‌محصولی و خودکفا و خودمصرف بوده و در دوره صنعتی با استفاده از ابزارهای صنعتی به تولید انبوه و مبادله‌ای تبدیل‌شده. همچنین حکومت در عصر کشاورزی- دامداری مبتنی بر قدرت و از بالا به پایین بوده و در عصر صنعتی از پایین به بالا و دموکراتیک است و آموزش در عصر تمدن‌های بزرگ مختص خواص جامعه و در عصر صنعتی برای همگان است.
نظر خود را بنویسید